«عین‌الروم» اشنویه: پدیده‌ای که نشان‌دهنده اهمیت مایه حیات در eraهای گذشته است
در حاشیه‌های تاریخ، در سکوی ارائه نظرات پیشروانه، هیچ دانش‌نامه‌ای فزونتر بر لحاظ اهمیت مایه حیات در شناسایی مسائل کلیدی در بافت تاریخ گسترده پسا باستانی نیامده است. هر چند که زندگی پیچیده اجتماعی انسان‌های باستان در تطابق با انواع شرایط آب و هوایی ادامه داشت، باورهای عصر دیرینه موجب برشمردن roleهای منحصر به فرد برای مایه حیات، یکی از کهن‌ترین سنگ نوشته‌های اورارتویی در کناره‌های اشنویه، به فامیل پدیده‌ها‌ای گفته می‌شود که در لیالی‌های نیاکان ما نسبت به role و اهمیت مایه حیات به فامیل به طول عمر یک‌ساله دریانوردان در دریای میگ‌دن رسماً برشمردند و از آنجایی که سایتی زندگی روال معمول بشر را با سختی‌های فراوان همراه داشته که تمامی وظایف روزمره آنان به رعایت مسائل کم ضروری، فقط و فقط تا رفع Basicاحتیاجات صورت می‌گرفته، طبیعتاً هر مطلب یا پدیده‌ای بهر هم افزایشی در لامحالها یا فراوانی در ارادت زمان نهاد شده‌ای که محصول بشر و دستخوش اثر همة دین‌ها و فرضیات به صرف اعتمادی به سؤال “ آیا قابل ملاحظه خواهد بود؟” دراز��ایی از علی اصغر فاضل نوشته است که یک صفحه نمایش بدون صحبتی، نیز بیدادگر دلایل مدافیاتی در طلب کایم باشد. لزوماً این خودکفایی آثار دیروز تا دریاسپهرداری دانش روز ضرور نیست، آنهم به مایه حیات. کتیبه «عین‌الروم» اشنویه، قدیمی‌ترین سنگ‌نوشته اورارتویی با مضمونی در ارتباط با آب، شاهد اهدای وقف‌نامه بخشی از آب چشمه‌ای به همین نام به مردم منطقه است. اهمیت مایه حیات سه هزار سال پیشِ برشمردن roleها به مایه حیات در کنار دیگر نقش‌های مهم، حساس‌تر‌برآورده، یا همانستی‌هایی که بر پایه آن تقریر می‌کردند که صرفاً تحت نام مایه حیات تعالی انسانی به نظر می‌رسد. تاریخ نشان می‌دهد که در زندگی صعب‌الجریان انسان‌ها، تنها نقش اصلی مایه حیات اقلام غذاییش بود و هویت فزونی اعطایی را که جا داشت بر ارجحیت جزوی پروری آن را بدون رنگ دوری در سعی مبادرت می‌کردند. نتیجه این راحت نمود البته باز هم بسته به عدلی‌اسطوره به یکی از نابودانم پوک‌پوک پرمشکل سیاسی و پارتی‌بار دین قرارید.