یحیی گل‌محمدی کیست؟

یحیی گل‌محمدی بالاخره از پرسپولیس رفت. با تفاهم رسمی که با این باشگاه انجام داد و حالا این تیم به دنبال جانشینی برای اوست، خود یحیی هم می‌تواند به پیشنهادات آینده فکر کند و البته که کارشناسان نیز باید کار خود را انجام دهند. یحیی گل‌محمدی فصل قبل هر سه جام فوتبال ایران را گرفت و حالا بعد از امیر قلعه‌نویی پرافتخارترین مربی فوتبال ماست. اما حتی اگر یحیی این همه جام و افتخار نداشت، باز به عنوان کاپیتان سابق تیم ملی یک شخصیت حقیقی قابل احترام داشت و به عنوان سرمربی پرسپولیس، یک شخصیت و جایگاه حقوقی که باید کارنامه‌اش به دقت و با ریز جزئیات بررسی شود. اگر می‌خواهید کارنامه یحیی گل‌محمدی را مرور کنید در این گزارش همراه ما بمانید.

بازیکن بزرگ

نام یحیی گل‌محمدی در آغاز دهه ۷۰ با لباس تیم پورا تهران و تیم ملی امید به گوش رسید. در بانک تجارت کنار ستارگانی چون علی دایی، افشین پیروانی و بیژن طاهری زیر نظر ناصر حجازی بزرگ اسم و رسمی بهم زد و به تیم ملی امید و سپس بزرگسالان رسید. یحیی به پرسپولیس رفت و پس از یک افول راهی فولاد شد. از آن‌جا اوج گرفت و دوباره به پرسپولیس برگشت و در دهه ۸۰ پیراهن صبا باتری را هم پوشید. یحیی به عنوان بازیکن ۸۳ بار پیراهن تیم ملی را به تن کرد، ۱۳ بار کاپیتان بود و ۵ گل ملی زد. و در جام جهانی و جام ملت‌های آسیا و بازی‌های آسیایی بازوبند کاپیتانی تیم ملی را بر بازو بست و در عرصه داخلی هم با پرسپولیس قهرمان لیگ شد و در دربی هم گل زد.

مربی پرافتخار

به عنوان مربی هم یحیی کار خود را از اواخر دهه ۸۰ آغاز و تاکنون در تیم‌های بزرگی چون پرسپولیس، ذوب آهن، تراکتور و نساجی سرمربی بوده است. او با پدیده به لیگ قهرمانان آسیا هم رسید.

گل‌محمدی با ذوب آهن ۲ فصل متوالی قهرمان جام حذفی شد. با پرسپولیس هم ۳ قهرمانی لیگ برتر، یک قهرمانی جام حذفی و ۲ قهرمانی سوپرجام آورد و این تیم را به فینال لیگ قهرمانان ۲۰۲۰ آسیا رساند تا در نهایت با مجموع ۶ جام در لیگ و جام حذفی، کنار علی پروین و بعد از امیر قلعه‌نویی با هفت جام، دومین مربی پرافتخار تاریخ در مسابقات داخلی ایران باشد.

امپراتور سرخ

همان‌طور که گفتیم یحیی به عنوان مربی روی نیمکت تیم‌های زیادی نشسته که پرداختن به همه آن‌ها در دستور کار این پرونده نیست. او سابقه دستیاری علی دایی را هم دارد اما این‌جا با این بخش از کارنامه او نیز کاری نداریم.

این گزارش صرفا به عملکرد یحیی در پرسپولیس و تنها به بررسی کارنامه او در لیگ برتر حرفه‌ای می‌پردازد که بالاترین سطح فوتبال ماست و اکنون در نیم‌فصل دوره بیست‌وسوم، گل‌محمدی پرسپولیس و این تورنمنت را ترک کرده است. جایی که یحیی لقب امپراتور را از هواداران پرسپولیس دریافت کرد. می‌دانیم که گل‌محمدی در دو مقطع در یک دهه سرمربی پرسپولیس بوده است.

