برخی از کاربران شبکه اجتماعی ایکس مدعی شدند چت جی‌پی‌تی و مدل‌های هوش مصنوعی بحران آب هوایی را تسریع می‌کنند و به تغییرات آب وهوایی دامن می‌زند. از سوی دیگر این فناوری‌ها منابع آبی را نیز خشک می‌کنند. پست‌های مشابهی در این زمینه در فیس بوک و اینستاگرام نیز منتشر شده بود. ویدئویی در تیک تاک نیز رابطه بین گرمایش جهانی و هوش مصنوعی را توضیح داده بود.

بحث و گمانه زنی درباره تاثیر مدل‌های زبانی بزرگ بر محیط زیست از زمانیکه این فناوری در ۲۰۲۲ میلادی شکوفا شد، همچنان در جریان است. در آن زمان چت جی پی تی که اکنون به عنوان نسخه مشهور هوش مصنوعی به کار می‌رود، وارد عرصه شد. در همان زمان یک پست وبلاگی در دسامبر ۲۰۲۲ میلادی سعی کرد انتشار دی اکسید کربن ناشی از این مدل هوش مصنوعی را تخمین بزند.

البته این امر حقیقت دارد که آموزش و استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ هوش مصنوعی مانند چت جی پی تی مقدار زیادی برق مصرف می‌کند. همین امر به انتشار گاز‌های گلخانه‌ای منجر می‌شود که برای محیط زیست مخرب هستند و تغییرات آب وهوایی را به وجود می‌آورند. جست‌و‌جو‌های هوش مصنوعی نیز مقدار زیادی آب مصرف می‌کنند که در اصل برای خنک کردن سرور‌های رایانه‌ای که این فناوری را فعال می‌کنند، به کار می‌رود.

اما محققان و شرکت‌های فناوری به دنبال روش‌هایی هستند تا با کمک هوش مصنوعی تاثیرات آب وهوایی را کند کنند یا کاهش دهند. هنوز تاثیر دقیق زیست محیطی چت جی پی تی و هوش مصنوعی آنهم با توجه به تکامل این فناوری مشخص نیست.

هزینه‌های زیست محیطی هوش مصنوعی 

مدل‌های هوش مصنوعی مختلف از مقادیر متفاوتی انرژی استفاده می‌کنند بنابراین گاز‌های کربنی که با هر جستجوی هوش مصنوعی تولید می‌شود، متفاوت است. شولای رن استادیار مهندسی رایانه و الکترونیک در دانشگاه کالیفرنیا ریورساید تخمین می‌زند مدل چت جی پی تی ۴ برای نوشتن ایمیلی ۱۰۰ تا ۲۵۰ کلمه‌ای، حدود یک چهارم تا نیم پوند گاز‌های کربنی تولید می‌کند. این تخمین که براساس تحقیقات او اعلام شده تنها مربوط به آمریکا است و احتمالا با توجه به بهره وری انرژی در کشور‌های مختلف، متفاوت خواهد بود.

انرژی مورد نیاز مدل‌های هوش مصنوعی بزرگ به وسیله مراکز داده یا مکان‌هایی که تجهیزات رایانشی و سخت افزار‌های مرتبط در آنجا قرار دارند، تامین می‌شود. طبق آماز آژانس بین المللی انرژی (IEA) مراکز داده و شبکه‌های انتقال داده در سراسر جهان از سال ۲۰۲۰ میلادی ۰.۹ درصد از گاز‌های گلخانه‌ای مرتبط با انرژی را تولید می‌کنند. این سازمان توصیه‌های سیاستگذاری برای ۴۵ کشوری فراهم می‌کند که ۷۵ درصد انرژی در جهان را مصرف می‌کنند. 

گزارشی از همین سازمان نشان می‌دهد مصرف برق مراکز داده، هوش مصنوعی و بخش رمزارز احتمالا از ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۶ میلادی ۲ برابر می‌شود که تقریبا معادل مصرف برق ژاپن خواهد بود.

گوگل و مایکروسافت در سال ۲۰۲۶ میلادی گزارش حفاظت از محیط زیست منتشرکردند و از افزایش قابل توجه گاز‌های گلخانه‌ای خبردادند که یکی از دلایل این امر هوش مصنوعی است.

در گزارش گوگل ذکر شده انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ میلادی ۴۸ درصد افزایش یافته و این امر نشان دهنده چالش کاهش گاز‌های گلخانه‌ای و تشددید فعالیت‌های ریانشی است. گوگل در این گزارش نوشته است: ما سرمایه گذاری زیرساخت فناوری خود را گسترش می‌دهیم تا از انتقال هوش مصنوعی پشتیبانی کند. 

 مایکروسافت نیز در گزارش خود نوشته انتشارگاز‌های گلخانه‌ای از ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ میلادی ۲۹.۱ درصد افزایش یافته، زیرا این شرکت در زیرساخت‌های مورد نیاز برای پیشبرد فناوری‌های نوین سرمایه گذاری کرده است.

مایکروسافت در مقدمه گزارش خود به فناوری‌های جدید از جمله هوش مصنوعی مولد اشاره کرده است.

