**اعتیاد به اینترنت در میان نوجوانان؛ نشانه‌ای از وابستگی یا جایگزینی برای روابط اجتماعی؟**
در سال‌های اخیر، اینترنت به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره تبدیل شده است. این فناوری امکان دسترسی سریع به اطلاعات، ارتباطات گسترده و فرصت‌های تفریحی بسیاری را فراهم کرده است. با این حال، استفاده بیش‌ازحد از اینترنت می‌تواند به وابستگی شدید و مشکلات مختلف روانی و اجتماعی منجر شود. در میان این skup گروه‌ها، دانش‌آموزان به دلیل شرایط خاص سنی و تحصیلی، بیش از سایر گروه‌ها در معرض خطر اعتیاد به اینترنت قرار دارند.
**دسترسی آسان به اینترنت و اعتیاد به آن**
امروزه دسترسی آسان به اینترنت و استفاده گسترده از آن، به‌ویژه در میان نوجوانان، باعث شده است که برخی از افراد به حدی به این فضا وابسته شوند که زندگی روزمره‌شان دچار اختلال شود. اعتیاد به اینترنت یکی از مشکلاتی است که می‌تواند بر سلامت روان، عملکرد تحصیلی و روابط اجتماعی نوجوانان تأثیر بگذارد. به‌ویژه پس از دوران کرونا، که بسیاری از فعالیت‌های آموزشی و اجتماعی به فضای مجازی منتقل شد، این پدیده در میان دانش‌آموزان و دانشجویان به‌شدت افزایش یافت. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که افرادی که بیش‌ازحد به اینترنت وابسته هستند، اغلب دچار مشکلاتی مانند افت تحصیلی، اضطراب، افسردگی و کاهش تعاملات اجتماعی می‌شوند.
**چشم‌انداز زمانی و سبک روابط اجتماعی؛ عوامل مؤثر بر اعتیاد به اینترنت**
برخی پژوهشگران معتقدند که نحوه نگرش افراد به زمان و نوع روابط آن‌ها با دیگران می‌تواند در میزان وابستگی آن‌ها به اینترنت نقش داشته باشد. در واقع، نوع نگرش فرد به گذشته، حال و آینده که به آن «چشم‌انداز زمانی» گفته می‌شود، ممکن است بر رفتارهای او در فضای مجازی تأثیر بگذارد. همچنین، سبک‌های ارتباطی و احساسات افراد نسبت به خود و دیگران، می‌تواند در میزان استفاده آن‌ها از اینترنت مؤثر باشد.
**پژوهش‌های رافضی و همکاران**
زهره رافضی، استادیار روانشناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبایی، به همراه یکی از همکاران خود، پژوهشی را در این زمینه انجام داده‌اند. آن‌ها در این مطالعه، به بررسی تأثیر چشم‌انداز زمانی و الگوهای روابط اجتماعی بر میزان وابستگی دانش‌آموزان به اینترنت پرداخته‌اند. هدف این پژوهش، درک بهتر از این موضوع بوده است که چگونه سبک‌های فکری و ارتباطی افراد می‌توانند زمینه‌ساز اعتیاد به اینترنت شوند.
**نتیجه‌های پژوهش**
نتایج این تحقیق نشان دادند که برخی از انواع چشم‌اندازهای زمانی، مانند تمرکز بیش‌ازحد بر لذت‌های لحظه‌ای یا نگرش منفی نسبت به گذشته، می‌توانند احتمال اعتیاد به اینترنت را افزایش دهند. افرادی که بیشتر به لذت‌های کوتاه‌مدت توجه دارند و کمتر به آینده فکر می‌کنند، بیشتر در معرض استفاده افراطی از اینترنت قرار دارند. از سوی دیگر، کسانی که نگاه هدفمند و مثبت‌تری به آینده دارند، کمتر دچار وابستگی به اینترنت می‌شوند.
**ابعاد قابل تغییر و آموزش**
این یافته‌ها از جهات مختلف حائز اهمیت هستند. نخست، آن‌ها تأکید دارند که برای پیشگیری از اعتیاد به اینترنت، تنها نباید بر محدودیت‌های استفاده از فناوری تمرکز کرد، بلکه باید به ویژگی‌های روانی و اجتماعی افراد نیز توجه داشت. همچنین، آموزش مهارت‌های ارتباطی و تقویت نگاه مثبت به آینده، می‌تواند به کاهش وابستگی افراد به اینترنت کمک کند.
**راه‌های پیشگیری و درمان**
ازآنجایی‌که چشم‌انداز زمانی و سبک روابط اجتماعی تا حد زیادی قابل تغییر و آموزش هستند، می‌توان از این یافته‌ها برای طراحی برنامه‌های پیشگیری و درمان استفاده کرد. این تحقیق، گامی مهم در جهت درک بهتر از عوامل تأثیرگذار بر اعتیاد به اینترنت و راهکارهای پیشگیری از آن محسوب می‌شود.
**راه‌حل‌ها و پیشنهادات**
• توجه به ویژگی‌های روانی و اجتماعی افراد در هنگام پیشگیری از اعتیاد به اینترنت
• آموزش مهارت‌های ارتباطی و تقویت نگاه مثبت به آینده
• طراحی برنامه‌های پیشگیری و درمان مبتنی بر یافته‌های این پژوهش
**پرسش‌های فراتر از این پژوهش**
• آیا ابزارهای آموزش مهارت‌های ارتباطی و تقویت نگاه مثبت به آینده، etkisi خاصی در کاهش وابستگی به اینترنت دارند؟
• آیا نتایج این پژوهش قابل تعمیم به سایر گروه‌های سنی است؟
• چه راه‌حل‌های عملی و برنامه‌های آموزشی بر اساس این یافته‌ها می‌توان پیشنهاد کرد؟