طی روزهای گذشته معاونت هنری ارشاد به منظور اجرای قوانین دسترسی آزاد به اطلاعات و شفاف‌سازی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گزارش‌های مالی جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر در بازه زمانی سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ را منتشر کرده است. این شفاف‌سازی که برای اولین بار در حوزه موسیقی این معاونت اتفاق افتاده است، چراغی برای روشن شدن افکار عمومی‌جهت هزینه‌کرد در بزرگ‌ترین رویداد موسیقی کشور یعنی جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر است.
به گزارش خبرگزاری سینا، جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر با توجه به گستردگی‌اش در کل کشور و برگزاری آن در چندین استان مهم‌ترین جشنواره موسیقی است که سالانه به مناسبت جشن پیروزی انقلاب اسلامی‌برگزار می‌شود.
تا به امروز که 40 دوره از آن می‌گذرد، فراز و فرودهای بسیاری را چه از نظر بودجه و چه از نظر ابعاد برگزاری از سر گذرانده اما در هر دوره توانسته با حضور دبیران و مدیرانش و با توجه به میزان بودجه دریافتی سر پا بایستد و گروه‌های موسیقی را در ژانرهای گوناگون دور هم جمع کند.
بودجه‌های جشنواره موسیقی فجر چقدر است؟
بر اساس آمار منتشر شده سه دوره گذشته، می‌توان دریافت که بودجه جشنواره با توجه به تورم اقتصادی حاکم در جامعه تغییر زیادی نداشته اما کیفیت هم افت نکرده است.
به عنوان مثال با نگاهی به دستمزدهای دبیران این جشنواره طی سه دوره گذشته که به ترتیب ۱۰۸ میلیون تومان (جشنواره سی و هشتم)، ۱۱۹ میلیون تومان (جشنواره سی و نهم) و ۱۵۰ میلیون تومان (جشنواره چهلم) است، درمی‌یابیم که دبیرانی که نزدیک به یک سال فعالیت مستمر در روند برگزاری جشنواره داشته‌اند با توجه به دستمزدی که قابل مقایسه با تورم اقتصادی نیست، همدلانه و برای ارتقای موسیقی کشورمان تمام قد ایستادند و با تلاش‌های خود نگذاشتند چراغ جشنواره خاموش شود. دستمزدی که اگر فقط به ۱۰ ماه تقسیم شود، ماهانه از حقوق یک کارمند دولتی هم کمتر خواهد بود.
رویکرد توسعه محور در جشنواره
در گزارش عملکرد مالی یکی از نکات بارزی که به چشم می‌خورد، اولویت‌بندی پرداخت به هنرمندان و گروه‌هاست که شامل «حق‌الزحمه گروه‌ها» و «هنرمندان و اختتامیه» بودند که در قالب تخصیص مبلغ به‌صورت جداگانه ثبت شده بود؛ این نشان می‌دهد که جشنواره از منظر تخصیص منابع به هسته اصلی برنامه (اجرت هنرمندان و گروه‌ها) ساختارمند عمل کرده است.
از سویی دیگر، بخشی از بودجه به توسعه برنامه استانی یا پشتیبانی رویدادها اختصاص یافته که این نشان‌دهنده رویکرد توسعه‌محور و تلاش برای فراگیری جغرافیایی (بیرون‌مرکزی کردن جشنواره) است که دستاورد فرهنگی و اجتماعی قابل تأملی محسوب می‌شود.
پرهزینه‌ترین بخش جشنواره کجاست؟
بخش بین‌الملل یکی دیگر از بخش‌های پرهزینه جشنواره‌هاست چرا که با توجه به تفاوت پول ایران و سایر کشورها و پرداختی دستمزدها به دلار و یورو، هزینه رفت و آمد و اسکان در تهران، جشنواره را با چالش بودجه مواجه می‌کند که البته با توجه به مشکلات موجود به واسطه تحریم‌ها، مدیران جشنواره در هر دوره با برنامه‌ریزی بر اساس بودجه تلاش داشتند گروه‌های باکیفیت و مطرحی را برای اجرا دعوت کنند و عنوان بین‌الملل جشنواره در همه سال‌ها حفظ شده است.
