روز پنجشنبه، ماهگرفتگی کامل رخ داد، بخشی از جهان را از زمین و ماه “ماه خونین” را میبیند. اگر بهطور بذهن فرصت تماشای این رویداد را از دست دادید، نگران نباشید، زیرا فضاپیمای بلو گوست از شرکت فایرفلای اروسپیس، این رویداد را از روی ماه ثبت کرده است.
بلو گوست در میان وظایف علمی خود روی نزدیکترین همسایه ی نجومی ما، زمانی را برای ثبت تصویر خیرهکننده ی زیر از ماهگرفتگی اختصاص داد. در حالی که ناظران زمینی سایه ی زمین را که روی سطح ماه میافتاد مشاهده کردند، بلو گوست در واقع خورشیدگرفتگی یا پنهانشدن خورشید پشت زمین را تجربه کرد.
ماهگرفتگی زمانی رخ میدهد که زمین مستقیماً از بین خورشید و ماه عبور میکند و سایه ی خود را بر سطح ماه میاندازد. این رویداد فقط در طول ماه کامل میتواند اتفاق بیفتد؛ زمانی که خورشید، زمین و ماه کاملاً در یک راستا قرار بگیرند که در نجوم به آن سیزیجی گفته میشود.
در طول ماهگرفتگی کامل، ماه اغلب رنگ نارنجی مایل به قرمز یا گاهی قهوهای به خود میگیرد. این تغییر رنگ به دلیل پراکندگی و شکست نور خورشید در جو زمین رخ میدهد که باعث میشود فقط طول موجهای بلندتر نور (مانند نور قرمز) به سطح ماه برسند. برخلاف خورشیدگرفتگی که فقط در ناحیه ی محدودی قابلمشاهده است، ماهگرفتگی را میتوان از هر نقطهای از زمین که ماه بالای افق باشد، بدون نیاز به تجهیزات خاص و بدون خطر برای چشم مشاهده کرد.
جدیدترین ماهگرفتگی در روزهای پنجشنبه شب (۲۳ اسفند) و صبح جمعه (۲۴ اسفند) رخ داد و از مناطقی مانند غرب آفریقا، اروپای غربی، آمریکا، شرق استرالیا، نیوزیلند، شمال ژاپن و شرق روسیه قابلمشاهده بود.
ماهنشین بلو گوست در سپتامبر ۲۰۲۴ توسط موشک فالکون ۹ شرکت اسپیس ایکس از پایگاه نیروی فضایی کیپ کاناورال در فلوریدا به سمت ماه پرتاب شد. این کاوشگر توسط شرکت فایرفلای اروسپیس و در چارچوب برنامه ی خدمات تجاری باربری به ماه ناسا (CLPS) ساخته شد. نام بلو گوست از گونه ی کمیاب کرم شبتابی به نام Phausis reticulata به خاطر درخشش آبی متمایزش الهام گرفته شده است.
اگرچه ماهگرفتگی پدیده ی نجومی نسبتاً رایجی است، زاویه ی دید کاوشگر بلوگوست کاملاً منحصر بهفرد بود. از دید بلوگوست، ماهگرفتگی بهجای ماهگرفتگی عادی، به شکل خورشیدگرفتگی دیده شد. تنها تفاوت این بود که در این خورشیدگرفتگی، بهجای ماه، زمین نور خورشید را مسدود میکرد.
تصویری که بلو گوست ثبت کرده، پدیدهای معروف به اثر حلقهی الماس را نشان میدهد، که یکی از تماشاییترین لحظات در یک خورشیدگرفتگی کامل محسوب میشود. این اثر دقیقاً لحظاتی قبل و بعد از رسیدن به تاریکی کامل رخ میدهد و شبیه به انگشتری درخشان به نظر میرسد؛ زیرا بخش کوچکی از فوتوسفر درخشان خورشید هنوز قابلمشاهده است، در حالی که بقیهی قرص خورشید توسط زمین (و معمولاً در خورشیدگرفتگیهای عادی، توسط ماه) پوشیده شده است. در این حالت، تاج خورشیدی همچون حلقهای نورانی در اطراف سایهنمای زمین ظاهر میشود.
تصویری دیگر که توسط تیم ماموریت بلوگوست منتشر شده، بخشهایی از صفحهی خورشیدی فضاپیما را نیز نشان میدهد که در آن انعکاس بخشی از فضاپیما به چشم میخورد، در حالی که اثر حلقهی الماس در پسزمینهی آسمان تاریک میدرخشد. این اولین باری است که فضاپیمایی از سطح ماه چنین چشماندازی را از یک ماهگرفتگی ثبت میکند.