والدین می‌توانند با برخی روش‌ها، آسیب‌هایی که رسانه‌های اجتماعی ممکن است به سلامت روان نوجوانان بزنند را کاهش دهند.
بر اساس نظرسنجی اخیر موسسه «گالوپ» ۳۷ درصد از والدین درباره میزان زمانی که بچه‌هایشان در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند، نگران هستند و ۳۹ درصد هم در بسیاری اوقات نگران تجربیاتی هستند که خودشان در شبکه‌های اجتماعی دارند. این موضوع، رسانه‌های اجتماعی را در فهرست نگرانی‌های اصلی والدین قرار می‌دهد.
در حالی که مطمئناً مزایایی برای رسانه‌های اجتماعی وجود دارد و بسیاری از افراد قادر هستند در رسانه‌های اجتماعی مثبت‌تر از دیگران حضور داشته باشند، این نگرانی بیجا نیست.
آنطور که ژنرال «ویوک مورتی» پزشک برجسته آمریکایی در اظهارات خود درباره رسانه‌های اجتماعی و سلامت روان نوجوانان به آن اشاره می‌کند، افراد بین ۱۰ تا ۱۹ سال در حال گذراندن دوره بسیار حساس رشد مغزی‌شان هستند.
به گفته او، این همان زمانی است که احساس و ارزش‌های فردی در حال شکل‌گیری است. همچنین بازه‌ای است که افراد از نظر عاطفی حساس‌تر و مستعد اثرات هم‌سالانشان هستند و در برابر خطراتی آسیب‌پذیرند که باید از آنها دوری کنند.
«ویوک مورتی» و سایر متخصصان نظر بر این دارند که تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص شود آیا رسانه‌های اجتماعی عامل مستقیم افزایش مشکلات سلامت روان در نوجوانان و جوانان است یا نه.
مسلماً نادیده‌گرفتن ارتباط بین این دو عامل ممکن نیست؛ به‌ویژه به این دلیل که مغز نوجوانان و جوانان در این سن در حال رشد است هرچند چند سال بعد ممکن است داده‌های بیشتری در این زمینه داشته باشیم.
«مورتی» می‌گوید که رسانه‌های اجتماعی باید برای محافظت از کودکان و نوجوانان در برابر آسیب‌ها کار‌های زیادی انجام دهند؛ این اقدامات شامل محافظت از حریم خصوصی کودکان، اجرای حداقل سن کاربران و پاسخگویی به نگرانی‌های والدین است.
در ادامه چند دستورالعمل مبتنی بر تحقیق، برای کمک والدین به تامین امنیت فرزندانشان در شبکه‌های اجتماعی آورده شده است:
هرچه سریعتر اقدامات محافظتی ترتیب دهید
«زَک راوش» محقق اصلی کتاب پرفروش «نسل مضطرب» به والدین توصیه می‌کند استفاده فرزندانشان از گوشی‌های هوشمند را تا دوره دبیرستان و استفاده از رسانه‌های اجتماعی را تا سن ۱۶ سالگی آنها به تعویق بیندازند.
او می‌گوید: این کار ممکن است دشوار به نظر برسد، اما والدین می‌توانند قبل از دادن تلفن هوشمند به بچه‌ها قوانین اساسی برایشان وضع کنند، مانند اینکه استفاده از آن را محدود به ساعات خاصی از روز کنند.
«زَک راوش» خطاب به پدرومادر‌ها می‌نویسد: هنگامی که با فرزندان خود درباره مدیریت رسانه‌های اجتماعی قبل از شروع استفاده از آن صحبت می‌کنید، احتمال اینکه بعداً مجبور شوید به اقدامات سختگیرانه‌تری متوسل شوید، کمتر است.
«لئورا تراب» دانشیار روانشناسی در دانشگاه «پیس» نیویورک می‌گوید: مانند هر چیزی که در لحظه بسیار خوشحال‌کننده و متوقف‌کردن آن دشوار است، باید مراقب باشیم تا بتوانیم استفاده از این فضا را کنترل کنیم چیزی که درک آن به‌ویژه در ابتدای کار برای بچه‌ها مفید است.
مدیریت انتظارات
امروزه سبک زندگی مردم به دلایل مختلفی به رسانه‌های اجتماعی متکی است؛ دلایلی از جمله بازاریابی نام‌های تجاری، یادگیری مهارت‌ها و یا کنش‌های اجتماعی.
احساس یأس زمانی به وجود می‌آید که نتیجه آن چیزی نباشد که انتظارش را داشتید. اگر می‌خواهید یاد بگیرید که چگونه یک آهنگ را با گیتار فقط برای سرگرمی بنوازید، یوتیوب ممکن است منبع خوبی باشد. اما اگر می‌خواهید در یک مسابقه برنده شوید، ممکن است لازم باشد با یک مربی واقعی تمرین کنید. همچنین اگر حمایت عاطفی چیزی است که شما نیاز دارید، ممکن است در رسانه‌های اجتماعی وجود نداشته باشد. پس نوجوانان باید درک کنند که ما باید برای ایجاد دوستی‌های معنادار تلاش کنیم.
