به گزارش خبرنگار خورنا از اهواز مراسم جشن مهرگان با همکاری کارگروه تاریخ انجمن تاریانا و همراهی حزب مهستان ایران شاخه خوزستان و حضور جمعی از فعالان فرهنگی، اجتماعی و دوستداران آیین‌های ایرانی در محل خانه سمن‌های استان خوزستان در اهواز برگزار شد.
اشکان زارعی دکترای تاریخ و رئیس کارگروه تاریخ انجمن تاریانا خوزستان در این مراسم درباره پیدایش جشن مهرگان گفت: مهرگان را باید در جرگه جشن‌های ماهانه دانست که در پی برابری نام روز و نام ماه از هزاران سال پیش، روز مهر از ماه مهر برگزار می‌شده است؛ زیرا بر پایه گاه‌شماری ایرانیان باستان سی روز ماه دارای سی نام بود که با «اورمزد» آغاز می‌شد و با «انیران» به پایان می‌رسید. همچنین دوازده ماه سال نیز نام‌هایی چون فره‌وشی، خردات، تیشتر، امرتات، شهریور، میتر، آپان، آتور، دزو، وهومن و سپندارمت را بر خود داشتند. بنابراین در هر ماه، یک روز نام ماه و نام روز برابر می‌گشت که آن را نیاکان ما جشن می‌گرفتند. از این‌رو، مهرگان در گذشته شانزده مهر و اینک برابر با سال‌نمای کنونی، دهم مهر گرامی داشته می‌شود؛ چنان که هم‌میهنان زرتشتی نیز این جشن را در چنین روزی ارج می‌نهند.
وی یادآور شد: چرایی و پیدایی جشن مهرگان افزون بر گاه‌شماری ایرانیان، برآمده از دانش اخترشناسی نیز هست؛ زیرا مردمان این سرزمین خردمندانه جابه‌جایی موسم‌ها (فصل‌ها) شناخته، در آغاز هر یک جشنی را نهاده بودند، چنانکه نوروز را در پیشانی سال نو تراز (اعتدال) بهاری و مهرگان را نیز در شروع پاییز و هنگامه کاشت فرآورده‌های کشاورزی فرخنده می‌داشتند؛ زیرا این جشن‌ها با شیوه زندگی و پیشه مردم که همانا کشاورزی و دامداری بود پیوند بسیار داشت. از این‌رو، مهرگان را باید جشن کشاورزان به شمار آورد.
این دکترای تاریخ ادامه داد: یکی دیگر از دلایل برگزاری مهرگان، نمادشناسی آن است. در این روز، تاریکی و روشنایی، سرما و گرما، شب و روز از تعادل و یکسانی برخوردار بوده، برابری و دادگری به نمایش گذاشته می‌شود. انسان ایرانی که همواره خواهان این ارزش‌ها و ویژگی‌های پسندیده است، این آرمان دیرین خود را در مهرگان ممارست کرده و جشن می‌گیرد.
زارعی بیان کرد: از آنجا که نام مهرگان برآمده از واژه مهر به معنی فروغ، پیمان و مهربانی است و ایزد مهر وظیفه پاسداری از روشنایی، دوستی، پیمان، جنگاوری و دشمنی با دروغ‌گویان را داشته است٬ این جشن را باید نکوداشتِ مهرورزی، پیمان‌داری و دوستی نیز دانست. مهرگان به مانند همه جشن‌های ایرانی بر بن‌مایه‌های اسطوره‌ای نیز استوار است. آنجا که در روز مهر از ماه مهر کاوه آهنگر بر جفا و زورگویی ضحاک ماردوش می‌خروشد. او رخت چرمین آهنگری خویش را به نشانه دادخواهی برافراشته در خیزشی که به همراهی فریدون راه می‌اندازد، ضحاک را سرنگون کرده در کوه دماوند زندانی می‌کنند.
در این‌باره ابوریحان بیرونی در کتاب التفهیم می‌نویسید: «اندرین روز آفریدون ظفر یافت بر بیوراسب جادو ـ آنک معروف است به ضحاک و به کوه دماوند ـ بازداشت و روزها که سپس مهرگان است همه جشنند، بر کردار آن‌چه از پس نوروز بود». این‌گونه جنبش کاوه و جشن مهرگان در ادبیات پارسی نماد آزادی‌خواهی و ستم‌ستیزی شده، درفش او نیز با نام کاویان نشانه ایران به شمار آمده است تا جایی‌که در روزگار ساسانیان همواره درفش کاویانی به کار گرفته می‌شد.
