هنرهای تجسمی یکی از بخش‌های مهم صنعت فرهنگ و هنر در ایران به شمار می‌آید که شامل نقاشی، مجسمه‌سازی، گرافیک، عکاسی، طراحی صنعتی و سایر رشته‌های بصری است. اگرچه در دهه‌های اخیر این هنرها شاهد رشد چشمگیری بوده‌اند، اما بازار هنرهای تجسمی ایران همچنان با چالش‌ها و فرصت‌هایی مواجه است که بر وضعیت گردش مالی آن تاثیرگذار است. در ادامه به بررسی گردش مالی هنرهای تجسمی در ایران، عوامل موثر بر آن، و چشم‌انداز آینده خواهیم پرداخت.

مهدی نوروز: در سال‌های اخیر، هنرهای تجسمی در ایران با نوسانات اقتصادی و اجتماعی فراوانی مواجه بوده است. با وجود مشکلات اقتصادی کشور، علاقه به هنرهای تجسمی در میان اقشار مختلف جامعه افزایش یافته است. در کنار اقبال عمومی به هنرهای تجسمی باید حضور هنرمندان ایرانی در نمایشگاه‌های بین‌المللی و حراج‌های جهانی را نیز در رشد هنرهای تجسمی در نظر گرفت.

بازار هنرهای تجسمی؛ از اقبال عمومی تا نمایشگاه‌ها و حراجی‌ها

به گزارش خبرگزاری سینا، بر اساس گزارش‌ها، در سال ۱۴۰۲، درآمد بازار هنر ایران، شامل سینما، موسیقی، تئاتر و هنرهای تجسمی، بیش از ۲,۰۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است. از این مبلغ، سهم هنرهای تجسمی به حدود ۵۵۰ میلیارد تومان می‌رسد. در این راستا، بازار حراج‌های هنری، به‌ویژه حراج تهران، نقش مهمی در گردش مالی هنرهای تجسمی ایفا می‌کند.

حراج‌های هنری در ایران به‌ویژه حراج تهران، به عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای فروش آثار هنری، تاثیر زیادی بر رشد گردش مالی هنرهای تجسمی در ایران داشته است. حراج تهران در سال‌های اخیر با موفقیت‌های زیادی همراه بوده و توانسته است آثار هنری ایرانی را به قیمت‌های بالایی به فروش برساند. برای مثال و برپایۀ اعلام وبسایت حراج تهران، در حراج بیست و یکمین حراج تهران در مهر 1403 رقم نهایی فروش 1,203,180,000,000 ریال اعلام شده است. تا جایی که برخی خبرگزاری‌ها به طعنه نوشتند که این حراج تنها در سال 1402 و با گردش مالی عجیبش به اندازه دوبرابر بودجه وزارت ارشاد گردش مالی داشته است. فروش این حراجی در سال گذشته و با سه بار حراج در حدود 517 میلیارد تومان بوده است.

همچنین، حضور آثار هنرمندان ایرانی در حراجی‌های بین‌المللی نیز به ایجاد اعتبار برای بازار هنر ایران کمک کرده است. در سال ۱۴۰۳ و بنا به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد در حراج‌های بین‌المللی، بیش از ۲.۵ میلیون دلار (حدود ۱۵۰ میلیارد تومان) از فروش آثار هنری ایران به دست آمد. این فروش‌ها نه‌تنها به رونق بازار هنر داخلی کمک کرده است، بلکه هنر ایران را در سطح جهانی نیز مطرح کرده است.

چالش‌ها و مشکلات بازار هنر در ایران

با وجود رشد بازار هنرهای تجسمی در ایران، این بخش با چالش‌های متعددی مواجه است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، مشکلات اقتصادی کشور و نوسانات ارزی است که بر قیمت آثار هنری تاثیرگذار است. نوسانات شدید ارز موجب افزایش قیمت مواد اولیه هنری و همچنین کاهش قدرت خرید خریداران داخلی شده است. در زمان برگزاری آخرین حراج تهران قیمت ارز 60 هزارتومان بوده است (مبلغ اعلامی در وبسایت) و اکنون کمتر از دو ماه بعد و در هنگام تنظیم این گزارش قیمت ارز در حال بندبازی روی نرخ 80 هزار تومان است. این مسئله باعث شده است که تنها بخش خاصی از جامعه، که قدرت خرید بالایی دارند، بتوانند وارد بازار هنر شوند.

بیشتر بخوانید

چرا صنعت گردشگری ایران عقب ماند؟

جایگاه ایران در غافله تولید محتوای جهانی

علاوه بر این، فقدان حمایت‌های دولتی از هنرهای تجسمی و بی‌توجهی به اهمیت اقتصادی این حوزه، مشکلاتی را برای هنرمندان به‌وجود آورده است. بسیاری از هنرمندان ایرانی با مشکلات مالی و عدم دسترسی به امکانات لازم برای خلق آثار هنری مواجه هستند.

فرصت‌ها و چشم‌انداز آینده

با وجود چالش‌های موجود، بازار هنرهای تجسمی در ایران فرصت‌های زیادی برای رشد و توسعه دارد. افزایش آگاهی عمومی از اهمیت هنر و نقش آن در فرهنگ و اقتصاد می‌تواند به رونق این بازار کمک کند. همچنین، حضور هنرمندان ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی و برگزاری نمایشگاه‌های مشترک با هنرمندان خارجی می‌تواند باعث افزایش تقاضا برای آثار هنری ایرانی در بازارهای جهانی شود.

یکی از فرصت‌های دیگر برای رونق بازار هنرهای تجسمی ایران، توسعه پلتفرم‌های آنلاین فروش آثار هنری است. این پلتفرم‌ها می‌توانند به هنرمندان این امکان را بدهند که آثار خود را به فروش برسانند و از بازارهای بین‌المللی بهره‌برداری کنند. هرچند با توجه به زیر ساخت چنین چشم‌اندازی هنوز نمی‌تواند از خیال فراتر بود.

به هر روی، بازار هنرهای تجسمی در ایران با وجود چالش‌های زیادی که به‌ویژه ناشی از مشکلات اقتصادی و اجتماعی است، توانسته است رشد چشمگیری را تجربه کند. حراج‌های هنری و نمایشگاه‌های بین‌المللی نقش مهمی در این رشد داشته‌اند. با این حال، برای حفظ و توسعه این بازار، نیاز به حمایت‌های دولتی، توسعه پلتفرم‌های آنلاین و ایجاد فضای مناسب برای هنرمندان ضروری است.

کپی لینک لینک کپی شد