«لئورا تراب» می‌گوید کمک به نوجوانان برای متبلور ساختن آنچه که امیدوارند از شبکه‌های اجتماعی به دست آورند، به آنان امکان می‌دهد تا از این شبکه‌ها به شکل درست‌تری استفاده کنند.
او همچنین هشدار می‌دهد: ما خیلی وقت‌ها نمی‌دانیم چه می‌خواهیم. ممکن است فکر کنیم یک چیز می‌خواهیم، اما واقعا به دنبال چیز دیگری هستیم بنابراین بررسی صادقانه و مداوم آن برایمان بسیار مفید است.
با هم درباره یک استراتژی تصمیم‌گیری کنید
«اَمی گرین» سرپرست گروه تحقیقاتی Hopelab که اخیراً یک نظرسنجی را درباره جوانان و رسانه‌های اجتماعی تأمین مالی کرده، می‌گوید والدین باید یک گفتگوی باز و بدون قضاوت درباره رسانه‌های اجتماعی داشته باشند.
او می‌گوید: از فرزندتان بپرسید که چه چیزی را در این فضا دوست دارد؟ چه چیز‌هایی او را آزار می‌دهد؟ حتی می‌توانید به فرزندانتان آسیب‌پذیری‌های خودتان را هم بگویید، مثلا بگویید «من وقتی در اینستاگرام هستم، برایم سخت است که از آن دست بکشم». سپس با هم کار کنید تا راهی برای بهتر کردن شرایط پیدا کنید، مانند توافق درباره زمان استراحت، تنظیمات، یا کنار گذاشتن کلیِ سکو‌های خاص.
برای نوجوانان، داشتن حس استقلال و خودمختاری بسیار مهم است، بنابراین همراهی والدینشان با آنها بهتر از محدودیت‌های دیکته‌شده است.
همانطور که نظرسنجی اخیر گالوپ مشخص کرد، ۸۳ درصد از بچه‌های نسل Z صحبت‌کردن با والدینشان درباره تجربیات خود از حضور در رسانه‌های اجتماعی را مفید (۶۶ درصد) یا حتی بسیار مفید (۱۷ درصد) می‌دانند.
مراقب تغییرات در احساسات یا رفتار باشید
اگر فرزندتان به طور ناگهانی از دوستان، تکالیف مدرسه یا هر فعالیتی که معمولاً از آن لذت می‌بُرد، زده شد، با او صحبت و کمکش کنید و مراقبت‌هایی را که ممکن است به آن نیاز دارد، فراهم کنید؛ اینها ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل سلامت روان باشد، چه در اثر حوادث ناشی از استفاده از رسانه‌های اجتماعی یا در دنیای واقعی.
«لئورا تراب» دانشیار روانشناسی در دانشگاه «پیس» نیویورک می‌گوید: به خاطر داشته باشید که بچه‌ها ممکن است اشتباه کنند و والدین می‌توانند به آنها بفهمانند که اگر دوست داشته باشند می‌توانند با فردی غیر از پدر و مادر (مثل مشاور یا معلم) هم صحبت کنند. حتی شاید برای والدین نیز مفید باشد که با بزرگسالان دیگری که در زندگی فرزندنشان نقش دارند، (مانند معلم یا والدین دوست صمیمی‌اش) تماس بگیرند تا ببینند چه اتفاقی رخ داده است.
برای ارتباط با فرزندتان وقت بگذارید
زمان مفیدی را با فرزند خود بگذرانید. البته درباره نوجوانان این کار چندان آسان نیست چرا که معمولاً ما تمایل داریم که آنها کاری را که انجام می‌دهند، متوقف کنند و وارد دنیای ما شوند در حالی که این ما هستیم که باید راه‌هایی برای ورود به دنیای فرزندانمان پیدا کنیم.
این کار می‌تواند سوال کردن و حرف زدن درباره چیز‌هایی باشد که فرزندمان از دیدن آنها در رسانه‌های اجتماعی لذت می‌بَرد و از این طریق با او همراه شوید. یا فعالیتی که همه از آن لذت می‌برید (مثلاً تماشای یک بازی بِیسبال، آشپزی، یا حتی انجام یک بازی رایانه‌ای) را پیشنهاد دهید و آن را به نقطه جهشی برای گفتگو تبدیل کنید.
فراتر از آن، یادتان باشد موفقیت‌های فرزندتان را جشن بگیرید و وقتی احساس ناراحتی می‌کنند، آنها را به سمت خودتان جذب کنید. تقویت انعطاف‌پذیری و سطح کافی از خودارزشمندی به بچه‌ها این امکان را می‌دهد تا نه تنها با موقعیت‌های سخت زندگی واقعی، بلکه با مشکلات موجود در فضای مجازی هم مبارزه کنند. همچنین به آنها بگویید که بدون قید و شرط دوستشان دارید و آنها می‌توانند در هر شرایطی به شما مراجعه کنند.
source