دانشمندان روز شمار هشدار به Researchers رسیده است. تحقیقات نشان میدهد که برخی از کنفرانسهایی که ظاهری علمی دارند، دامهای پرهزینه برای محققان جوان به شمار میآیند.
به گزارش ایسنا، در سالهای اخیر، بحث «کنفرانسهای اغماگر» نظریههای بسیاری از محققان را به خود مشغول کرده است. این کنفرانسها، در ظاهر به عنوان بستری برای ارائه به پژوهشهای علمی و تبادل ایدهها معرفی میشوند، اما در واقع هدف آنها سوءاستفاده از نیاز محققان به ارائه مقاله و کسب امتیاز پژوهشی است. چیزی که این پدیده را خطرناکتر میکند، شباهت ساختگی این نشستها با کنفرانسهای معتبر علمی است؛ به طوری که شناسایی آنها برای بسیاری از محققان، بهویژه دانشجویان دکتری که تجربه کمتری دارند، روزبهروز دشوارتر شده است. این رویدادها، با ارسال دعوتنامههای گسترده و وعدههای اغواگر، بسیاری از محققان را به سمت خود جذب میکنند.
این موضوع اهمیت دارد بهعنوان یک مشکل عمده در نظام علمی. ضرورت بررسی این پدیده نه فقط به دلیل زیانهای مالی آن، بلکه به دلیل آسیبهای عمیق علمی و آموزشی است که به همراه دارد. فقدان داوری علمی مناسب در این نشستها، باعث پذیرش و انتشار پژوهشهایی میشود که گاهی فاقد اعتبار علمی لازماند. این اتفاق میتواند موجب گمراهی مخاطبان علمی و حتی تهدیدی برای سلامت بیماران باشد، زمانی که نتایج نادرست چنین مقالاتی به عنوان شواهد علمی استفاده شود. از سوی دیگر، افزایش شرکت در این کنفرانسها میتواند به افت کیفیت کلی ارتباطات علمی منجر شود و فاصله بین علم معتبر و محتوای ضعیف را کاهش دهد.
کنفرانسهای اغماگر، تأثیرات منفی گستردهای بر فرآیند تحقیقات علمی، بهویژه در حوزه پزشکی، دارند. از جمله این تأثیرات میتوان به تضعیف اعتبار یافتههای علمی واقعی، اتلاف منابع مالی پژوهشگران و آسیب به اعتماد عمومی به نتایج علمی اشاره کرد. بهویژه زمانی که پژوهشهای بیکیفیت در این نشستها بدون بررسی دقیق منتشر میشوند، ممکن است حتی در تصمیمگیریهای درمانی پزشکان تأثیر بگذارند.
این کنفرانسها فشار مالی سنگینی به پژوهشگران وارد میکنند، بهویژه دانشجویان دکتری که با بودجه محدودی روبهرو هستند. این هزینهها شامل حق ثبتنام بالا، هزینههای سفر و اقامت است که در نهایت بدون هیچ دستاورد علمی معتبر هدر میرود. حضور در این نشستها نهتنها بیفایده است، بلکه ممکن است با بازپسگیری مقاله یا خدشهدار شدن اعتبار دانشگاهی فرد، آثار منفی بلندمدتی بر جای بگذارد.
کشورهای در حال توسعه، هدف اصلی این کنفرانسهای فریبنده هستند. در این کشورها، معمولاً فشار بیشتری بر محققان برای چاپ مقاله و ارتقاء علمی وجود دارد و همین موضوع، زمینه را برای سوءاستفاده بیشتر فراهم میکند.
بر این اساس، توصیههای اشتباه از سوی اساتید یا ناآگاهی دانشجویان از ویژگیهای کنفرانسهای معتبر، میتواند به اتلاف وقت، انرژی و منابع ارزشمند آنها بینجامد. در نتیجه، نیاز است که مؤسسات علمی و آموزشی راهکارهای مشخصی برای هدایت پژوهشگران جوان و افزایش سواد اطلاعاتی آنها تدوین کنند.
موسسه آموزشی تهران، در فصلنامه «تصویر سلامت» منتشر شده است؛ نشریهای علمی-پژوهشی که زیر نظر مرکز تحقیقات مدیریت خدمات بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز فعالیت میکند. این فصلنامه به انتشار مطالبی در حوزه مدیریت، سیاستگذاری و چالشهای نظام سلامت میپردازد و بستری برای معرفی دیدگاهها و تحلیلهای تخصصی در این زمینه فراهم میآورد.