جانشین مرد پرتغالی

فصل دوازدهم برای طرفداران پرسپولیس با امیدواری بسیاری آغاز شد. محمد رویانیان به سراغ یک مربی کارنامه‌دار پرتغالی رفت اما مانوئل ژوزه از همان شروع نشان داد که نمی‌تواند با حاشیه‌های این تیم بزرگ موفق باشد. تیمی که در کنار هواداران میلیونی ستاره‌های بزرگی هم داشت.

تقدیر در نیم فصل

انگار در تقدیر یحیی گل‌محمدی برای اتفاقات و تصمیمات بزرگ، نیم‌فصل به عنوان مبدا زمانی نوشته شده است! آمدن او به پرسپولیس در هر دو دوره در فصل زمستان و نیم‌فصل اتفاق افتاد. در لیگ دوازدهم ژوزه با باشگاه پرسپولیس به مشکل خورد. یحیی گل‌محمدی ابتدا به عنوان دستیار به کادر فنی اضافه شد و بعد از رفتن ژوزه روز سه‌شنبه ۵ دی ۱۳۹۱ در ورزشگاه آزادی و در دیدار هفته هجدهم برای نخستین بار به عنوان سرمربی روی نیمکت پرسپولیس نشست. آن زمان لیگ برتر با حضور ۱۸ تیم برگزار می‌شد و تیم‌ها پس از ۱۷ مسابقه به پایان دور رفت می‌رسیدند. تقدیر یحیی چنین بود که در ورزشگاه آزادی کارش را به عنوان سرمربی پرسپولیس شروع کند، برابر تیم صنعت نفت آبادان و مسابقه‌ای که ۲-۲ مساوی تمام شد. آن روز علی کریمی و محمد نوری برای تیم یحیی گل زدند.

تجربه اول، ۱۳۵ روز

پرسپولیس درآن فصل حال و روز خوبی نداشت و در پایان دور برگشت با یحیی گل‌محمدی نیز به جایگاهی بهتر از ششم نرسید. کارنامه یحیی در نخستین دور حضورش در پرسپولیس با این اعداد تمام شد؛ ۱۷ بازی، ۷ برد، ۸ مساوی و ۲ باخت، ۲۱ گل زده و ۱۴ گل خورده و کسب ۲۹ امتیاز. عملکرد دور رفت پرسپولیس در لیگ دوازدهم را باید به پای مانوئل ژوزه نوشت و دور برگشت یحیی پس از تراکتور با ۳۷، استقلال با ۳۶، سپاهان با ۳۳، نفت تهران با ۳۳ و مس کرمان با ۲۹ امتیاز به خاطر تفاضل گل کمتر در پله ششم ایستاد.

اما کارنامه کلی پرسپولیس در لیگ دوازدهم با مجموع عملکرد ژوزه و یحیی رتبه هفتم بود. آن فصل استقلال با ۶۷ امتیاز قهرمان شد، تراکتور با ۶۵ امتیاز دوم و سپاهان با ۶۴ امتیاز سوم. فولاد، نفت تهران و مس کرمان هم با ۵۶، ۵۵ و ۵۳ امتیاز در رتبه‌های چهارم تا ششم ایستادند. یحیی روز ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۲ لیگ دوازدهم را با ۵۰ امتیاز تمام کرد؛ فاصله ۱۷ امتیازی با قهرمان.

خداحافظی تلخ

در پایان آن فصل، پرسپولیس که در فینال جام حذفی و در ورزشگاه آزادی شکستی ناباورانه در ضربات پنالتی را برابر سپاهان متحمل شده بود، در یک فضای تلخ احساساتی، ابتدا مهدی مهدوی‌کیا و سپس علی کریمی را به عنوان کاپیتان‌های اول و دوم تیم با لباس سرخ و فوتبال خداحافظی کرده دید. یحیی گل‌محمدی متهم ردیف اول این خداحافظی تلخ بود که خیلی دیر به مهدوی‌کیا بازی داد.