به اعتفاد رن که تاثیرات هوش مصنوعی بر اجتماع و محیط زیست را بررسی می‌کند، به سختی می‌توان مقیاسی برای تاثیر بلند مدت هوش مصنوعی بر آب هوا مشخص کرد. محققان هنگام محاسبات در یک تحلیل هزینه و مزایا از تخصیص مقدار خاصی دلار برای انتشار کربن استفاده می‌کنند. اما این تخمین‌ها بسیار وسیع هستند. رن معتقد است محاسبه تاثیر هوش مصنوعی برسلامت عمومی به دلیل انتشار گاز‌های مربوط به سوخت‌های فسیلی و آلاینده‌های دیگر یک شاخص با ثبات تراست.

او و همکارانش درمرحله اولیه تحقیقی در دسامبر ۲۰۲۴ میلادی متوجه شدند تا ۲۰۳۰ میلادی هزینه تاثیر مراکز داده آمریکا بر سلامت عمومی بیش از ۲۰ میلیارد دلار خواهد بود. طبق این گزارش این رقم ۲ برابر تاثیر صنعت فولاد مبتنی بر زغالسنگ بر سلامت شهروندان آمریکایی است و می‌توان آن را با انتشارگاز‌های گلخانه‌ای جاده در ایالت کالیفرنیا مقایسه کرد.

همچنین این گزارش نشان داد آموزش یک مدل هوش مصنوعی در ابعاد Llama۳.۱ (مدل هوش مصنوعی متا) ممکن است آلاینده‌های هوایی معادل بیش از ۱۰ هزار سفر خودرویی بین لس آنجلس و نیویورک، تولید کند.

بررسی ادعا‌های خاص

ادعای دیگری که در پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و ردیت منتشر شده، مبنی بر آن است که جستجوی چت جی پی تی ۱۰ بار انرژی الکتریکی بیشتری نسبت به جستجوی گوگل مصرف می‌کند.

با توجه به تخمین هاز ۲۰۲۴ میلادی آژانس بین المللی انرژی، این رقم به طور تقریبی درست است. این سازمان گزارش داده یک جستجوی معمول گوگل حدود ۰.۳ وات ساعت برق مصرف می‌کند، حال آنکه به ازای هر جستجوی چت جی پی تی ۲.۹ وات ساعت برق مصرف می‌شود؛ بنابراین جستجوی چت جی پی تی، ۹.۷ بار پر مصرف‌تر از جستجوی معمول گوگل است.

برخی از کارشناسان به تاثیر چت جی پی تی بر ذخایر آب‌های جهان نیز اشاره کرده‌اند. اما تخمین‌های آنها بیش از اندازه بزرگنمایی شده است.
 این امر حقیقت دارد که مراکز داده از آب برای خنک کردن سرور‌های رایانشی هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، اما تحقیق روی تاثیر هوش مصنوعی بر آب هنوز نوظهور و نوپا است. یک تحقیق دانشگاه کالیفرنیا ریورساید در ۲۰۲۳ میلادی تخمین می‌زند چت جی پی تی ۳ نیازمند ۵۰۰ بطری آب برای ارائه ۱۰ تا ۵۰ جواب با توجه به زمان و مکان به کارگیری این سیستم است.

رن یکی از مولفان این پژوهش، اعلام کرد این تحقیق توسط همکاران بررسی شده و در ۲۰۲۵ میلادی در Communications of the ACM منتشر می‌شود.

در آن زمان چت جی پی تی ۳ مدل زبانی زیربنای این چت بات هوش مصنوعی بود. اما اکنون مدل‌های جدیدتر این هوش مصنوعی عرضه شده‌اند و اوپن‌ای آی درباره اینکه از کدام مدل‌ها برای فعالسازی چت جی پی تی استفاده می‌کند، شفافیت ندارد. تخمین‌های رن و همکارانش در تحقیقی در دسامبر ۲۰۲۴ میلادی منتشر شد.

مزایای احتمالی

برخی از حامیان هوش مصنوعی اشاره می‌کنند استفاده از هوش مصنوعی احتمالا تاثیرات محیطی کلی بر زندگی انسان را کاهش می‌دهد. به عنوان مثال تحقیقی در ۲۰۲۴ میلادی که در نشریه Scientific Reports منتشر شده حاکی از آن است که انتشار کربن در نتیجه نوشتن وتصویرسازی با هوش مصنوعی کمتر از انسان هاست، اما این تحلیل شامل تاثیرات اجتماعی نمی‌شود.

تحقیقی دیگر در همین نشریه نشان داد هرچند مدل‌های زبانی بزرگ تاثیر عظیمی بر محیط زیست دارند، اما تاثیر نسبی آنها بسیار کمتر از فعالیت‌های نیروی کار انسانی برای همین بازده است. این تحقیق فقط هزینه‌های محیط زیستی نوشتن توسط انسان با نوشتن هوش مصنوعی را مقایسه کرده است، اما رن معتقد است این نتایج را می‌توان برای خلق صوت و تصویر نیزتکرار کرد.

آینده ناشناخته

در این میان بحث و جدلی درباره استفاده از هوش مصنوعی به عنوان ابزاری برای کاهش تاثیرات تغییرات آب وهوایی همچنان وجود دارد. به عنوان مثال برنامه محیط زیست سازمان ملل از هوش مصنوعی برای ردیابی انتشار گازمتان توسط تجهیزات نفت و گاز استفاده می‌کند. هوش مصنوعی می‌تواند بهره وری سیستم‌های برقی را بهینه کند، مصرف انرژی در ساختمان‌ها را کاهش دهد و به طراحی زیرساخت‌های حافظ محیط زیست کمک کند.

 با این وجود هوش مصنوعی که در صنایع به کار می‌رود تخریب‌های زیست محیطی در مقیاس کلان ایجاد می‌کند.