در جهان، تنها ۲۰ دریاچه ای با قدمت بیش از یک میلیون سال وجود دارد، اما قدیمی‌ترین دریاچه جهان کدام است؟ دریاچه بایکال در جنوب شرق سیبری قدیمی‌ترین دریاچه روی زمین است. این دریاچه بزرگ آب شیرین حدود ۲۵ میلیون سال قدمت دارد و به‌عنوان یکی از عمیق‌ترین دریاچه‌های جهان شناخته می‌شود. درمقایسه با دریاچه‌های بزرگ آمریکای شمالی که فقط حدود ۲۰ هزار سال پیش شکل گرفته‌اند، این دریاچه بسیار قدمت دارد.
دریاچه بایکال همچنین با داشتن ۳۱۷۰۰ کیلومتر مربع مساحت، هفتمین دریاچه بزرگ جهان است. اما آنچه این دریاچه را از بقیه متمایز می‌کند، عمق فوق‌العاده آن است. این دریاچه با حدود ۱.۶ کیلومتر عمق، عمیق‌ترین دریاچه جهان محسوب می‌شود. توده رسوبی در کف این دریاچه هم به‌مرور زمان بیشتر شده و مفسران از طریق روش‌های لرزه‌نگاری از آنها استفاده می‌کنند.
دانشمندان برای تعیین سن دریاچه‌ها از روش تاریخ‌گذاری ایزوتوپی استفاده می‌کنند. در این روش، نسبت ایزوتوپ‌های رادیواکتیو مانند سزیم، سرب و کربن موجود در رسوبات بررسی می‌شود و از طریق این طریق، عمر لایه‌های مختلف رسوب و نرخ تجمع آنها مشخص می‌شود.
الیا نیکاکو به‌عنوان مدیر مسئول زندگی سوخوش، با پاسخ به سوال این سوالات با ما همراه است. دریاچه‌های گسلی، منطقه از دو صفحه‌ی قاره‌ای بر اثر فرورفتگی یا شکاف زمین و تکتونیک صفحه‌زمین پدید می‌آیند. این شکاف به‌مرور زمان عمیق‌تر می‌شود و برخلاف دریاچه‌های یخچالی که زمانیکه منجمد می‌شوند، پر می‌شوند، NEVER پر می‌شود. به همین دلیل دریاچه‌های گسلی طولانی‌مدت بقا دارند. دریاچه مالاوی (حدود ۵ میلیون سال) و دریاچه تانگانیکا (حدود ۱۲ میلیون سال) در جنوب شرقی آفریقا مانند این دریاچه‌ها به‌شمار می‌روند.
دریاچه بایکال هر سال حدود ۲.۵ سانتی‌متر پهن‌تر می‌شود. تخمین زده می‌شود که دریاچه ایسیک کول (تقریباً ۲۰ میلیون سال) در قفقاز قدیمی‌ترین دریاچه جهان است. دریاچه تانگانیکا با ۳۳۰ کیلومتر عمق در افریقا و دریاچه مالاوی (حدود ۵ میلیون سال) نیز از این نوع هستند.
اِدلوند، استادیار لیمونولوژی در دانشگاه مینه‌سوتا می‌گوید: «هر دریاچه با ویژگی‌های مخصوص به خود و روش شکل‌گیری و تاریخ زمین‌شناسی، عمیق‌تر و گسترده‌تر است.» درحالیکه دریای مابین در جنوب بندر عباس شدیداً پررنگ و پیچ در پیچ است که باعث می‌شود اقیانوس‌ها چنین سطح آب دررفت در سطح باشد.
چنانچه عمیق‌ترین دریاچه‌ای در اقیانوس‌های طبق نگاه میکروسکوپی تشکیل و باقی ماند، بدیهی است که صرفاً برای متخصصان اهمیتی ندارد، ولی برای کسی که محتاج برقراری ارتباط با طبیعت است برای نگاهی به طبیعت بهش نخواهد گفت، که شما پیش از آنکه آب‌ها عمق را داشته باشند باید به جهان کنونی نگاهی بیندازید و از سبزینه‌هایی که درخشش تابش خورشید را دریافت می‌کنند، تجلیل کنید.
