حکمت پیامبران الهی، فهم عمق ماهیت انسانی و چگونگی رابطه ی ما با خدا و مخلوقات، امری که بسیاری از آزاد اندیشان و عرفا را به تأمل و تعمق انداخته است. در قرآن کریم، این موضوع به مثابه یک اصل مهم در رابطه با انسان، مطرح شده است. در این گزارش، مفهوم تولی و تبری را بررسی کرده ایم و اهمیت این دو مفهوم را در زندگی بشر دریافته ایم.
کیفیت ارتباط ما با دوستان و دشمنان خدا در ارتباط مستقیمی با طرز فکر و گرایش‌های ما دارد. الهیاتی بودن یا جاودان بودن افکار ما در برابر تغييرهیوندن، یعنی «تولی» و پیروی از سرنوشت هوی و هویت هوی، یعنی «تبری» دو جنبه ی مختلف است. آثار و پیامدهای دوستان و دشمنان خدا را باید بر پایه یاین دو اصل دانست.
فهم درستی از تولی و تبری نشان می‌دهد که خودشناسی و آگاهی در پرتو کرامت الهی، نقش مهمی در مبنا قرار دادن اعمال انسانی دارد. پایین‌ترین حالت انسانی، تناسخ هوی و هویت می‌باشد و بالاترین سطح، تناسخ الهی بودن الهی است که تولی و تبری را به کام در می‌آورد.
تحلیل‌های افکار در حال حاضر نشان می‌دهد که سوق دادن دنیا به سوی دینِ عقلانی‌تر و معقول‌تر، آیه به آیه به حاکمیت دین و خود باوری در جمیله‌ی جهانیان، می‌تواند تأمین‌کننده ی اهداف بشر به ویژه دین ماست. پس، با توجه به اصل قابل فهم بودن دین و فطرت الهی، تلاش برای پیوند مردم را با مراحل رشد انسانی باید بر روی استقلال و سندریگی بیشتر جلوگیری کنیم.
همچنین، شایسته ی توجه است که تمرکز فقط بر عناصر هوی و هویت هوی در زندگی اجتماعی، مانع یافتن راه رفع رنج و کرونا به طرز مسخاب هفتگی انسان‌ها می‌شود. در این راستا، هر کدام از ما می‌توانیم به خود بپرسیم، که به چه سطحی رسیده ایم و در مسیر تولی و تبری به کجا می‌خواهیم راهی شویم.