انسان موجودی اجتماعی است و فرایند اجتماعی شدن او از بدو تولد و دوران طفولیت آغاز می شود. فرایند جامعه پذیری به انسان کمک می کند تا خودش را با محیط سازگار کند و از این طریق افکار و رفتارش مطابق با محیط و قوانین جامعه باشد. جامعه پذیری سازمانی نیز تطابق رفتار کارکنان نسبت به فرهنگ سازمانی و همچنین ارتباط با افراد دیگر را شامل می شود. ما در این مقاله به ماهیت جامعه پذیری سازمانی و کاربرد آن می پردازیم.

جامعه پذیری سازمانی به چه معناست؟

کارکنان هر سازمان، در واقع سرمایه آن شرکت و کسب و کار محسوب می شوند و داشتن احساس تعلق سازمانی برای تک تک کارکنان حائز اهمیت است. تعلق سازمانی زمانی پدید می آید که افراد سازمان فرایند جامعه پذیری سازمانی خود را با موفقیت گذرانده باشند. در این فرایند کارکنان سازمان یاد می گیرند که چطور به طور موثر تری کار کنند. به زبان ساده جامعه پذیری سازمانی یعنی توانایی سازگار شدن کارکنان با هنجار ها و ارزش های سازمان.

چرا فرایند جامعه پذیری سازمانی مهم است؟

 جامعه پذیری سازمانی به سه دلیل حائز اهمیت است:

• دلیل اول: هر فرد تازه استخدام شده در ابتدای ورود به سازمان و ارتباط با افراد جدید ممکن است دچار اضطراب و استرس شود. زمانی که فرد خود را در یک موقعیت جدید می بیند بسیار مهم است تا اطلاعاتی درباره نحوه کار و افراد همکارش داشته باشد تا از استرس و اضطرابی که تجربه می کند کم شود. جامعه پذیری سازمانی به افراد تازه کار کمک می کند تا اطلاعاتی درباره نقش خود و دیگر افراد و همچنین روند سازمان داشته باشند در نتیجه اضطراب و استرس آن ها توسط جامعه پذیری سازمانی کاهش پیدا می کند.
• دلیل دوم: بسیاری از افراد پس از ورود به کار جدید می خواهند مطمئن شوند که موقعیت کاری جدیدشان با روحیه ایشان موافق است. جامعه پذیری سازمانی به کارکنان کمک می کند تا با بقیه همکاران خود ارتباط برقرار کنند و بازخورد کاری خود متوجه می شوند که آیا این موقعیت شغلی برایشان مناسب است یا خیر.
• دلیل سوم: این فرایند برای آینده سازمان و عملکرد موفقیت آمیز آن بسیار مهم است. زیرا این فرایند عملکرد کارکنان سازمان را برای کسب و کار بهبود می بخشد و باعث حفظ روحیه اعضا و سازمان دهی اهداف بلند مدت سازمانی می شود.

بنابراین این مفهوم به عنوان یک فرآیند یادگیری و سازگاری تعریف شده است که به فرد قدرت تعهد نسبت به نقش سازمانی خود را می دهد که از طرفی هم با نیاز های سازمانی و هم نیاز های فردی متناسب باشد. در واقع جامعه پذیری سازمانی باعث راحت تر شدن مدیریت رفتار سازمانی در کارکنان می شود.

به گفته موریسون: وقتی جامعه پذیری اثر بخش است، تازه کار ها ارزش ها و هنجار های سازمان را درک کرده و مطابق با آن رفتار خواهند کرد. یکی از اهداف مهم جامعه پذیری، فرهنگ سازی افراد تازه وارد در سازمان است.

اما جامعه پذیری سازمانی بدون تمایل افراد تازه کار برای اجتماعی شدن اتفاق نمی افتد. در واقع کارکنان باید آگاهانه مایل به یادگیری هنجار ها و ارزش های سازمان و انجام تغییرات لازم برای تطبیق با سازمان باشند.

فواید جامعه پذیری سازمانی

• اجتماعی شدن کارکنان، عملکرد آن ها در سازمان را افزایش می دهد. وقتی همکاران ارتباط مناسب بین یکدیگر ایجاد می کنند، نیروی کار یک کسب و کار قوی تر عمل می کند.
• ارتباط بین همکاران باعث افزایش قدرت حل مسئله و تصمیم گیری گروهی می شود.
• تحقیقات نشان می دهد کارکنانی که بیشتر معاشرت می کنند اخلاق بهتری در محیط کار دارند در نتیجه منجر به سلامتی بهتر برای کارکنان می شود.

عوامل تاثیر گذار بر فرایند جامعه پذیری سازمانی

این که خود فرد از محل کار قبلی خود چه تجربه ای دارد و آیا در کل انسان سازگاری است یکی از عوامل مهم این فرایند است.

سازمان باید با استفاده از تاکتیک های جامعه پذیری به فرد تازه وارد کمک کند تا روند سازگاری فرد با محیط سریع تر پیش برود.

• تعامل بین سازمان و فرد

ارتباط موثر کارکنان با یک دیگر به کاهش اضطراب فرد تازه وارد کمک می کند.

مراحل جامعه پذیری سازمانی

• مرحله اول: رو به رو شدن با واقعیت شغلی و سازمانی

بسیاری از کارکنان تازه وارد تصورات متفاوتی از موقعیت جدید شغلی خود دارند اما تصورات آن ها با واقعیت مقداری ممکن است متفاوت باشد. بنابراین در این مرحله کارکنان ممکن است دچار شوک شغلی شوند.

• مرحله دوم: درک نقش و فهم وظایف شغلی

کارکنان در این مرحله از وظایفی که برعهده خواهند داشت و انتظاراتی که سازمان و دیگر همکاران از آن ها دارند را متوجه می شوند.

• مرحله سوم: یادگیری ارزش ها و هنجار های سازمان

در این مرحله کارکنان تازه وارد از طریق ارتباط با دیگر همکاران و تعامل با آن ها ارزش ها و هنجار های سازمان را می آموزند.

• مرحله چهارم: ارزیابی موفقیت و رضایت شخصی

در مرحله آخر شخص تازه وارد پس از درک وظایف خود و یادگیری هنجار ها و ارزش های سازمانی میزان موفقیت و رضایت شخصی خود را در شغل جدید ارزیابی می کند.

جمع بندی

اجتماعی شدن انگیزه کارکنان را افزایش می دهد. به طور کلی، جامعه پذیری سازمانی نحوه نگرش فرد به قواعد کاری، کار گروهی و به اشتراک گذاری اطلاعات را شکل می دهد که همگی عبرای یک کسب و کار در حال رشد لازم هستند. ما در این مقاله به مفهوم جامعه پذیری و فواید و مراحل آن اشاره کردیم.