بدترین شرایطی که ممکن است برای هر کشوری رقم بخورد، وقوع جنگ است. در شرایط جنگ، همه معادلات تغییر میکند و بسیاری از اصولی که در زمان صلح بر روابط کشورها حاکم است، به حاشیه رانده میشود. حقوق بینالملل و استدلالهای حقوقی، هرچند در جای خود ارزشمند و ضروری هستند، اما وقتی توپها شلیک میشوند، جایگاهشان کمرنگ میشود. در چنین فضایی، حتی اگر استدلالهای حقوقی ایران در مورد برخی موضوعات، از جمله مکانیسم ماشه، صحیح و قابل دفاع باشد، جنگ مجال استناد به این اصول را از بین میبرد. برای درک بهتر این وضعیت، میتوان جنگ را به زلزله تشبیه کرد. همانگونه که پیش از وقوع زلزله، اقدامهای پیشگیرانه و مقاومسازی ساختمانها معنا دارد، در روابط بینالملل نیز پیش از جنگ باید برای جلوگیری از آن تلاش کرد. اما وقتی زلزله رخ داد، فرصت پیشگیری از بین میرود و تنها باید به مدیریت بحران پرداخت. همینطور در جنگ، پس از آغاز درگیریها، استدلال حقوقی نه میتواند توپخانه را متوقف کند و نه بمباران را پایان دهد.
source