خورشید ما مکانی آشوبناک است. تابش‌های انفجاری با قدرت میلیون‌ها فوران آتشفشانی از سطح خورشید جدا می‌شوند. پلاسمای داغ می‌جوشد و ذراتی را به جریان می‌اندازد که می‌توانند به فضانوردان و ماهواره‌ها در فضا آسیب برسانند و سامانه‌های برق را روی زمین تخریب کنند. این ذرات درعین‌حال می‌توانند آسمان سیاره‌ی ما را با جلوه‌های نوری رنگارنگ روشن کنند.

اما دانشمندان انفجارهایی به‌مراتب بزرگ‌تر را با قدرت یک تریلیون بمب هیدروژنی در ستاره‌های دیگر مشاهده کرده و نامشان را «ابرشراره» گذاشته‌اند. هرچند هنوز هیچ ابرشراره‌ای در خورشید خودمان دیده نشده است، دانشمندان از خود پرسیده‌اند آیا ستاره‌ی ما نیز قادر به تولید چنین شراره‌های فوق‌العاده قدرتمندی است یا خیر و اگر می‌تواند، چه زمانی ممکن است این کار را انجام دهد.

مقاله‌ای که پنجشنبه‌ی گذشته در نشریه‌ی ساینس منتشر شد، اطلاعات بیشتری را درباره‌ی ابرشراره‌ها ارائه می‌دهد. پژوهشگران در مطالعه‌ی خود به این نتیجه رسیده‌اند که ستارگان شبیه به خورشید، تقریباً هر صد سال یک‌بار شراره‌های بسیار قوی تولید می‌کنند. چنین تخمینی بسیار فراتر از حد انتظار است و نشان می‌دهد که شاید بتوانیم دیر یا زود یک رویداد خورشیدی فوق‌العاده قدرتمند را مشاهده کنیم.

شراره‌های خورشیدی زمانی رخ می‌دهند که خطوط میدان مغناطیسی خورشید دچار درهم‌پیچیدگی و فروپاشی می‌شوند و انفجاری از انرژی را که اغلب با خروج ذرات باردار همراه است، به فضا پرتاب می‌کنند. اگر این ذرات با جو زمین برهم‌کنش پیدا کنند، آثار آن رویداد خورشیدی می‌تواند در حلقه‌های درختان یا مغزه‌های یخی به‌جا بماند.

اما ذرات همیشه به بیرون پرتاب نمی شوند و رویدادهای انفجاری خورشید همیشه به سمت سیاره‌ی ما نمی‌آیند. به همین دلیل، نتیجه‌گیری درباره‌ی رفتار خورشید از روی آثار طبیعی روی زمین دشوار است. والری واسیلیف، اخترشناس موسسه ماکس پلانک در زمینه تحقیقات منظومه شمسی در آلمان که هدایت مطالعه را برعهده داشت، می‌گوید روش بهتر برای فهمیدن اینکه آیا خورشید ما قادر به تولید ابرشراره است یا خیر، بررسی ستارگانی است که در کهکشان راه شیری مثل آن رفتار می‌کنند.

تیم دکتر واسیلیف با استفاده از داده‌های تلسکوپ فضایی کپلر ناسا که اکنون بازنشست شده است، ستارگانی با دما، اندازه و الگوهای روشنایی مشابه با خورشید را جستجو کرد. آن‌ها از میان ۵۶٬۴۵۰ ستاره‌ی شبیه به خورشید، دریافتند که از هر ۲۰ ستاره، یکی شراره‌های فوق‌العاده قوی تولید می‌کند.

براساس نتیجه‌گیری پژوهشگران، تولید ابرشراره‌ها با نرخ تقریباً یکی در هر قرن، دست‌کم ۳۰ برابر بیشتر از تخمین‌های قبلی است. دکتر واسیلیف، این تفاوت را بسیار چشمگیر و شگفت‌انگیز توصیف می‌کند.

یکی از دلایلی که ممکن است نرخ به‌دست‌آمده در مطالعه‌ی اخیر بسیار بیشتر از حد انتظار باشد، این است که پژوهشگران از تجزیه‌وتحلیل تصویر با وضوح بالاتر استفاده کردند و بدین وسیله توانستند شراره‌های رصدشده را با دقت بیشتر با ستارگان میزبان آن‌ها تطبیق دهند.

دانشمندان همچنین اکنون از آنچه یک ستاره را به خورشید شبیه می‌کند، تصوری بهتر دارند؛ به‌ویژه پس از انتشار مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ که نشان داد خورشید ما به آن اندازه که قبلاً تصور می‌شد، فعال نیست؛ بدین معنی که نرخ ابرشراره‌های محاسبه‌شده در گذشته ممکن است با بررسی نمونه‌ای از ستارگانی انجام شده باشد که واقعاً نماینده‌ی گروه دربرگیرنده‌ی خورشید ما نبوده‌اند.

هیو هادسون، اخترشناس دانشگاه گلاسکو در اسکاتلند که در مطالعه مشارکت نداشت، روش جدید پژوهشگران برای تطبیق شراره‌ها با ستارگان میزبانشان را تحسین می‌کند. بااین‌حال، او قانع نشده است که دفعات تولید ابرشراره‌ها واقعاً چنین بالا باشد. برای هادسون همچنان این پرسش باقی می‌ماند که آیا نمونه ستارگان بررسی‌شده، به‌ویژه در زمینه‌ی نحوه‌ی تغییر روشنایی درطول زمان، واقعاً نماینده‌ی خورشید ما محسوب می‌شوند یا خیر.

پژوهشگران در آینده قصد دارند نتایج خود را با مشاهدات سایر تلسکوپ‌های فضایی، ازجمله ماهواره نقشه‌بردار فراخورشیدی گذران ناسا و فضاپیمای پلاتو از آژانس فضایی اروپا که قرار است در سال ۲۰۲۶ پرتاب شود، مقایسه کنند. آن‌ها همچنین امیدوارند که با استفاده از پرتوهای ایکس و نور فرابنفش تجزیه‌وتحلیل مجدد انجام دهند تا اندازه‌گیری‌هایشان را درطول موج‌های مختلف مقایسه کنند.