جای بسی افسوس است که آمریکا با پیشینه دویست‌ساله توانسته است مجسمه آزادی خود را جهانی کند، اما مهرگان ایرانی که هزاران سال پیش از دادگری و آزادی سخن گفته، نه تنها جهانی نشده که نشانی از آن در شهرهای ما نیز دیده نمی‌شود. مهرگان به مانند نوروز، تیرگان، سده و همه جشن‌های ایرانی، بازگوکننده جهان‌بینی و دانش ناب ایرانی و نمایشگر تلاش خستگی‌ناپذیر آنان برای ماندگاری این سرزمین اهورایی است. جشن مهرگان نیایش خداوند، سپاسمندی از دسترنج کشاورزان، ستایش مهربانی، راست‌کرداری، پیمان و آزادی‌خواهی است. همچنین از آنجا که این جشن امروزه در گستره ایران فرهنگی از افغانستان و تاجیکستان گرفته تا کردستان عراق و ترکیه پاس داشته می‌شود٬ جاودانگی فرهنگی ایرانی و اندیشه ایرانشهری را به روشنی نمایان می‌کند. مهرگان را به‌درستی بشناسیم و هرسال شکوهمند پاس بداریم تا ایرانی، ایرانی بماند و به هویت ملی خود ببالد و بنازد.
در ادامه تیز یوسف لیموچی دکترای ادبیات فارسی درباره بازتاب جشن مهرگان در ادبیات و فرهنگ عامه گفت: جشن مهرگان قدمتی به اندازه ایزد منسوب به خود دارد تا آنجا که منابع مکتوب موجود نشان می‌دهد، دیرینگی این جشن دستکم تا دوران فریدون باز می‌گردد. چنانکه شاهنامه فردوسی به صراحت به جشن مهرگان و پیدایش آن در عصر فریدون اشاره دارد (به روز خجسته سر ماه مهر/به سر بر نهاد آن کیانی کلاه)
وی بیان کرد: به استناد منابع تاریخی در روز جشن مهرگان، مردم جامه‌های ارغوانی می‌پوشیدند و گرد هم می‌آمدند و چند نبشته شادباش یا به تعبیر امروز کارت تبریک آغشته به بوی خوش و در لغافه‌ای زیبا به یکدیگر هدیه می‌دادند
این دکترای ادبیات تصریح کرد: ایرانیان، روز مهرگان، سفره و خوانچه‌ای را پهن کرده، آن را با نعمت‌های خداوندی مانند آب آویشن، شیر، گلاب، آب انار، ترنج، سیب، گل همیشه بشکفته گل ویژه مهرماه، انگور سفید، انجیر، نان درون آجیل لرک و آش تزیین می‌نمودند. آیین مهرگان در بسیاری از کشورهای عرب‌زبان و فستیوال‌ها با نام عمومی مهرجان و مهرجانات شناخته می‌شود.
لیموچی در پایان افزود: همچنین جشن مهرگان در ادب پارسی نیز در نزد شاعران و ادیبان مقامی بس بلند دارد چنانکه شاعرانی چون رودکی فردوسی، مسعود سعد سلمان، عنصری، فرخی سیستانی، منوچهری دامغانی، حافظ، مولانا، قطران تبریزی و بسیاری دیگر درباره این آیین شعر سروده‌اند.
به گزارش خورنا شاهنامه خوانی رزا زندی‌صدر،
چامه‌خوانی عاطفه بختیاری، تک‌خوانی آقای سرافراز، داستان‌گویی، علی‌یار زارعی، تک‌نوازی آقای سعیدی، فال حافظ یوسف لیموچی، هم‌نوازی و آواز‌خوانی گروه باربد به هنرمندی منصور آریانپور، ایلیا محمدی نوا، فربد شیخ، فراز شیخ، بهروز عزیزی، تامیرحسین کارکوب زاده، خلیل مشعل پور به همراه مجری گری عاطفه تاجمیری از دیگر برنامه‌های جشن بزرگداشت مهرگان در اهواز بود.
source