علی کریمی هم احساسی تصمیم گرفت و وقتی یحیی گل‌محمدی برکنار شد و علی دایی به جای او آمد، دیگر عملا شانسی برای بازگشت به پرسپولیس نداشت. پس او هم راهی تراکتور شد تا خداحافظی یحیی از پرسپولیس با خاطره تلخ خداحافظی ۲ همبازی ملی پوشش در ذهن هواداران فوتبال عجین شود.

وارث مربیان خارجی

فصل نوزدهم لیگ برتر برای پرسپولیس با شرایطی خاص آغاز شد. برانکو ایوانکوویچ بعد از کسب قهرمانی‌های متوالی و رساندن تیم به فینال لیگ قهرمانان ۲۰۱۸ آسیا تنها با ۱۳ بازیکن و پنجره بسته نقل و انتقالات، به محبوبیتی عظیم نزد هواداران رسیده و مشخص بود که جانشین او چه کار سختی خواهد داشت، چرا که همیشه با پروفسور کروات مقایسه می‌شود.

مدیران وقت پرسپولیس ابتدای فصل گابریل کالدرون آرژانتینی را آوردند، همبازی مارادونای کبیر در فینال جام جهانی و یک مربی کارنامه‌دار که در همان شروع با کنار گذاشتن ستاره‌ای چون سروش رفیعی نشان داد کار بسیار سختی خواهد داشت.

تاریخ برای کالدرون هم مثل ژوزه تکرار شد تا بار دیگر در زمستان، بار دیگر در نیم‌فصل و بار دیگر در ورزشگاه آزادی قرعه فال به نام یحیی گل‌محمدی بخورد. مردی که تفاوتی آشکار با آن مربی احساساتی سال ۹۲ داشت؛ یحیی در این حد فاصل به یک مربی پخته تبدیل شده بود. با ذوب آهن قهرمان جام گرفت، در تراکتور و پدیده کار کرد و به واسطه نتایج درخشان در همین تیم مشهدی با پیشنهاد پرسپولیس برای بازگشت روبرو شد.

تکرار تاریخ

در دوره دوم یحیی گل‌محمدی از هفته هفدهم لیگ نوزدهم روی نیمکت پرسپولیس نشست؛ یک‌شنبه ۶ بهمن ۱۳۹۸ دوباره پرسپولیس در این بازی دو گل زد، دو بر صفر تراکتور را برد و علی علیپور و وحید امیری گل‌زنان تیم یحیی بودند اما این بار همه‌چیز تاریخ تکرار نشد!

کاری سخت‌تر از قهرمانی

در دنیای ورزش اصلی وجود دارد که برای تمام رشته‌ها صادق است؛ این‌که کسب عنوان قهرمانی در هر سطح و هر رشته‌ای، کار بسیار سختی است اما سخت‌تر از آن حفظ قهرمانی است.

پرسپولیس با برانکو قهرمانی لیگ پانزدهم را روز آخر به خاطر تفاضل گل به استقلال خوزستان واگذار کرد. سپس سه دوره متوالی در لیگ ۱۶، ۱۷ و ۱۸ با اقتدار قهرمان شد و عنوان آقای گلی دوبار برای طارمی و یک بار علیپور و دستکش طلایی هم به بیرانوند رسید. مرد کروات پرسپولیس را با پنجره بسته و با ۱۳ بازیکن به فینال لیگ قهرمانان ۲۰۱۸ آسیا رساند و مشخص بود جانشین او چه کار سختی دارد. یحیی از همان ابتدا می‌دانست که اگر موفق نشود، دیگر باید برای همیشه با آرزوی سرمربی‌گری پرسپولیس خداحافظی کند و اگر جام بگیرد، عده‌ای خواهند گفت کار خاصی نکرده و این تیم و سنگ بنایش را برانکوی کروات گذاشته؛ دقیقا همین اتفاق هم افتاد!

اولین رکوردها

یحیی در لیگ نوزدهم و شروع دوره دوم سرمربی‌گری پرسپولیس در ۱۴ مسابقه صاحب ۱۰ پیروزی، ۳ مساوی و یک شکست شد، ۲۶ گل زد و ۱۰ گل خورد و با ۳۳ امتیاز در پایان دور برگشت رتبه اول جدول را به خود اختصاص داد. با توجه به این‌که ۱۶ مسابقه اول این فصل در کارنامه کالدرون ثبت شد، یحیی تنها با ۱۴ مسابقه ۳۳ امتیاز گرفت، آن هم در دور برگشت که همه در فوتبال می‌دانند امتیازگیری به مراتب سخت‌تر از دور رفت است. تیم‌ها در دور برگشت از یکدیگر شناخت دارند، خطر سقوط یا شانس قهرمانی برای آن‌ها جدی‌تر می‌شود و دیگر همه قدر تک‌تک امتیازات را می‌دانند و باید چند برابر انرژی صرف کنید تا حاضر به از دست دادن یک امتیاز شوند. همیشه در دور برگشت دروازه‌ها تنگ‌تر و زمین‌ها درازتر می‌شوند و از این جنبه کار یحیی ارزش بیشتری داشت که با تیم دوم جدول در دور برگشت، یعنی فولاد با ۲۸ امتیاز ۵ امتیاز فاصله انداخت.

اما رکورد اصلی در جدول نهایی لیگ نوزدهم بود. یحیی گل‌محمدی برای کسب اولین عنوان قهرمانی در لیگ برتر به عنوان سرمربی ۶۷ امتیاز جمع کرد. تیم دوم جدول یعنی استقلال تنها ۵۳ امتیاز گرفت و اختلاف ۱۴ امتیازی بین دو تیم اول و دوم رکوردی است که هنوز هم دیگر تکرار نشده است.

فقط توجه کنید که نام این تیم دوم استقلال بود که همه در فوتبال ایران از اهمیت رقابت بین این دو باشگاه مطلع هستیم. اما همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد خیلی‌ها این نتیجه را به پای شاکله تیم برانکو گذاشتند!

قهرمانی امپراتور

یحیی در لیگ بیستم خود پرسپولیس را بست، با برنامه‌ها و انتخاب‌های او فصل آغاز و به پایان رسید. پس این بار وقتی قهرمانی فصل قبل را تکرار کرد، دیگر کسی نمی‌توانست شایستگی او را زیر سوال ببرد. حالا او مفتخر به لقب امپراتور شده بود که دومین قهرمانی متوالی و پنجمین قهرمانی پی در پی را برای پرسپولیس به نام خود سند زد؛ رکوردی که بعید است دیگر تکرار شود.

در فصل بیستم یحیی برای دفاع موفق از عنوان قهرمانی از ۳۰ بازی صاحب ۱۹ برد، ۱۰ مساوی و تنها یک شکست شد. تیم او ۴۷ گل زد و ۱۴ گل خورد و با تفاضل مثبت ۳۳ با ۶۷ امتیاز عنوان قهرمانی را جشن گرفت. سپاهان با ۶۵ امتیاز دوم شد، امتیازی که در سایر ادوار لیگ برای قهرمان هم یک آرزو بود!

رقابت با تیم شکست‌ناپذیر

در لیگ بیست‌ویکم استقلال فرهاد مجیدی بدون باخت قهرمان شد. اتفاقی که در تمام دنیا هر چند دهه یک بار می‌افتد و یحیی رقابت با این تیم شکست‌ناپذیر را با ۵ امتیاز اختلاف واگذار کرد. پرسپولیس از ۳۰ مسابقه این فصل صاحب ۱۸ برد، ۹ مساوی و ۳ باخت شد. یحیی در دو فصل گذشته تنها یک بار باخته بود! تیم او ۴۴ گل زد و ۲۱ گل خورد، تیمی که در فصول قبل با داشتن یک دفاع قدرتمند همیشه صاحب کمترین گل خورده بود تا دلایل ناکامی پرسپولیس مشخص شود. با تفاضل گل ۲۳ که کمترین تفاضل گل تیم‌های یحیی در این سال‌ها بود و تنها ۶۳ امتیاز گرفت تا شاهد قهرمانی استقلال با ۶۸ امتیاز باشد.

