در شرایط کنونی، مذاکرات اتمی با غرب در آخرین مراحل خود قرار دارد و پیگیری راه‌حل‌هایی برای جبران نقض برجام از طرف غرب ضروری است. در این نوشتار، به تحلیل سفیر ایران در سازمان ملل متحد مبنی بر انتقاد از تلاش‌های تروئیکای اروپایی در زمینه نقض برجام می‌پردازیم.
اولین نکته مهم در نامه سفیر ایران، رد اتهامات تروئیکای اروپایی در مورد نقض برجام توسط ایران است. از نظر سفیر، اتهامات تروئیکای اروپایی “نادیده گرفتن زمینه‌های اساسی، واقعیت موجود در خصوص وضعیت کنونی برجام، شرایط مربوط به برنامه هسته‌ای ایران، و مسئولیت‌های طرف‌های توافق را تحریف می‌کنند.” می‌کند. این اتهامات نه‌تنها بی‌اساس هستند، بلکه از حیث حقوقی نیز فاقد وجاهت هستند.
دومین نکته مهم، تاکید بر اینکه اقدامات جبرانی ایران، “برگشت‌پذیر، قانونی و متناسب” هستند و در ارگان‌های بین‌المللی مورد تأیید قرار گرفته‌اند. همچنین سفیر تاکید می‌کند که ایران از سال ۲۰۱۹، یعنی یک سال پس از خروج ایالات متحده، “به‌صورت تدریجی اقدام به کاهش تعهدات خود ذیل برجام نمود” و این اقدامات کاملاً ” منطبق با حقوق تصریح‌شده ایران در متن توافق بود.”
سومین نکته مهم، گلایه از تلاش تروئیکای اروپایی برای تحریف واقعیت‌ها در گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. سفیر اذعان دارد که برنامه هسته‌ای ایران کاملاً صلح‌آمیز باقی مانده و تمام فعالیت‌های غنی‌سازی آن تحت نظارت دائمی آژانس انجام می‌پذیرد. همچنین سفیر تاکید می‌کند که هیچ محدودیتی برای سطح غنی‌سازی به‌خودی‌خود وجود ندارد و محدودیت اصلی در جلوگیری از انحراف مواد یا فعالیت‌های هسته‌ای به سوی اهداف غیرصلح‌آمیز نهفته است.
چهارمین نکته مهم، انتقاد از تلاش تروئیکای اروپایی برای خلط مفاد برجام با تعهدات ایران در چارچوب موافقت‌نامه جامع پادمان است. سفیر ایرانی می‌گوید که تلاش تروئیکای اروپایی برای “تیره و مبهم ساختن چارچوب‌های حقوقی، صرفاً به سیاسی‌سازی کار فنی آژانس می‌انجامد.” این اقدامات “نه ناقض برجام بوده‌اند و نه مغایر با تعهدات جمهوری اسلامی ایران ذیل پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و موافقت‌نامه جامع پادمان این اقدامات نمی‌توانند توجیهی برای تصمیمات ایالات متحده و اتحادیه اروپا / تروئیکای اروپایی باشند که برجام را به‌طور کامل از محتوای واقعی آن تهی کردند.”
پنجمین نکته مهم، تلخ‌ترین نکته این جملات است: “تسلیم تروئیکای اروپایی در برابر تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده، انفعال آنان پس از خروج آمریکا از برجام، امتناع از اجرای تعهدات خود در روز انتقال، بازاعمال تحریم‌های لغوشده، و نیز وضع اقدامات محدودکننده جدید و غیرقانونی، همگی مصادیق روشن و مستمر نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ به‌شمار می‌روند.” این اقدامات “به‌طور قطع و قطعی حقوق بین‌الملل را نقض می‌کنند و از طریق نشست‌های اخیر خود در سازمان ملل، تروئیکای اروپایی خود را از ابطال کامل قطعنامه ۲۲۳۱ استثنا کرده‌اند.”
این انتقادات نشان می‌دهد که تروئیکای اروپایی نه تنها برجام را نقض کرده، بلکه تحریم‌های غیرقانونی و باطل را نیز علیه ایران اعمال کرده است. هر چند، ایران بر صلح و پیشرفت اجماع بین‌المللی با ایده‌رانی همچون “حل و فصل اختلافات” و “مشارکت یوروپی” محتاط است.