ایران‌شناسی و پایش علم، ابزار تعامل علمی ایران با جهان اسلام

رئیس موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام(ISC) در این نشست با بیان اهمیت ایران‌شناسی و فعالیت‌های موسسه ISC، نقش این مرکز در رصد تولید علم کشورهای اسلامی و ارتقای همکاری علمی ایران با جهان اسلام را تشریح کرد.

محمود علویان‌مهر با اشاره به پیشینه فرهنگی و تاریخی شیراز گفت: از حافظیه و سعدیه تا آثار هخامنشی و ساسانی، این شهر جلوه‌های غنی ایران‌شناسی را نمایان می‌سازد.

وی افزود: ایران‌شناسی تنها یک رشته دانشگاهی نیست، بلکه پلی برای گفتگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها و ابزاری برای فهم بهتر تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی است.

رئیس موسسه ISC اظهار کرد: زبان فارسی قرن‌ها در بخش‌های وسیعی از جهان اسلام زبان فرهنگی و ادبی بوده و شاعران بزرگی مانند حافظ و سعدی در شبه‌قاره و آسیای میانه مورد احترام‌اند. معماری و هنر ایرانی، از جمله باغ‌ها و نگارگری، در تاج محل و دیگر آثار اسلامی الهام‌بخش بوده است.

رصد و ارتقای تولید علم کشورهای اسلامی

علویان‌مهر با بیان عملکرد موسسه ISC گفت: این موسسه با نمایه‌سازی نشریات علمی کشورهای اسلامی و ارائه گزارش‌های علم‌سنجی، خلأ پوشش‌دهی نظام‌های استنادی بین‌المللی را پر کرده و تولید علم در جهان اسلام را رصد و ارتقا می‌دهد.

رئیس موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام(ISC) افزود: رتبه‌بندی سالانه دانشگاه‌های جهان اسلام و ایجاد رقابت سالم میان دانشگاه‌ها موجب افزایش کیفیت پژوهش و انگیزه علمی در منطقه شده است.

علویان‌مهر با بیان اینکه نشست‌ها و کارگاه‌های علمی موسسه ISC پژوهشگران مسلمان را گرد هم می‌آورد و فرصت تبادل نظر درباره چالش‌ها و راهکارهای ارتقای علم در کشورهای اسلامی را فراهم می‌کند، گفت: این شبکه‌سازی، ضمن تقویت دیپلماسی علمی، همکاری‌های علمی میان ایران و دیگر کشورها را ارتقا می‌دهد.

رئیس موسسه ISC با اشاره به همکاری با بنیاد ایران‌شناسی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اظهار کرد: ایران‌شناسی می‌تواند شبکه‌ای فعال از پژوهشگران ایجاد کند و پروژه‌های مشترک آموزشی و پژوهشی را تسهیل کند.

بیشترین تحقیقات ایران‌شناسی در حوزه ادبیات انجام می‌شود

دانشیار علم اطلاعات و عضو هیأت علمی مؤسسه استنادی علم و فناوری جهان اسلام هم در این نشست با تشریح وضعیت تولیدات علمی در عرصه ایران‌شناسی از منظر داده‌کاوی و کتاب‌سنجی گفت: طی سال‌های اخیر روند پژوهش‌ها در این حوزه رو به افزایش بوده و این رشد کمی، جایگاه ایران‌شناسی را در میان شاخه‌های مطالعاتی تقویت کرده است.

محمدرضا قانع با اشاره به الگوی انتشار پژوهش‌ها در این حوزه توضیح داد: عمده تولیدات علمی مرتبط با ایران‌شناسی در قالب مقالات پژوهشی منتشر می‌شود و پس از آن آثار نقد و بررسی قرار دارند. همچنین بخشی از این تولیدات در فصل‌هایی از کتاب‌های مرتبط با شرق‌شناسی جای می‌گیرد که به‌لحاظ حجم انتشار، رتبه‌ای پس از دو قالب اصلی دارد.

وی، گستره موضوعی ایران‌شناسی را نیز تشریح کرد و گفت: در میان محورهای مختلف این حوزه، بیشترین سهم پژوهش‌ها به مطالعات ادبی اختصاص دارد و پس از آن مباحث تاریخی، هنری و در نهایت حوزه‌های متنوع علوم انسانی قرار می‌گیرد.

قانع با بیان اینکه بررسی‌های کتاب‌سنجی کارکرد مهمی در هدایت پژوهش‌ها دارد، اظهار کرد: یکی از دستاوردهای چنین مطالعاتی این است که پژوهشگر می‌تواند خلأهای موجود در حوزه ایران‌شناسی را شناسایی کرده و برای تکمیل آن‌ها برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشد.

ایران گنجینه‌ای بی‌بدیل از تنوع فرهنگی و دینی است

پژوهشگر و ایران‌شناس عمانی نیز در سخنرانی خود با محوریت «تعدد دین و فرهنگ در ایران» تأکید کرد: ایران با تنوع گسترده قومی، فرهنگی و زبانی، یکی از کم‌نظیرترین جوامع منطقه است و این ویژگی باید بیش از گذشته به جهانیان شناسانده شود.

