این مقامات گفته‌اند با این وجود، تولید نسخه اولیه یک سلاح هسته‌ای پس از تصمیم قطعی برای رفتن به طرف بمب می‌تواند تا شش ماه طول بکشد. در همین حال غلبه بر چالش‌های ساخت کلاهک هسته‌ای قابل نصب بر روی موشک شاید دو سال یا بیشتر به درازا بیانجامد.

ایران ادعا می‌کند که برنامه‌ای برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد، با این حال علی‌اکبر صالحی رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران در ماه فوریه با اشاره به دستیابی به قدرت «بازدارندگی» گفته بود تهران اکنون هر آنچه را که برای ساختن بمب لازم است در اختیار دارد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش آخرین سفر بازرسان خود به ایران، با اشاره به تجهیزات تازه نصب شده در مرکز فردو آورده بود که تولید اورانیوم‌غنی‌سازی شده ایران در مدتی کوتاه می‌تواند دو برابر شود. امری که به گفته کارشناسان ایران را بیش از هر زمان دیگری در تاریخ این کشور به توانایی تولید تسلیحات هسته‌ای نزدیک کرده است.

واشنگتن پست به نقل از ده‌ها مقام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مسئولین اسبق و فعلی آمریکایی و همینطور مقامات اطلاعاتی و امنیتی اروپایی که نخواستند نامشان فاش شود گفته است که اجماع نظر درباره برنامه هسته‌ای ایران بر این قرار گرفته که تهران «آهسته، اما پیوسته پیشروی می‌کند و وسایل لازم را برای یک سلاح در آینده جمع می‌کند. هرچند [در حال حاضر]هیچ حرکتی برای ساخت آن انجام نمی‌دهد.»

به گفته آنان علیرغم این واقعیت که ایران اخیراً به دنبال رقیق کردن مقداری از اورانیوم بسیار غنی شده خود بوده است، این روند غیرقابل انکار است که دستگاه‌های مستقر در فردو اورانیوم بسیار غنی‌شده را با سرعتی بیشتر از گذشته تولید می‌کنند و ذخایر سوخت اورانیوم کشور همچنان در حال افزایش است.

یک مقام آگاه از بحث‌های داخلی در هیئت مدیره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته است که این سازمان در حال حاضر توانایی کمتری برای شناسایی یک «گریز هسته‌ای» از سوی ایران دارد. به گفته این مقام، چنین رویدادی می‌تواند پیامد‌هایی از مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه گرفته تا درگیری مستقیم اسرائیل و ایران را در پی داشته باشد.

یک مقام ایالات متحده در این باره گفت: «آن‌ها دارند روی لبه حرکت می‌کنند.»

همزمان اسناد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که امروز، شش سال پس از خروج، تهران تقریباً تمام محدودیت‌های برجام در مورد میزان و نوع اورانیوم غنی‌شده‌ای که می‌تواند در اختیار داشته باشد را ملغی کرده است.

دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند تهران همچنین با عمیق کردن اتحاد خود با روسیه از زمان تهاجم مسکو به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، به عنوان یک شریک مهم استراتژیک و اقتصادی با این کشور ظاهر شده است.

یک دیپلمات ارشد اروپایی در این باره گفت: «اتحاد با روسیه در مورد احساس ایران نسبت به ایالات متحده و اروپایی‌ها تفاوت ایجاد می‌کند. می‌بینید که آن‌ها اکنون در مورد سرپیچی از غرب احساس راحتی می‌کنند».

رابرت لیتواک، کارشناس تسلیحات هسته‌ای در مرکز بین المللی وودرو ویلسون در واشنگتن، در این باره گفت: «آن‌ها از خطوط قرمز عبور نمی‌کنند، بلکه مرز‌ها را جابه جا می‌کنند.»