**شرکت “آنتروپیک” میلیون‌ها کتاب را نابود کرد تا “هوش مصنوعی” خود را آموزش دهد**
در سال‌های اخیر، صنعت “هوش مصنوعی” به速رای پیشرفت رسیده است و برندهای بزرگی مانند “گوگل” و “متا” در این عرصه فعال هستند. اما این پیشرفت‌ها اغلب با سوءاستفاده از مالکیت ادبی و هنری، همراه شده است. شرکت “آنتروپیک” (Anthropic) که به گفته برخی گزارش‌ها، پشتیبانی به‌ظبط قرار دارد، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است.
**جبران این کار: دلیلی بر وقاحت و بی‌احترامی**
کلانمودار آموزشی “کلود” (Claude) شرکت “آنتروپیک” با استفاده از میلیون‌ها کتاب دارای حق نشر تقلید می‌کند. این شرکت صفحات کتاب‌ها را از جلدشان جدا می‌کند و آنها را اسکن می‌کند تا فایل‌های دیجیتال بسازد و سپس تمام آن میلیون‌ها صفحه متن اصلی را دور می‌ریزد. این کار در دادگاه فاش شد و قاضی حکم داد که شرکت “آنتروپیک” می‌تواند “مدل‌های زبانی بزرگ” (LLM) خود را بر اساس کتاب‌هایی که قانوناً خریده، حتی بدون اجازه مستقیم نویسندگان، آموزش دهد.
**فروش کتاب، رویالتی بر شانه‌ای گذاشتن**
این کار، از مفهوم حقوقی “قاعده اولین فروش” (first-sale doctrine) بهره می‌برد. این اصل به خریدار اجازه می‌دهد هر کاری می‌خواهد با کالای خریداری‌شده انجام دهد و نیاز به مداخله حقوق‌دان یا ناشر نیست. اما کار شرکت‌های “هوش مصنوعی” همیشه با نیت بد همراه بوده است. شرکت “آنتروپیک” در فوریه 2024، “تام تروی” (Tom Turvey)، سرپرست پیشین پروژه اسکن کتاب‌های گوگل را استخدام کرد تا تمام کتاب‌های جهان را بدون روبه‌رو شدن با مشکل حقوقی، جمع‌آوری کند. “تروی” با خریدن کتاب‌ها به شکل فیزیکی منجر به محافظت این شرکت با قانون “قاعده اولین فروش” شد و این شرکت دیگر نیاز به دریافت مجوز ندارد.
**جدا کردن صفحات، برای حفظ حق حق مالکیت**
جدا کردن صفحات، اسکن را ارزان‌تر و راحت‌تر می‌کرد، زیرا این شرکت تنها داخل شرکت از این نسخه‌های اسکن‌شده استفاده می‌کرد و پس از آن نسخه‌ها را دور می‌انداخت. این کار به لحاظ حقوقی و قانونی، مجاز است. اما این راه‌حل، کمی فریبکارانه و ریاکارانه است. زمانی که “آنتروپیک” شروع به کار کرد، مسیر غیر اخلاقی‌تری را انتخاب کرد و میلیون‌ها کتاب را دانلود کرد و آنها را به صورت غیرقانونی برای آموزش “هوش مصنوعی” خودش استفاده کرد. همین کار را شرکت “متا” نیز انجام داد که به تازگی توسط گروهی از نویسندگان در دادگاه مورد شکایت قرار گرفته است.
**تردید حول دسترسی به کتاب‌های ورودی هنری**
این کار با بی‌دقتی همراه است. بسیاری از آرشیوها و مؤسسات، روش‌هایی ابداع کرده‌اند تا بتوانند کتاب‌ها را به صورت گروهی اسکن کنند، بدون اینکه نیاز باشد آنها را نابود کنند یا تغییر دهند. اما هرچقدر که این امر صرفه‌جویی در هزینه باشد، صنعت “هوش مصنوعی” در حال کمبود منابع باکیفیت است که بتواند سامانه‌های خود را تغذیه کند. این هزینه‌ای کوچک برای غول‌های فناوری است که باید پرداخت شود.
**این مشکلات باید مطرح شود: حقوق معتبر لیسانس کتاب در مقابل آینده تکنولوژی لحاظ شود**
دراین زمینه، از وزیرCulture ایران درخواست می‌کنیم که در زمان مذاکرات عادلانه با کشور آمریکا این معضلات را به امنیت ماهیت حضوری در گزاردنشده حقوق مدیران کتاب به رسمیت شناخته تا از در گردن بلندای در گزاردنشده و کشتمدن حضوری استفاده مشترک داشته شوید.
**چگونه می‌توانیم از این مشکل جلوگیری کنیم؟**
تا این سؤال‌ها به‌عنوان یک جامعه‌ی جهانی برآورده شود. آیا راه‌حل‌هایی برای حفظ مالکیت ادبی و هنری در عصر “هوش مصنوعی” وجود دارد؟ آیا راه‌حل‌هایی برای تجارت کتاب‌های فیزیکی و انتشاراتی در برابر کلانمودار آموزشی ها وجود دارد؟