به گزارش سینا به نقل از روابط روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، عبداله اسدی، مدیرکل حوزه ریاست و امور بین­‌الملل سازمان درباره آخرین تغییرات در شیوه‌نامه عضویت کتابخانه ملی گفت: پس از انتشار شیوه‌نامه جدید عضویت کتابخانه ملی، ریاست سازمان دستور گردآوری و بررسی نقد‌ها و پیشنهادات را دادند و موضوع در دستور کار کمیته عضویت و نیز شورای معاونین سازمان قرار گرفت. در نهایت با مشورت اعضای شورای معاونین برخی بخش‌های شیوه نامه به تدریج اصلاح شده و به تصویب شورا رسیده است.

وی ادامه داد: این فرایند هنوز ادامه دارد و شیوه‌نامه نهایی پس از پایان فرایند و تصویب کل شیوه‌نامه، به صورت یکپارچه در پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان جایگزین خواهد شد، اما مقرر است که مواد و تبصره‌های ویرایش شده، از همین زمان تصویب مورد اجرا قرار بگیرد و مبنای عمل باشد.

تغییرات در عضویت دانشجویان ارشد و دکتری

مدیرکل حوزه ریاست و امور بین‌­الملل سازمان تشریح کرد: یکی از تغییرات شیوه نامه در خصوص عضویت دانشجویان ارشد و دکتری است. در تغییرات جدید دانشجویانی که واحد پایان‌نامه را انتخاب کرده‌اند، می‌توانند به منظور آماده کردن پیشنهاده پژوهشی (پروپزال) خود، به مدت سه ماه عضویت موقت داشته باشند و دانشجویانی که پیشنهاده آنها به تصویب رسیده است به مدت یکسال می­‌توانند از عضویت کتابخانه ملی استفاده کنند که البته قابل تمدید است. درباره دانشجویان دکتری حرفه‌ای نیز از ترم ۹ به بعد این امکان فراهم است.

تدابیری برای عضویت نویسندگان و اهالی فرهنگ

عبداله اسدی درپاسخ به این مطلب که یکی از مطالبات اهالی فرهنگ و ادب و نویسندگان، عضویت آنها فارغ از مدرک تحصیلی شان است، گفت: نویسندگان و اهالی فرهنگ که دارای پروپزال مصوب کارشناسی ارشد و یا رتبه‌های بعد از آن هستند که تکلیفشان در شیوه­نامه روشن است و می‌توانند عضویت داشته باشند. اما آنهایی که دارای مدرک کارشناسی هستند اگر از برندگان جایزه جشنواره‌های ملّی و بین‌المللی معتبر از قبیلِ فارابی و خوارزمی و کتاب سال جمهوری اسلامی باشند عضویت پژوهشی خواهند داشت و اگر از پدیدآورندگان کتب علمی و فرهنگی معتبر باشند منوط به بررسی اثر و تایید کمیته عضویت سازمان امکان عضویت در کتابخانه ملی را دارند.

تغییرات شیوه‌نامه در راستای تأمین منافع حداکثر جامعه مخاطب

وی در ادامه در توضیح سایر تغییرات شیوه نامه عضویت گفت: تغییرات شیوه‌نامه در راستای تامین منافع حداکثر جامعه مخاطب و با درنظر گرفتن ظرفیت‌­ها و امکاناتی است که کتابخانه ملی با آن مواجه است؛ هم به لحاظ زیرساختی و فضا و مکان و هم بلحاظ چهارچوب‌های قانونی. مثلا در اظهارنظر‌ها باید به تفاوت کارویژۀ کتابخانه ملی با کارویژۀ کتابخانه­‌های تخصصی و دانشگاهی و عمومی توجه داشته باشیم. شما می‌دانید که هر کشور تعداد متعددی از انواع کتابخانه‌ها را دارد، اما تنها یک کتابخانه ملی در هر کشور وجود دارد. ماموریت اصلی کتابخانه ملی و وظایف و سیاست‌های آن، مشخص است و کارکرد عمومی‌تری که بعضاً از آن توقع می‌­رود، می‌تواند در تعارض با کارویژه اصلی آن قرار بگیرد.