خانه‌تکانی اساسی

اگرچه فرهاد مجیدی فردای کسب جام از ایران رفت اما یحیی می‌خواست بماند و ماند. او دوست نداشت با ناکامی از پرسپولیس برود پس تعارف را کنار گذاشت و دست به یک خانه‌تکانی اساسی برای تکرار قهرمانی پرسپولیس زد. حمید مطهری و دستیاران ثابت یحیی در این سال‌ها رفتند، ۶ بازیکن جدید خریداری و چند دستیار برزیلی به تیم اضافه شدند که فقط خود یحیی می‌توانست با آن‌ها بدون مترجم ارتباط برقرار کند.

مردی برای رکورد

حاصل تمام این فعل و انفعالات بار دیگر قهرمانی بود. در لیگ بیست‌ودوم با ۳۰ بازی، این بار یحیی رکورد خود را شکست و صاحب ۲۰ پیروزی شد. ۶ مساوی و ۴ باخت که این هم یک رکورد بود، با ۴۶ گل زده و ۱۳ گل خورده و تفاضل ۳۳ با ۶۶ امتیاز دوباره پرسپولیس قهرمان شد. یحیی توانست رکورد برانکو را هم تکرار و تیمش را به فینال لیگ قهرمانان آسیا برساند. بازگرداندن علیرضا بیرانوند بیشترین کمک را به او کرد و اگرچه در این فصل بیشتر باخت، اما کسب ۷ پیروزی متوالی در ۷ بازی آخر فصل و در بهار ۱۴۰۲ پرسپولیس را شایسته‌ترین تیم برای قهرمانی نشان داد. سپاهان که در اسفند ماه پرسپولیس را برده بود، با ۶۵ امتیاز دوباره دوم شد.

پس از پایان فصل یحیی با شکست دوباره استقلال در فینال جام حذفی، در فوتبال ایران دبل کرد تا نام خود را کنار بیژن ذوالفقارنسب با سایپا (۱۳۷۲)، علی پروین با پرسپولیس (۱۳۷۸) و برانکو ایوانکوویچ با پرسپولیس (۱۳۹۸) قرار دهد.

اما قانون تازه فوتبال ایران به نفع یحیی شد! قهرمان لیگ و جام حذفی اتوماتیک صاحب سوپرجام هم شد تا یحیی فصل قبل را با هر سه جام ممکن در فوتبال تمام کند، رکوردی که شاید دیگر تکرار نشود.

خط پایان

همه از آن‌چه در تابستان امسال و شروع لیگ بیست‌وسوم بر پرسپولیس رفت اطلاع داریم. انواع کمبودها و مشکلات، قانون سقف هزینه‌ها، رفتن بازیکنان تاثیرگذار و عدم خرید جانشین حتی برای بیرانوند، لشکر مصدومان و محرومان و … که در نهایت منجر به کنار رفتن پرسپولیس از لیگ قهرمانان و از دست دادن صدر جدول شد.

یحیی که توقع داشت بعد از کسب ۳ جام فصل قبل قراردادش تمدید شود، فقط تا پایان لیگ بیست‌وسوم قرارداد داشت. اختلافات او با رضا درویش علنی شده بود و مسائل و مشکلات داوری هم که همیشه هست. نتیجه این شد که کتاب سرنوشت یحیی بار دیگر در زمستان و نیم‌فصل ورق بخورد. او با ۱۵ بازی، ۸ برد، ۶ مساوی و یک باخت، با فقط ۱۹ گل زده و ۱۰ گل خورده با ۳۰ امتیاز پس از استقلال ۳۲ امتیازی و سپاهان ۳۱ امتیازی در پله سوم جدول پرسپولیس را تحویل داد و رفت.