هزینه‌های کاربردی در جشنواره
تمرکز بر تولید و زیرساخت اجرا (صحنه، فنی) یکی دیگر از بخش‌های هزینه‌ای جشنواره موسیقی فجر است. هزینه‌های مرتبط با تولید، تجهیزات و زیرساخت (صحنه، نور، صدا، حمل و نقل و تجهیز) که سرمایه‌گذاری در این قسمت‌ها معمولاً مستقیماً بر کیفیت اجرا و تجربه مخاطب تأثیر دارد؛ بنابراین وجود این هزینه‌ها نشانگر اولویت‌گذاری کیفیت اجرایی بوده است.
بخش روابط عمومی‌و امور رسانه نیز در هر سال بسته به بودجه دریافتی تلاش برای اطلاع‌رسانی و خدمت‌رسانی به امور رسانه‌ای را به عهده داشته است.
در این بخش خبرنگاران و عکاسان باسابقه در قالب ستادهای خبری و عکاسی و فیلمبرداری، تولید محتوا، بازوی خبری این بخش بوده‌اند. از سوی دیگر روابط عمومی‌در ارتباط مستمر با رسانه‌ها، مدیریت فضای مجازی، رسانه‌های داخلی و خارجی، هماهنگی حضور خبرنگاران داخلی و خارجی و فراهم کردن شرایط مناسب برای حضور اهالی رسانه، مدیریت فضای رسانه‌ای مدیران جشنواره و هنرمندان شرکت کننده تلاش داشته نقش پررنگ جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر را به مخاطبان نشان دهد.
بخش پشتیبانی یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین بخش‌های جشنواره است که بیشترین هزینه از بودجه کل جشنواره را صرف می‌کند. از کارهای چاپ گرفته تا پذیرایی در پشت صحنه سالن‌ها و ترانسفر و اسکان، خرید بلیت‌های داخلی و خارجی، هماهنگی برای حضور گروه‌ها در تهران، تأمین وسایل مورد نیاز روی صحنه و پشت صحنه سالن‌های کنسرت و بسیاری موارد دیگر همگی در این بخش خلاصه می‌شوند؛ هزینه‌هایی که کمترین کسی به آن توجه می‌کند.
دوره چهلم و حضور پررنگ بانوان
در یک نگاه کلی باید گفت جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر فقط به این بخش‌ها خلاصه نمی‌شود چرا که نیروهای انسانی بسیاری در برگزاری آن نقش مهم و مستقیمی‌دارند؛ از عوامل اجرایی و فنی و پشتیبانی گرفته تا هنرمندان و کارمندان ارگان‌های مختلف وزارت و معاونت هنری ارشاد که ماحصل آنها می‌شود آنچه که مردم در سالن‌های مختلف جشنواره موسیقی فجر می‌بینند.
در دوره چهلم با توجه به ارتقای بودجه به نسبت دو دوره گذشته اتفاقات بسیاری رقم خورد. حضور بیشتر گروه‌های بانوان، کودکان و نوجوانان و حضور پررنگ گروه‌های بومی‌کشورمان از آن جمله‌اند. در این دوره به واسطه همکاری معاون هنری وزیر ارشاد با زهرا بهروز آذر معاون رئیس جمهور در امور زنان برای اولین بار عکاسی از گروه‌های بانوان قبل از شروع اجراهایشان میسر شد.
در این دوره اجراهای فضای باز فقط محدود به پهنه رودکی یا مقابل برج آزادی نشد بلکه گروه‌های متنوع با حضور در مراکز کهریزک، جشن موسیقی انقلاب را میان مردمی‌بردند که شاید سال‌هاست از این هنر فاصله گرفته بودند.
به طور کلی از گزارش عملکرد مالی مهم‌ترین جشنواره موسیقی کشور یعنی فجر می‌توان به این نکته رسید که جشنواره منابع را برای ارتقای کیفیت اجرا و جذب هنرمندان به‌کار گرفته است و ثبت گزارش عملکرد مالی یک گام در جهت شفافیت و پاسخگویی است و این روند نشان می‌دهد که معاونت هنری توانسته با رویکردی متعادل میان مدیریت مالی، حفظ کیفیت و گسترش فعالیت‌های فرهنگی، جشنواره موسیقی فجر را در سه دوره متوالی با موفقیت برگزار کرده و زمینه را برای توسعه بیشتر آن در سال‌های آتی فراهم آورد.
source