منیزیم، معدنی ضروری برای تنظیم ضربان قلب، عملکرد عضلات و اعصاب، و سطح انرژی بدن است. کمبود منیزیم می‌تواند ناشی از عدم مصرف کافی در رژیم غذایی، جذب ناکافی توسط بدن، یا افزایش دفع آن باشد.

افراد مبتلا به بیماری‌های خاصی مانند دیابت، اختلالات گوارشی و اختلالات مصرف الکل، همچنین افراد مسن با خطر بالاتری از کمبود منیزیم روبرو هستند. در مراحل اولیه، ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد، اما علایم اولیه شامل خستگی، ضعف عضلانی، اشتهای ضعیف و تهوع می‌شود.

این مقاله به بررسی نشانه‌های کمبود منیزیم، پیشرفت آنها در طول زمان، نیازهای روزانه منیزیم، چگونگی تشخیص دریافت کافی منیزیم، و اقدامات لازم در صورت نیاز به مصرف بیشتر منیزیم می‌پردازد.

کمبود منیزیم در ابتدا، بدون ایجاد علائم ظاهر  می شود

 بدن یک بزرگسال تقریباً 25 گرم منیزیم را ذخیره می‌کند، که 60٪ آن در استخوان‌ها و 40٪ آن در سلول‌ها قرار دارد. درصد کمتری از منیزیم، کمتر از 1٪، در سرم خون (بخش مایع خون) باقی می‌ماند.

در مرحله اول، کمبود منیزیم ممکن است بدون علائم ظاهری باشد زیرا بدن از سلول‌ها یا استخوان‌ها منیزیم اضافی را به خون انتقال می‌دهد. این باعث می‌شود تا زمانی که منابع اضافی منیزیم در سلول‌ها و استخوان‌ها وجود دارد، بدن قادر به انجام عملکردهای ضروری باشد. زمانی که هیچ منبعی برای استفاده در سلول ها یا استخوان ها باقی نمی‌ماند، علائم کمبود منیزیم آشکار می شود.

علائم کمبود منیزیم که ممکن است به مرور زمان رخ دهند

در اینجا برخی از علائم کمبود منیزیم که ممکن است به مرور زمان ظاهر شوند آورده شده است. زمان و شدت این علائم وابسته به میزان و نرخ کاهش منیزیم در بدن است و ممکن است در ابتدا به دلیل علائم ظریف مانند خستگی توسط فرد یا حتی پزشک نادیده گرفته شوند که می تواند در نهایت به تأخیر در تشخیص کمبود منیزیم منجر شود.

• ضعف و خستگی عضلانی
• کاهش اشتها
• تهوع
• اسپاسم عضلانی
• تغییرات خلق و خوی
• سفتی عضلات
• بی‌خوابی
• ضربان قلب نامنظم

منیزیم، پتاسیم، ویتامین D و کلسیم

منیزیم، پتاسیم، ویتامین D و کلسیم با یکدیگر ارتباطات پیچیده‌ای دارند و بدن برای عملکرد صحیح به میزان پایداری از این مواد نیاز دارد. به عنوان مثال:

• منیزیم به تنظیم پتاسیم کمک می‌کند.
• منیزیم به تبدیل ویتامین D به شکل قابل استفاده آن کمک می‌کند.
• ویتامین D در جذب منیزیم از طریق مواد غذایی نقش دارد.
• ویتامین D و منیزیم در کنترل هورمون پاراتیروئید (PTH) کمک می‌کنند.
• کمبود ویتامین D باعث افزایش سطح PTH می‌شود که می‌تواند منجر به از دست دادن بیش از حد منیزیم در ادرار شود.
• کمبود شدید منیزیم می‌تواند منجر به کاهش سطح کلسیم شود.

آیا به اندازه کافی منیزیم دریافت می کنیم؟

منیزیم در بسیاری از غذاها وجود دارد اما متاسفانه در جوامعی مانند آمریکا، بخش قابل توجهی از افراد(حدود 50 درصد طبق آمار) به مقدار کافی منیزیم در رژیم غذایی خود دریافت نمی کنند. این مسئله می‌تواند به عوامل مختلفی مربوط باشد، از جمله رژیم غذایی عاری از مواد غذایی حاوی منیزیم، استفاده از آبیاری و کشاورزی صنعتی که باعث کاهش مواد معدنی در خاک می‌شود، و فرآیندهای فرآوری غذا که می‌توانند منیزیم را از مواد غذایی حذف کنند.