دوشنبه ۱۱ دی ۱۴۰۲ در ورزشگاه شهدای مس رفسنجان، شهاب زاهدی آخرین گل را برای تیم یحیی زد. تساوی ۱-۱ تصمیم یحیی را علنی کرد، برابر دستیارش در پدیده مشهد که به‌خاطر پیشنهاد همین پرسپولیس از یکدیگر جدا شده بودند.

کارنامه نهایی امپراطور

نام یحیی گل‌محمدی تا همیشه در تاریخ باشگاه پرسپولیس باقی می‌ماند. اعداد، رکوردها و جام‌هایی که او از خود به یادگار گذاشته آن‌قدر درخشان هستند که بار سنگینی را روی جانشین او بگذارند. یحیی در دوره دوم حضورش در پرسپولیس -یعنی ۳ فصل کامل و دو نیم‌فصل- جمعا ۱۴۳۵ روز روی نیمکت قرمزها بود. او ۳ بار قهرمان لیگ شد، یک قهرمانی جام حذفی و دو سوپرجام هم دارد. ملاک ما در این اعداد تنها لیگ برتر است که قراردادها بر مبنای آن ثبت می‌شود. یک تیم با ۴ پیروزی می‌تواند قهرمان جام حذفی شود و با انجام یک بازی سوپرجام می‌گیرد که البته یحیی بدون بازی هم گرفت. یحیی در این دوره ۱۱۹ بازی روی نیمکت پرسپولیس نشست و ۷۵ برد، ۳۴ مساوی و ۱۰ باخت حاصل کار او شد. تیم او ۱۸۲ گل زد و ۶۸ گل دریافت کرد و با تفاضل گل ۱۱۴، از ۳۵۷ امتیاز ممکن ۲۵۹ امتیاز گرفت تا گل‌محمدی با رکورد بسیار درخشان ۷۲٫۵ درصد کل امتیازات ممکن، نیمکت پرسپولیس را تحویل دهد.

چرخ روزگار

بازی تقدیر چنین شد که شاید برانکو جانشین یحیی شود؛ همان مردی که وقتی یحیی آمد و تیمش را قهرمان کرد، عده‌ای این عنوان را به حساب او گذاشتند! حالا اگر برانکو جای یحیی بیاید باید دید آیا آن عده معدود نتایج خوب احتمالی پروفسور را به حساب یحیی می‌گذارند یا این‌که این اتوبان فقط یک‌طرفه به نفع مربی خارجی است؟

اگر برانکو بیاید، دومین دوره کاری خود در پرسپولیس را تجربه می‌کند. درست مثل خود یحیی و در چنین مواردی باید مجموع دو دوره را در کارنامه آن مربی نوشت.

یحیی گل‌محمدی ۱۵۸۰ روز و در مجموع ۴٫۵ فصل روی نیمکت پرسپولیس در ۱۳۶ بازی به عنوان سرمربی حضور داشت که حاصل آن ۸۲ برد ۴۲ مساوی و ۱۲ شکست شد. با ۲۰۳ گل زده و ۸۲ گل خورده که تفاضل ۱۲۱ را می‌سازد و با کسب ۲۸۸ امتیاز از ۴۰۸ امتیاز ممکن که او را به رکورد ۷۰ درصد امتیاز کسب‌شده از کل امتیازات ممکن می‌رساند.

یحیی با این کارنامه از پرسپولیس رفت و با توجه به این اعداد و نام و اعتبارش هیچ بعید نیست که دوباره به این جایگاه برگردد. همان‌طور که پروین و دایی قبلا بازگشته و برانکو هم گزینه بازگشت است!