**سردترین نقطه منظومه شمسی، خیلی نزدیک‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنیم**
وقتی صحبت از سرمای شدید در فضا می‌شود، عمدتاً به دوردست‌های منظومه شمسی یا فضا میان‌ستاره‌ای اشاره می‌شود. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که شاید سردترین نقطه در کل منظومه، خیلی نزدیک‌تر از آن چیزی باشد که فکر می‌کنیم؛ آن‌قدر نزدیک که زیر پایمان است.
**چرا فضا تا این حد سرد است؟**
بسیار پیش از این که در مورد سردترین نقطه منظومه صحبت شود، باید به دما پایه فضا اشاره کرد. دمای پایه فضا چیزی در حدود منفی ۲۷۰ درجه سانتی‌گراد است، که تنها کسری بالاتر از صفر مطلق است. نقطه‌ای که در آن حتی حرکت مولکولی هم متوقف می‌شود. با این حال، چون در فضا هیچ چیز برای جذب گرما وجود ندارد، دما بسته به موقعیت و شرایط می‌تواند تغییر کند.
**اندازه‌گیری دما در خلا کیهانی**
اندازه‌گیری دقیق دما در فضا کار سختی است. دانشمندان با استفاده از سنجش تابش‌های مادون‌قرمز و مایکروویو یا حتی تخمین شدت نور خورشید، به عددی تقریبی دست پیدا می‌کنند. اما این تخمین‌ها وابسته به مدل‌ها و فرضیات علمی هستند و همیشه با درجه‌ای از عدم قطعیت همراه‌اند.
**سردترین نقطه، همین‌جاست: روی ماه**
بر خلاف تصور رایج، پلوتو سردترین نقطه منظومه شمسی نیست. داده‌های مدارگرد شناسایی ماه ناسا نشان می‌دهند که دهانه‌هایی در قطب جنوب ماه وجود دارند که حتی نور غیرمستقیم خورشید را هم دریافت نمی‌کنند. این “سایه‌های دوبرابر” می‌توانند دمایی نزدیک به منفی ۲۴۸ درجه سانتی‌گراد یا کمتر داشته باشند. دانشمندان گمان دارند که این حفره‌ها، نه تنها حاوی یخ آب بلکه شامل گازهایی مانند دی‌اکسید کربن، نیتروژن و آرگون نیز هستند؛ موادی که می‌توانند در آینده برای مأموریت‌های فضایی ارزشمند باشند.
**ابر اورت؛ سردتر، اما بحث‌برانگیز**
اگر ابر اورت را بخشی از منظومه شمسی بدانیم، باید عنوان “سردترین نقطه” را به آن اختصاص دهیم. این منطقه بسیار دور، جایی در مرز فضای میان‌ستاره‌ای، دمایی حدود منفی ۲۶۸ درجه سانتی‌گراد دارد. اما هنوز درباره اینکه آیا اصلاً جزئی از منظومه شمسی محسوب می‌شود یا نه، اجماع علمی وجود ندارد.
**دمای زمین در مقایسه با ماه و فضا**
سردترین دمای ثبت‌شده روی زمین، منفی ۸۹.۲ درجه سانتی‌گراد در ایستگاه وستوک در قطب جنوب است. یعنی هنوز هم فاصله زیادی تا سرمای ماه یا ابر اورت داریم. بشر حتی با آزمایش‌های پیشرفته، تنها در شرایط کنترل‌شده توانسته به دماهایی نزدیک به صفر مطلق دست پیدا کند.
این اطلاعات جدید نشان می‌دهد که ما به‌جای فکر کردن به دوردست‌های منظومه، باید به محیط‌های نزدیک به ما، حتی روی ماه توجه بیشتر کنیم. آیا ما از این دانش‌ها می‌توانیم به مأموریت‌های فضایی مطلوب‌تر در آینده دست پیدا کنیم؟ سؤال‌های بسیاری باقی است.
سوال بعدی این است که چرا ما باید به این سردترین نقطه‌ها توجه کنیم؟ شاید réponse آن صرفاً در اختیار داشتن دانش‌های جدید باشد، اما شاید répond این باشد که ما باید دیدگاهمان را اصلاح کنیم و بیشتر به محیط‌های اطرافمان فکر کنیم، نه فقط به دوردست‌های منظومه شمسی.