مقادیر توصیه شده روزانه منیزیم برای بزرگسالان

مقدار مصرف روزانه توصیه شده منیزیم برای بزرگسالان بین 310 و 320 میلی‌گرم  در روز برای زنان بزرگسال و بین 400 و 420 میلی‌گرم برای مردان بزرگسال است. افراد پس از یائسگی باید همچنان به هدف 320 میلی‌گرم در روز دست یابند. میزان مصرف برای زنان باردار و شیرده به شرح زیر متفاوت است:

زنان باردار:

سن ۱۴-۱۸: ۴۰۰ میلی‌گرم در روز سن ۱۹-۳۰: ۳۵۰ میلی‌گرم در روز سن ۳۱ و بالاتر: ۳۶۰ میلی‌گرم در روز

زنان شیرده:

سن ۱۴-۱۸: ۳۶۰ میلی‌گرم در روز سن ۱۹-۳۰: ۳۱۰ میلی‌گرم در روز سن ۳۱ و بالاتر: ۳۲۰ میلی‌گرم در روز

ریسک های عدم توجه به کمبود منیزیم

در صورت عدم درمان، سطوح پایین منیزیم در بدن، می‌تواند منجر به شروع یا تشدید بیماری های زیر شود:

• تشنج
• نارسایی ریتم قلب
• فشار خون بالا 
• آرتروز استخوانی
• میگرن
• دیابت نوع 2
• بیماری عروق کرونر
• سکته مغزی
• شکست قلبی پرکشش (CHF)
• آسم
• سنگ کلیه
• کلسترول بالا یا تری‌گلیسریدها
• اختلال در تنفس مزمن (COPD)
• اختلالات روانی

منبع:
Al Alawi AM، Majoni SW، Falhammar H. Magnesium and human health: perspectives and research directions. International Journal of Endocrinology. 2018؛ 2018: 1-17. doi: 10.1155 / 2018/9041694

با کمبود منیزیم چه کنیم؟

پزشکان ممکن است در مواجهه با کمبود منیزیم، بسته به میزان آن، شرایط سلامتی اساسی بدن و داروهای مصرفی، تغییراتی در رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌ها به شما توصیه کند.

تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند شامل افزایش مصرف غذاهایی با مقدار بالای منیزیم و محدود کردن مصرف شکر، چربی اشباع شده، سدیم و الکل باشد.

به عنوان مثال، غذاهایی که غنی از منیزیم هستند عبارتند از: 

بعضی از شرایط سلامتی و داروها می‌توانند خطر کمبود منیزیم را افزایش دهند، از جمله: کاهش اشتها، کاهش جذب منیزیم و افزایش دفع منیزیم در ادرار یا مدفوع.

به عنوان مثال، افراد مسن، افراد دارای بیماری و کسانی که دارای اختلالات ناشی از مصرف الکل، مشکلات گوارشی و دیابت هستند در معرض خطر بیشتری برای کمبود قرار دارند. نمونه هایی از شرایط سلامتی و داروهایی که می توانند به کاهش سطح منیزیم کمک کنند عبارتند از: 

• مشکلات گوارشی (مانند بیماری سلیاک، فیبروز کیستیک، اسهال، بیماری التهابی روده)
•  دیابت و سایر اختلالات اندوکرینی و متابولیک
•  بیماری کلیه
• کمبود ویتامین D 
• برخی داروها (مانند دیورتیک‌ها، مهارکننده‌های پمپ پروتون، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، مهارکننده‌های ایمنی و داروهای شیمی درمانی)

بنابراین این بدین معنی است که، تغییرات در رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌ها ممکن است بهبود کمبود منیزیم را نداشته باشد زیرا با توجه به میزان کمبود منیزیم، شرایط سلامتی اساسی بدن و داروهای مصرفی، پزشکان توصیه‌های خاصی را برای مواجهه با کمبود منیزیم به شما خواهد داد.

مکمل های منیزیم

مکمل های خوراکی

مکمل‌های منیزیم به طور عمده برای رفع کمبود منیزیم در افرادی که مقدار کافی از این ماده را از طریق رژیم غذایی خود تأمین نمی‌کنند، استفاده می‌شوند.

