قمر زمین معمولاً به رنگ خاکستری کم‌رنگ یا زرد دیده می‌شود، اما گاهی اوقات لباسی سرخ‌رنگ به تن می‌کند. این پدیده که تنها در زمان خسوف کامل رخ می‌دهد، منظره‌ای خیره‌کننده در آسمان شب می‌سازد. با وجود نام اسرارآمیز آن، یک توضیح کاملاً علمی و جذاب پشت این تغییر رنگ وجود دارد.
راز علمی پدیده ماه خونین چیست؟
پاسخ به سوال ماه خونین چیست ساده‌تر از آن است که فکر می‌کنید. ماه واقعاً به رنگ قرمز درنمی‌آید؛ بلکه این یک خطای دید از منظر ما روی زمین است. این پدیده تنها در طول یک ماه گرفتگی کامل کامل رخ می‌دهد.
به همین دلیل است که گاهی دو اصطلاح «خسوف کامل» و «ماه خونین» به‌جای یکدیگر به کار می‌روند. جالب است بدانید که اصطلاح «ماه خونین» یک نام علمی رسمی نیست و بیشتر جنبه توصیفی و رسانه‌ای دارد تا یک واژه تخصصی در علم نجوم.
چرا ماه در زمان خسوف کامل قرمز می‌شود؟
وقتی زمین دقیقاً بین خورشید و ماه قرار می‌گیرد، خسوف کامل اتفاق می‌افتد. در این حالت، سیاره ما مانع رسیدن نور مستقیم خورشید به سطح ماه می‌شود. اما سوال اینجاست که اگر نور خورشید مسدود می‌شود، چرا ماه کاملاً تاریک نشده و به رنگ سرخ دیده می‌شود؟
نقش جو زمین در فیلتر کردن نور خورشید
پاسخ در جو زمین نهفته است. بخشی از نور خورشید قبل از رسیدن به ماه، از اتمسفر زمین عبور می‌کند. جو ما مانند یک فیلتر عمل کرده و طول موج‌های کوتاه‌تر نور (مانند آبی و بنفش) را بیشتر از طول موج‌های بلندتر (مانند قرمز و نارنجی) پراکنده می‌کند.
طول موج‌های بلندتر که پراکنده نشده‌اند، به مسیر خود ادامه داده، به سطح ماه برخورد می‌کنند و به سمت زمین بازتاب می‌شوند. همین نور فیلتر شده است که ماه را با درخششی سرخ‌رنگ به ما نشان می‌دهد و پدیده ماه خونین را خلق می‌کند. اگر گرد و غبار یا ابرها در جو زمین بیشتر باشند، شدت این رنگ قرمز نیز می‌تواند افزایش یابد.
زمان دقیق ماه خونین بعدی چه تاریخی است؟
پدیده ماه خونین رویداد چندان نادری نیست. از آنجایی که حدود ۲۹ درصد از تمام ماه‌گرفتگی‌ها از نوع کامل هستند، تقریباً هر دو تا سه سال یک‌بار می‌توان در یک نقطه مشخص از زمین شاهد آن بود. با این حال، فاصله زمانی دقیقی بین آن‌ها وجود ندارد.
به‌عنوان مثال، سال ۲۰۲۵ میزبان دو ماه خونین خواهد بود. اولین مورد در ماه مارس ۲۰۲۵ رخ داد و خسوف کامل بعدی برای ۷ سپتامبر ۲۰۲۵ (۱۶ شهریور ۱۴۰۴) برنامه‌ریزی شده است.
خسوف کامل بعدی: فرصتی برای رصد در ایران؟
خبر خوب برای رصدگران در ایران این است که طبق اعلام ناسا، ماه خونین سپتامبر ۲۰۲۵ در قاره‌های آسیا، آفریقا، اروپا و استرالیا قابل مشاهده خواهد بود. این یعنی علاقه‌مندان به رویدادهای آسمانی در ایران نیز شانس تماشای این پدیده زیبا را خواهند داشت.
تاریخ‌های مهم بعدی که نباید از دست بدهید
اگر فرصت رصد خسوف شهریور ۱۴۰۴ را از دست دادید، نگران نباشید. ماه خونین بعدی فاصله چندانی ندارد و در تاریخ ۳ مارس ۲۰۲۶ (۱۲ اسفند ۱۴۰۴) رخ خواهد داد. این رویداد در قاره آمریکا، استرالیا و بخش‌هایی از آسیا قابل رویت خواهد بود.
چگونه ماه خونین را بدون تجهیزات خاص رصد کنیم؟
برای لذت بردن از تماشای ماه خونین به هیچ تجهیزات ویژه‌ای نیاز ندارید. تنها چیزی که لازم است، یک آسمان صاف و بدون ابر است. اگرچه ابزارهایی مانند دوربین‌های دوچشمی یا تلسکوپ می‌توانند تجربه رصد را لذت‌بخش‌تر کنند، اما این پدیده شگفت‌انگیز با چشم غیرمسلح نیز به راحتی قابل مشاهده است.
آیا شما هم برای تماشای این رویداد آسمانی هیجان‌زده هستید؟ اگر تجربه رصد خسوف‌های گذشته را دارید، مشاهدات خود را با ما و دیگر خوانندگان در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
source