حیات در ژرف‌ترین گودال‌های زمین؛ کشف اکوسیستمی پیچیده در عمق ۹۵۰۰ متری اقیانوس

مأموریت اکتشافی در سال ۲۰۲۴ با استفاده از زیردریایی «فندوزه» انجام شد؛ نخستین زیردریایی سرنشین‌دار ساخت چین که توانایی رسیدن به تمام عمق اقیانوس را دارد. تیم در جریان ۲۳ غواصی به اعماق دو درازگودال، با استفاده از تصویربرداری‌هایی با وضوح بالا، نمونه‌برداری از رسوبات کف دریا و جمع‌آوری نمونه‌های زیستی، داده‌های اولیه را گردآوری کردند. سپس، با کمک توالی‌یابی ژنتیکی و آنالیزهای شیمیایی، گونه‌های موجود و سازوکار بقای آن‌ها در چنین محیط نامساعدی شناسایی شد.

جوامع زیستی شناسایی‌شده شامل کرم‌های لوله‌ای، صدف‌ها، شکم‌پایان، آمفی‌پودها و پلی‌کیت‌ها بودند؛ گونه‌هایی که حضورشان در منطقه‌ی هادال، نشان‌دهنده‌ی رونق حیات در ژرف‌ترین نقاط اقیانوس است. برخی از این جانوران در عمق ۹٬۵۳۳ متری زندگی می‌کردند و چگالی جمعیتی آن‌ها در برخی مناطق به بیش از ۵٬۸۰۰ کرم لوله‌ای در هر متر مربع می‌رسید.

پرسش اصلی درباره‌ی چگونگی بقا در چنین محیطی، پاسخی جالب دارد: این اکوسیستم‌ها به‌واسطه‌ی فعالیت میکروب‌ها زنده و پایدار باقی مانده‌اند. پژوهشگران در توضیح سازوکار تغذیه‌ی چنین جوامعی نوشته‌اند: «این جوامع از مایعات غنی از سولفید هیدروژن و متان تغذیه می‌شوند که از میان گسل‌هایی در لایه‌های رسوبی عبور می‌کنند. در این لایه‌ها متان از تجزیه‌ی میکروبی مواد آلی تولید می‌شود و تحلیل‌های ایزوتوپی نیز این روند را تأیید می‌کنند.»

یافته‌های جدید، فراتر از کشفی زیست‌شناختی، اهمیت زمین‌شناسی و اقلیمی نیز دارد. به‌گفته‌ی پژوهشگران، با توجه به شباهت‌های زمین‌شناختی میان درازگودال‌های مختلف هادال، احتمالاً جوامع شیمیوسنتز در اعماق بسیاری از بخش‌های اقیانوس وجود دارند. براساس نتیجه‌گیری نهایی مقاله، این کشف نه‌تنها مدل‌های فعلی درباره‌ی مرزهای حیات را به چالش می‌کشد، بلکه نگرش ما را نسبت به چرخه‌ی کربن در اعماق اقیانوس به‌کل تغییر می‌دهد.

پژوهش در نشریه نیچر منتشر شده است.