مکمل‌های منیزیم خوراکی در اشکال مختلفی مانند سیترات منیزیم، اکسید منیزیم یا گلیسینات منیزیم در دسترس هستند. آن‌ها به طور معمول با آب مصرف می‌شوند و می‌توانند با یا بدون غذا مصرف شوند، بسته به محصول خاص و ترجیحات فردی. مهم است که دستورالعمل پزشک خود را درباره مقدار و مدت زمان مصرف مکمل رعایت کنید.

اگرچه مکمل‌های منیزیم به طور کلی ایمن محسوب می‌شوند، اما ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی ایجاد کنند. عوارض متداول شامل درد شکم، اسهال و ناراحتی معده هستند. این عوارض معمولاً با شروع با مقدار کمتری شروع می‌شوند و با تدریج افزایش دوز، تحمل آن‌ها افزایش می‌یابد.

مهم است به این نکته توجه کنید که مکمل‌های منیزیم ممکن است با برخی از داروها تعامل داشته باشند، مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای قلبی. بنابراین، مهم است به پزشک خود درباره تمام داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید اطلاع دهید تا از هرگونه تعامل ممکن جلوگیری شود.

در برخی موارد، افراد ممکن است ترجیح دهند از منیزیم موضعی به جای مکمل‌های خوراکی استفاده کنند. محصولات منیزیم موضعی، مانند روغن منیزیم یا لوسیون، مستقیماً بر روی پوست استفاده می‌شوند. این روش باعث ممکن است خطر ایجاد عوارض معده را کاهش دهد.

تزریق منیزیم

تزریق وریدی (IV) منیزیم یک روش موثر برای تامین منیزیم به صورت مستقیم از طریق سیاهرگ ها به خون است. این روش سبب جذب سریع منیزیم می‌شود و سطح منیزیم در بدن را به سرعت افزایش می‌دهد. این روش معمولاً در بیمارستان یا کلینیک تحت نظارت استفاده می‌شود.

منیزیم به صورت تزریق وریدی معمولاً به افرادی که نیاز فوری به تصحیح کمبود منیزیم دارند یا افرادی که نمی‌توانند به طور مؤثر از مکمل‌های خوراکی منیزیم جذب کنند، تجویز می‌شود. یکی از موارد رایج استفاده از منیزیم تزریقی در درمان پره‌اکلامپسی است که با فشار خون بالا و آسیب محتمل به اعضا همراه است و برخی از زنان باردار را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

پره‌اکلامپسی بیماری جدی‌ای است که می‌تواند به سلامتی زنان باردار و جنین آسیب برساند. در افراد مبتلا به پره‌اکلامپسی شدید یا اکلامپسی (پره‌اکلامپسی همراه با تشنج)، سولفات منیزیم به صورت تزریق وریدی به عنوان یک مداخله درمانی برای کاهش فشار خون و جلوگیری از تشنج استفاده می‌شود. سولفات منیزیم ویژگی‌های ضد تشنج دارد و می‌تواند در مقابل فعالیت تشنجی محافظت کند.

تزریق وریدی منیزیم توسط کارشناسان بهداشتی آموزش دیده انجام می‌شود. آن‌ها دز را با دقت نظارت می‌کنند و آن را به میزان مورد نیاز تنظیم می‌کنند تا تأثیر درمانی مطلوب را به دست آورند و در عین حال خطر احتمالی عوارض جانبی را کاهش دهند. 

مهم است توجه داشت که استفاده از منیزیم تزریقی مربوط به شرایط پزشکی خاصی است و توسط ارائه دهندگان مراقبت بهداشتی بر اساس نیازهای هر فرد تعیین می‌شود. تصمیم برای تزریق منیزیم تزریقی همیشه باید توسط پزشکان متخصص اتخاذ شود که می‌توانند خطرات و فواید را برای هر مورد به صورت فردی ارزیابی کنند.

عوارض مصرف بیش از حد منیزیم

دریافت بیش از حد منیزیم از طریق مواد غذایی به ندرت رخ می‌دهد مگر اینکه یک بیماری مانع از خروج آن از بدن شما شود. اما مصرف دوزهای بسیار بالای منیزیم (بیش از ۵۰۰۰ میلی‌گرم در روز) ممکن است سمی باشد و علائم زیر را ایجاد کند:

• کاهش فشار خون یا ضربان قلب کم
• ضعف عضلانی
• خستگی
• تهوع یا استفراغ
• قرمزی صورت (التهاب)
• ناتوانی در دفع ادرار
• فلج (در سطوح بسیار بالا)