ایران میگوید در صورت توافق، ممکن است به بازرسان آمریکایی اجازه دهد تا از تأسیسات هستهای ایران بازدید کنند. به نظر میرسد که مذاکرهکنندگان ایران در انتظار تعیین زمان دور ششم مذاکرات با آمریکا به میانجیگری عمان هستند. با این حال، ممکن است مذاکرهکنندگان ایرانی و آمریکایی عزمی جدی برای رسیدن به توافق داشته باشند. سؤال اصلی این است که آیا با توجه به فشارهای داخلی طرفین از هر دو سمت تنها این عزم کافی است؟ دستکم در ایران، یک مشکل پیش رو برای دستیابی به توافق موقت “قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از حقوق ملت ایران” است.
این قانون که در آذر ۱۳۹۹ تصویب شد، بر لغو همه تحریمها و تبعیت از توافق برجام تاکید دارد. ولی خب نشد ما اجرا کنیم. بلکه قانون باعث شده تا بخواهد مذاکرات را روی خود باشد و برجام را کنار بزند. خود ترامپ در تماس تلفنی با نتانیاهو به او هشدار داده که اسرائیل باید از هرگونه اقدامی که ممکن است در مذاکرات ایران و آمریکا تداخل ایجاد کرده و آن را به خطر بیندازد، اجتناب کرده و بپرهیزد. این گویا میشود که دونالد ترامپ رئیسجمهور و دیگر مقامات ارشد دولت آمریکا نگران هستند که اسرائیل ممکن است تاسیسات هستهای ایران را بمباران کند یا گامهای دیگری در جهت تضعیف روند مذاکرات بردارد.
حالا ممکن است بپرسید که چه تفاوتی دارد آیا توافق در تنها تحریمهای هستهای آمریکا باشد یا تمام تحریمها، زیرا نتیجهای یکی مثل دیگری خواهد بود؟ پاسخ این است که این تفاوتی دارد که در صورت توافق بر این اساس باشد که ایران طی مفاد موافقتنامه دو ماه بعد از لازمالاجرا شدن این قانون به رفع تمام تحریمها تن خواهد داد. بنابراین از این طریق سرقت شده به جایانه بازم جور شود و مگر نه اینکه تولید اورانیوم 20درصد همان وضعیتی است که ایران پیش از توافق هستهای داشت. خود مقام معظم رهبری در نشست خبری پس از جلسه علنی هفتم اسفند در این باره تاکید کردهاند.
ولی روحانی و ظریف این بار هم تاکید کردهاند که قانون جدید و اساساً مخالف برجام است. و شاید است. باز هم در یارانههای برجام فلسفه حقوقی و سیاسی آن چیست؟ بنابر گزارشهای موجود روی لوح نایب مخالفان روحانی، مثلاً علمورا، حرکت رو به عمل است. علی الحکم باید بر این امر نیز روشنی داشت که قانون راهبردی باعث سوء منافع شد و اگر الان روزگاری نداشتیم به توی توافق برجام نمیرفتیم، بهتر بود الان که تمام تریبونهای مرتبط با مسائل حقوق بشر و هستهای باز است و امکان این دارد از طریق مذاکرات دوباره برجام روتین را دست از آن برداریم. بجای آن یکی یکی برجام و راهبردی صورت گرفت، حالا گرفتار قانون راهبردی نشود.
همچنین گروه سران خبرگان قانون اساسی هم تاکید کردند که پیش از هر مذاکرهی جدید با آمریکا و غرب، قانون راهبردی باید اجرا شود. حالا ظریف خود بر این باور است که قانون میتواند در برنامهها و نیت ایران برای صیانت از منافع ایران و مذاکرات زمان مفید باشد. فارسی یا متقلب از شر این قانون بگذریم، مستتر یا فراخوان دیگری از این قانون زیاد است و اینکه مثلا مقام معظم رهبری در این سطح گفتهاند که به تعیین رنگ راهبردی ترتیب اثر بدهد و نشان دادهاند که باید بشود تا مقداری برجام را برایا شدن و سهل قدم کنیم.
اما فعلا از این موضوع باید در روز و ساعت بعدی، هرچه قدر استفادهای بیشتر و مثلا موضوع انگیز از مردم بیشتر باشد و حتی طبیعیتر به نظر برسد که آینده و مصادف با آبان ماه ممکن است به توافق نهایی برسیم.