در حالی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، همواره طرفهای ایرانی را به مذاکره دعوت میکند، اما این یک استراتژی یک طرفه به نظر میرسد. زیرا با توجه به حضور معاون سیاسی وزیر امور خارجه در بهارستان، خبری از مذاکره نخواهد بود، حداقل از نظر ایرانیها. حمایت آمریکا از اسراییل همچنان ادامه دارد و بنیامین نتانیاهو زیر چتر حمایتی ترامپ به جنگافروزیهای خود ادامه میدهد، و اهمیتی به ویرانیهای حیفا و تلآویو نمیدهد. در ادامه این گزارش به آخرین تحرکات دیپلماسی اشاره خواهیم کرد.
**شروع جنگ از میانه دیپلماسی**
در حالی که روند مذاکرات میان ایران و آمریکا برای رسیدن به توافقی احتمالی در جریان بود، رژیم اسراییل روز 23 خرداد به این بهانه که برنامه هستهای ایران تهدیدآمیز است، حملات علیه این کشور را آغاز کرد که به درگیری میان تهران و تلآویو منجر شد و 12 روز ادامه داشت. در این میان، آمریکا نیز در پاسخ به خواسته اسراییل حملاتی را علیه تاسیسات هستهای صلحآمیز ایران که تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار داشت، انجام داد. ایران در پاسخ به این تجاوز، پایگاه نظامی آمریکا در قطر، موسوم به «العدید» را هدف قرار داد. حالا طرف ایرانی معتقد است که نمیتواند بدون تضمین به سمت میز مذاکرات بیاید و در این مورد به بدعهدی آمریکاییها در مسیر مذاکره اشاره دارند. اینکه ایران اکنون چه استراتژی دارد مشخص نیست، اما به نظر میرسد که مذاکره فعلا در دستور کار مسئولان ایرانی نیست.
**تختروانچی در بهارستان**
ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در توضیح جلسه با معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: «آقای تختروانچی با اشاره به تشییع پرشور و حماسی شهدای اقتدار در تهران، بیان کرد که عظمت تشییع شهدا و حضور گسترده مردمی، نشان داد که مردم پای انقلاب هستند و ما با همدلی این دوران را پشتسر میگذاریم. معاون وزیر خارجه همچنین اظهار کرد که برخی مقامات کشورها پیام میدهند که دیپلماسی را ادامه دهید، ما در پاسخ میگوییم که وسط دیپلماسی بودیم که این تجاوز صورت گرفت آن هم قبل از دور ششم مذاکرات با آمریکاییها. او ادامه داد: در پاسخ به تقاضاها برای مذاکره، این موضوع بیان میشود که ما همیشه از دیپلماسی حمایت کردهایم ولی اکنون تعداد زیادی از مردم و فرماندهان و دانشمندان ما به شهادت رسیدهاند. همچنین سوال این است که چه تضمینی وجود دارد آمریکا دوباره در حین مذاکره زیر میز مذاکرات نزند؟»
این نماینده مجلس در همین مورد اضافه میکند: «معاون وزیر خارجه درباره مذاکره یا ملاقات با آمریکاییها هم بیان داشت که هیچ قرار ملاقاتی با آمریکاییها نداریم. سوالی از تختروانچی درباره صحبتهای ترامپ پرسیده شد که در پاسخ گفت: «حرفهای ترامپ درست نیست». رضایی با اشاره به دیگر موارد مطرح شده ادامه داد: «تختروانچی درباره کمک روسیه و چین به ما در تجاوز رژیم صهیونیستی توضیح داد که روسیه و چین در محکومیت تجاوز به جمهوری اسلامی ایران با ما همراهی داشتند. معاون وزیر خارجه درباره مصوبه مجلس در طرح الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس تاکید داشت که باید این مصوبه مجلس اجرا شود چون قانون کشور است. اعضای کمیسیون همچنین بر مقابله با نفوذ و ادامه غنیسازی در داخل تاکید کرده و پیشنهاد دادند که مذاکره با اروپا مشروط بر محکومیت تجاوز به کشور شود. اعضای کمیسیون با اشاره به ضرورت بیاعتمادی به اروپا، خواستار فعالشدن دیپلماتها و دستگاه دیپلماسی برای رسوایی رژیم صهیونیستی شدند. اکثر اعضای کمیسیون از مواضع اخیر نماینده ایران در سازمان ملل انتقاد کردند.»
**ادامه مذاکره؟**
ابتدای هفته جاری بود که کاخ سفید اعلام کرد که ویتکاف تصمیم دارد دور جدید گفتوگوها با ایران را آغاز کند. در همین مورد شبکه «انبیسی نیوز» ادعا کرد: «قرار است استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در روزهای آینده مذاکراتی را در مورد توافق احتمالی با ایران برای توقف غنیسازی اورانیوم در ازای لغو تحریمها انجام دهد.»
**خیانت به دیپلماسی**
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه با حضور در رسانه ملی با انتقاد از مذاکرات آمریکاییها گفت: «آمدند در مذاکره و خواستههای خود را مطرح کردند. ما در مذاکره از حقوق مردم ایران دفاع کردیم. وقتی از مذاکره ناامید شدند شیوه دیگری را امتحان کردند. ما در همه مکاتبات گفتیم که این تجاوز خیانتی به دیپلماسی و نفس مذاکره بود. دنیا اکنون حق را به ما میدهد». وزیر امور خارجه در ادامه با بیان اینکه در این مسیر مقاومت وقتی جنگ شروع شد سیاست خارجی در راستای مقاومت قرار گرفت، اظهارکرد: «سیاست خارجی در صحنه بینالمللی با رساندن صدای حقانیت مردم ایران حرکت کرد. ما از این جهت دست برتر را داشتیم. یکسری کشورها هدفشان حمایت از رژیم صهیونیستی و وادارکردن ما به عدم دفاع از کشورمان بود. برخیها سفارش به خویشتنداری و آتشبس کردند. در این مورد منطق ما قبول نمیکرد زیرا ما مورد تجاوز قرار گرفته بودیم و دفاع میکردیم. در این جهت منطق ما خوب به پیش میرفت.»
اما ایران الآن چه استراتژی دارد؟ آیا میتواند به مذاکره برسد؟ چه تضمینی برای ایران وجود دارد که آمریکا دوباره در حین مذاکره زیر میز مذاکرات نزند؟ سوالهای زیادی در اینجا مطرح میشود و پاسخی در ابتدا مشخص نیست.