بدر العبری با اشاره به گستره متنوع فرهنگی و دینی در ایران، این کشور را گنجی از تنوع فرهنگی توصیف کرد و گفت: این ویژگی از برجسته‌ترین ظرفیت‌های تمدنی ایران است.

وی با تبریک به مردم ایران به دلیل تنوع قومی، زبانی و دینی موجود، اظهار کرد: ایران نمونه‌ای کم‌نظیر از همزیستی اقوام، فرهنگ‌ها و آیین‌های مختلف است و این ویژگی، شأن و جایگاه فرهنگی این کشور را دوچندان می‌کند.

العبری با طرح این پرسش که یک فرد غیرایرانی چگونه ایران را می‌بیند؟ افزود: مردم خارج از ایران باید این زیبایی و تنوع را ببینند. ظرفیت‌های فرهنگی ایران آن‌قدر چشمگیر است که می‌تواند نگاه جهانی را به خود جلب کند.

وی از مسئولان فرهنگی ایران خواست توجه بیشتری به توسعه گردشگری داشته باشند تا این بخش مهم از هویت ایرانی به دیگر ملت‌ها منتقل شود و ادامه داد: تبادلات فرهنگی میان ایران و کشورهای عربی باید تقویت شود تا این جلوه‌های ناب فرهنگی و دینی بهتر شناخته شود.

نویسنده کتاب «تعدد و عرفان در ایران» همچنین بر ضرورت گفت‌وگو و بازشناسی متقابل تأکید کرد و گفت: جامعه عرب باید پنجره‌ای تازه به روی ایران باز کند تا از این تنوع و ظرفیت فرهنگی بهره‌مند شود.

العبری با اشاره به پیشینه مشترک سه‌هزارساله ایران و عمان، بیان کرد: هدف من از نگارش این کتاب شکستن دیوارهای فرهنگی میان اعراب و ایرانیان بوده است؛ برای اینکه جهان عرب شناخت دقیق‌تری از زیبایی‌های فرهنگی ایران به دست آورد.

نقش ایران‌شناسی در گفت‌وگوی بین فرهنگی

استاد دانشگاه ناپل و رئیس مؤسسه بین‌المللی ایزمئو ایتالیا هم در سخنرانی خود با عنوان «مطالعات ایران‌شناسی به عنوان ابزاری برای گفت‌وگوی بین فرهنگی: نقش ایتالیا و ISMEO)، ایران‌شناسی را به‌عنوان ابزاری حیاتی برای گفت‌وگوی بین فرهنگی معرفی کرد.

پروفسور آدریانو روسی با تمرکز بر نقش ایتالیا و مؤسسه ایزمئو در فعالیت‌های ایران‌شناسی، به اقدامات مشترک پژوهشگران و باستان‌شناسان ایتالیایی و ایرانی در مطالعات فرهنگی و میراث تاریخی اشاره کرد.

بررسی حضور ایرانیان در روسیه و قفقاز

رئیس مرکز شرق‌شناسی دانشگاه زبان‌های خارجی نی‌نی نوو کوردو روسیه هم در این نشست چکیده‌ای از مقاله خود با موضوع «دیاسژورای ایرانی در روسیه» ارائه داد.

ایرج بایف با بیان اینکه اگرچه چند پژوهش درباره حضور روس‌ها در ایران انجام شده، اما حضور ایرانیان در روسیه کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است، به پیشینه حضور ایرانیان در روسیه و قفقاز و تبادل فرهنگی با مردم این سرزمین اشاره کرد.

معرفی فرهنگ ایرانی در اجلاس ایران‌شناسان

معاون هماهنگی امور گردشگری و زیارت استانداری فارس هم در حاشیه این مراسم، گفت: برگزاری این اجلاس در معرفی فرهنگ ایران و شهر شیراز بسیار تأثیرگذار است.

مهدی پارسایی افزود: باتوجه به اینکه فارس و شیراز آیینه‌دار فرهنگ ایرانی است، مقرر شد افتتاحیه این اجلاس به میزبانی تهران و برگزاری پنل‌های علمی، تخصصی و مراسم اختتامیه در شیراز برگزار شود تا ایران‌شناسان با شهر شیراز و ظرفیت‌های آن آشنا شوند.

وی همچنین تأکید کرد: ایران‌شناسان، سفرای علمی و فرهنگی کشورهای خود به‌شمار می‌روند و حضور آن‌ها و ارائه گزارش از این رویداد می‌تواند دستاوردهای بسیاری به همراه داشته باشد که این موضوع یکی از جنبه‌های مثبت برگزاری این اجلاس است.

معاون هماهنگی امور گردشگری و زیارت استانداری فارس در پایان با اشاره به فضای رسانه‌ای جهانی در خصوص ایران، اضافه کرد: با توجه به شرایط ویژه پساجنگ و موج ایران‌هراسی که توسط برخی رسانه‌های غربی دامن زده می‌شود، این رویداد می‌تواند نقش مهمی در کاهش ایران‌هراسی و ارائه تصویر واقعی از ایران ایفا کند.

انتهای پیام