کارکرد پژوهشی کتابخانه ملی و ماجرای عضویت با مدرک کارشناسی

اسدی تشریح کرد: کتابخانه ملی طبق اساسنامه موسسه‌ای علمی، تحقیقاتی و خدماتی است و ظرفیت پژوهشی و مخازنی که در آن متراکم شده باید در قضاوت‌ها مورد توجه باشد. بخش زیادی از نیاز‌های علمی دانشجویان از کارشناسی تا ارشد به طوری است که کتابخانه ملی برای آنها مزیت ویژه‌ای ندارد و هرآنچه نیاز دارند را می‌توانند از انواع کتابخانه‌های سطح شهر تامین کنند. حالا فرض کنید اگر عموم مردم بیایند و بدون هیچ محدودیتی مانند کتابخانه‌های عمومی و کتابخانه‌های فرهنگسرا‌ها و مساجد در کتابخانه ملی خدمت بگیرند چه اتفاقی می­‌افتد؟

به گفته او؛ بیش از ۳۰۰۰ کتابخانه عمومی داریم و ده‌ها کتابخانه غنی دانشگاهی داریم، اما یک کتابخانه ملی داریم! طبیعی است که کشور خدمات خود را به نحوی توزیع کند که بهترین کارایی را داشته باشد. به این دلایل است که یکی از محدودیت‌هایی که در شیوه نامه اعمال شده درخصوص افراد دارای مدرک کارشناسی است. البته همین افراد هم درصورت داشتن مقاله علمی پژوهشی، می‌توانند عضو باشند و با هر مقاله جدید، عضویت شان تمدید می‌شود. یا اگر توسط بنیاد نخبگان معرفی شده باشند می‌توانند عضو باشند. یا اگر از پدیدآورندگان کتب علمی و فرهنگی معتبر باشند با شرایطی می‌توانند عضو باشند. یا اگر قهرمانان ورزشی ملّی و جهانی باشند یا اگر دارندگان مدارک درجه دو و سه هنری باشند می‌توانند عضو باشند. اما قبول کنید که اگر هیچ کدام از این ویژگی‌ها را نداشته باشند کتابخانه دانشگاه یا کتابخانه عمومی از کفایت لازم برای رفع نیاز‌های این کاربران برخوردار است.

تغییراتی ویژه معلولین و توان‌خواهان

مدیرکل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به حذف بند معلولین جسمی حرکتی، نابینایان و کم بینایان و ناشنوایان در شیوه نامه جدید که مورد انتقاد دلسوزان و دغدغه­‌مندان قرار گرفت، گفت: معماری کتابخانه ملی، معماری منحصر به فرد و پیچیده‌ای است که در زمره بنا‌های فرهنگی کشور محسوب می­شود. اما این پیچیدگی و عدم وجود تسهیلات رفاهی برای معلولین عزیزمان از ابتدای ساخت کتابخانه در آن وجود داشته و در تمامی مدیریت­‌ها و دولت­‌ها به عنوان یک محدودیت مورد اعتراض مراجعین بوده است؛ منظورم مواردی مثل سطوح شیب‌دار مناسب یا بعضی لوازم تسهیلگری است. سازمان البته در بودجه ۱۴۰۴ هزینه‌ای برای مناسب‌­سازی فضای کتابخانه ملی برای این قشر عزیز پیش‌بینی کرده است.

وی در ادامه افزود: این محدودیت­‌ها باعث شد تا برای رفاه حال دوستانی که دارای معلولیت جسمی حرکتی هستند، خدمات دیجیتال برای تمامی آنها بدون محدودیت مدرک ارائه شود. نابینایان و کم‌بینایان عزیز هم با مدرک دیپلم می‌توانند به مدت یک‌سال عضو کتابخانه ملی شده از تالار رودکی و خدمات دیجیتال استفاده نمایند که با ضوابطی قابل تمدید است.

مدیرکل حوزه ریاست، روابط عمومی امور بین­‌الملل سازمان در پایان تاکید کرد: شیوه نامه جدید به تدریج در حال اصلاح است و تقریبا در هر جلسه شورای معاونین سازمان در کنار سایر دستورات این دستور هم قرار دارد و هر ماده، پس از تصویب اجرایی می‌شود. این تغییرات پس از تکمیل کل شیوه نامه، بصورت رسمی از طریق رسانه‌های سازمان به اطلاع عموم خواهد رسید.