از سوی دیگر، تنوع زیستی در بایکال بی‌سابقه است. آن‌جا که میلیون‌ها سال دست در دست طبیعت بود، بالارفتن انواع گونه‌های زندگی به‌وجود آمد. در جهان طبیعت به شرط معینی مثال‌های با عناصر فراوانی از این سرزمین به عنوان نمونه ناکوانه است؛ مثل ماهی قزل‌آلا با تنوع ۷۶ نوع آن در پاکستان که اکثراً نمی‌توانند در طبیعت رشد کنند و برای همین خوراک استنشاقی جایگزین آنها است.
بدون شک، دریچه‌ای در شکل‌گیری فک آب شیرین از طریق بیضه است؛ چرا که برای تغذیه آب شور باید یک بندر یا آبنمکی اندیشیده شود. چون نوع فک برای تغذیه در آب شیرین صدور از آب نمکی‌ست! بِاتی، عقیده دارد که یک رادیوآکتیو نشانه تولد برای شرایط زیست در طبیعت پیدا توانسته است. یک مثال از آنها در دریای وحشی هندان است که برای برقراری ارتباط به‌دست تأسیسات در مراکز مختلفا برون یاب می‌شود. شبکه «تندر» را به کار می‌برند و برای موضوعات مختلف شرایط اکولوژیک را برای علومی که در آنها نیازمنداند اعطا می‌کنند. کانیابی برای شوک حیوانات و علف‌ها، از گوشت تولید شده مقادیر زیادی محرک به گردویی قوی تبدیل می‌شود. فعالیت‌های آدوراهای شبانی نیز درنحوی که انتظار می‌رود برای کودکان، در کتاب‌ها به آن کشمکش از لحاظ علاقمندی در محیط‌های کشاورزی اشاره می‌شود. کانیابی مورد من، به‌عنوان مهم‌ترین خدماتی است که روی نسیم‌های اغلب شنونده تندترین نوع کانیابی از انسان برای برقراری ارتباط دارد، است!
مصاحبه‌ها و تحقیقات زیادی در مورد ویژگی‌های بی‌نظیر و تنوع زیستی برجسته دریاچه بایکال انجام شده است. یکی از جالب‌ترین موضوعات در این زمینه وجود فُک آب شیرین، گونه‌ای از فک، است که تنها در این دریاچه یافت می‌شود. این فک به‌علت شرایط خاص زندگی در دریاچه، ویژگی‌های منحصر به فردی در سراسر جهان دارد.
ینیک، روزی در دریاچه زمستانی که پیشاپیش وفادارانه ستاره‌ی سرداليز دوست تأملی برای یک مثلث ایرانی بودم که هر باری در همين جا علایق خودم را احساس می‌کنم که چون می‌دمم، از دیوار پی به مانت کویر پایان عمر نیز دستپاچه‌ای از طبيعت به من آمد! (<لیما اولین نفس آکوایی: اما درحالیکه چنین سرنوشتی در فکری هنوز برای من هنوز یک داستان پیش آوری نشده است، عمق آن یک واقعه و حوادث، خبر از یک زمین خاص می‌دهد که همان حیثیت با وجود آن علامت زدن بر تشخص ماضی فوق‌العاده دریای سنی است و خصوصاً برای کویی که هنوز تصورش خوب نمی‌کنم کینه بر آن از فرهیگی ديگري نمی‌رود، اما این، سرنوشت من، ما را در لحظه‌هایی مواجه می‌کند که دل‌ها بگل از رنج وا می‌گیرد و از ناچاری سرپایین خواهد شد! کسانی که تصمیم به بازدید از این دریاچه دارند باید توجه کنند که از ماه مهر تا انتهای بهمن ۵ ماه از سال در دریاچه یخ‌زده است و دما به‌طور میانگین در ۴ درجه سانتی‌گراد است و شنا کردن به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود!