پژوهشگران با بررسی یک استالاگمیت (چکیدهسنگ) در غاری واقع در اقلیم کردستان، توانستهاند تصویری بیسابقه از شرایط اقلیمی منطقه میان ۱۸هزار تا ۷۵۰۰ سال پیش ارائه دهند؛ یعنی دورانی که زمین در حال خروج از آخرین عصر یخبندان بود.
یافتهی جدید از آن جهت اهمیت دارد که غار مورد مطالعه در نزدیکی درههایی واقع شده که کشاورزی و تمدن نخستینبار در آنها شکل گرفت. جالبتر اینکه تغییرات ثبتشده در این استالاگمیت با الگوهای دیدهشده در گرینلند همخوانی دارد و نشان میدهد تغییرات اقلیمی جهانی چگونه بر خاستگاه تمدن اثر گذاشته است.
استالاگمیت (Stalagmite) نوعی سازه آهکی است که از کف غار بهسمت بالا رشد میکند. این ساختارها در اثر چکیدنِ آهستهٔ آبِ غنی از کربنات کلسیم از سقف غار تشکیل میشوند. وقتی قطرات آب روی زمین غار میریزند، رسوبهای آهکی بهتدریج روی هم جمع میشوند و درطول هزاران تا دهها هزار سال یک ستون آهکی شکل میگیرد.
ظهور تقریباً همزمان کشاورزی در چند نقطه غیرمرتبط جهان پس از پایان عصر یخبندان نشان میدهد که اقلیم در این فرایند نقش کلیدی داشته؛ اما برای بیشتر این مناطق دادههای دقیقی از وضعیت محلی آن دوران در دست نیست.
با وجود اینکه بسیاری از کشورها دوست دارند ادعا کنند که اولین تمدن دنیا در سرزمین آنها شکل گرفته و این را به نوعی افتخار ملی خود میدانند، اکثر باستانشناسان باور دارند که منطقهای به نام هلال حاصلخیز (که شامل بخشهایی از عراق، سوریه، لبنان، اسرائیل، اردن و مصر میشود) محل شکلگیری اولین جوامع کشاورزی و شهرنشینی بوده است.
به همین دلیل، غارهای آهکی زاگرس، یعنی جایی که زمانی انسان خردمند و نئاندرتال در آن زندگی میکردند، مکان ایدهآلی برای مطالعه شرایط گذشته است. استالاگمیتها و استالاکتیتها با تغییر در نسبت ایزوتوپها، اقلیم سالهای شکلگیری خود را ثبت میکنند. استالاگمیت مورد مطالعه در کردستان عراق، دقیقاً با دورهای همزمان است که کشاورزی، روستاها و نخستین شهرها در حال شکلگیری بودند.
source