به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از دبیرخانه ستاد ملی جمعیت، مرضیه وحید دستجردی در دیدار با رئیس سازمان سینمایی و معاونان این سازمان با اشاره به نقش راهبردی سینما در تغییر نگرش‌ها نسبت به خانواده و فرزندآوری، افزود: اگر نسل جوان با ارزش‌های واقعی زندگی آشنا شود، بسیاری از چالش‌های جمعیتی ما نیز کاهش خواهد یافت، سینما قدرت روایت دارد و باید بتوانیم از این قدرت برای اصلاح فرهنگ استفاده کنیم.
وی ادامه داد: ما به دنبال کار فرهنگی بلندمدت هستیم چراکه در این زمینه اقدام مقطعی جواب نمی‌دهد، همان‌طور که انقلاب اسلامی با گفتمان خود توانست مسیر ملت را تغییر دهد، ما نیز برای نجات کشور از بحران کاهش جمعیت نیازمند تولید گفتمان هستیم. این گفتمان باید در دل جامعه جریان پیدا کند؛ از خانه، مدرسه و دانشگاه گرفته تا فیلم و رسانه.
دستجردی با بیان اینکه فرهنگ‌سازی نباید فقط با تکیه بر آمار و گزارش انجام شود، گفت: گاهی یک سکانس فیلم می‌تواند بیش از صد‌ها ساعت آموزش رسمی اثرگذار باشد، امروز لازم است برای بازآفرینی مفهوم خانواده، نقش زن و مادر، اهمیت فرزندآوری و ارزش نسل، آثار هنری و سینمایی خلق شود.
دبیر ستاد ملی جمعیت با اشاره به آمادگی این ستاد برای حمایت محتوایی و تخصصی از پروژه‌های سینمایی مرتبط با مسئله جمعیت، اظهار کرد: ما آماده‌ایم در زمینه پژوهش، محتوای کارشناسی، تحلیل‌های جامعه‌شناختی و هر آن‌چه برای غنای محتوایی آثار لازم است، در کنار شما باشیم. برنامه‌ریزی مشترک، اولویت‌های محتوایی و حتی طراحی فراخوان‌ها باید با همکاری کامل انجام شود.
وی تأکید کرد: اگر فقط به ساخت یک یا چند اثر اکتفا کنیم، ممکن است اتفاق خاصی در جامعه نیفتد. اما اگر برای گفتمان‌سازی برنامه‌ریزی کنیم، آثار درخوری خواهیم دید. به جای ارائه فهرست سفارش‌های سطحی، باید نیاز واقعی جامعه را بشناسیم و با زبان هنر به آن پاسخ دهیم.
دستجردی به ظرفیت مهم سازمان سینمایی در تربیت نیرو‌های مستعد نیز اشاره کرد و افزود: در آموزش، حمایت از فیلم‌نامه، پرورش مستندساز و حتی تعریف جوایز و جشنواره‌های محتوایی می‌توان ورود مؤثر داشت. گاهی با الهام از یک دغدغه اجتماعی می‌توان اثری خلق کرد که قلب مردم را لمس کند.
زبان هنر تاثیرگذارترین و بدیل قدرتمندی برای جریان‌سازی است
مهتاب رضیئی مشاور امور زنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با اشاره به فعالیت‌های وزارت ارشاد به ویژه سازمان سینمایی در بحث حمایت از قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت گفت: در سازمان سینمایی خوشبختانه با فراخوان‌هایی که برای جذب فیلمنامه‌ها با موضوعات مرتبط در سینما حقیقت، فارابی و سایر بخش‌های انجام شده گام‌های موثری در سازمان سینمایی برداشته شده، همیشه زبان سینما و هنر تاثیرگذارترین و بدیل قدرتمندی برای اینکه بتوانیم جریان‌سازی کنیم و جنگ ۱۲ روزه هم نشان داد که جریان‌سازی سینماگران تاثیرگذاری فراوانی داشته است.
وی ادامه داد: پرده سفید سحرآمیز سینما بسیار تاثیرگذار است اگر قرار است جریان سازی شود نباید از آثار سینمایی و تاثیرگذاری آن به راحتی گذشت کار فرهنگی کردن در کنار فیلمنامه‌ها و پروژه‌ها و مسائل اقتصادی و فعالیت‌های متنوعی که وجود دارد؛ پاشنه آشیلی دارد، همت و خلاقیتی باید در آن وجود داشته باشد که در دولت چهاردهم خوشبختانه این امر دیده می‌شود.
رضیئی ادامه داد: قطار فرهنگی با سرعت مناسبی پیش می‌رود و موید این مطلب است که ما ظرفیت‌های فراوانی داریم و امیدواریم با توجه همیشگی و ویژه شما به فرهنگ، هنر و اندیشه در این مسیرموفقیت روزافزون حاصل شود.
سینما جایگاه ویژه‌ای در ترویج گفتمان فرزندآوری و جوانی جمعیت دارد
رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی با ابراز خرسندی از حضور در دبیرخانه ستاد ملی جمعیت، به اهمیت نقش سینما در ترویج گفتمان فرزندآوری و جوانی جمعیت اشاره کرد و گفت: سینما جایگاه ویژه‌ای در این مسئله مهم و راهبردی دارد؛ مسئله‌ای که امروز بسیاری از کشور‌های جهان با آن مواجه‌اند و ما نیز بیش از پیش ضرورت آن را احساس می‌کنیم.
وی با اشاره به اثرگذاری ماندگار فیلم‌های سینمایی در حوزه فرهنگ عمومی افزود: نمونه‌هایی مانند فیلم «یک بار برای همیشه» اثر آقای الوند، نشان داده‌اند که یک اثر سینمایی می‌تواند در حافظه جمعی جامعه باقی بماند و بازخوانی آن در گذر زمان همچنان الهام‌بخش باشد. این ظرفیت تکرارپذیری، قدرت بی‌نظیر مدیوم سینما را نشان می‌دهد.
رئیس سازمان سینمایی با تأکید بر ضرورت اقدام سریع و هدفمند در زمینه تولید آثار سینمایی با محوریت جمعیت و خانواده گفت: اگر بخواهیم جریان تولید را از فیلم کوتاه تا مستند و سینمای بلند پیوسته و منسجم دنبال کنیم، باید زمان را از دست ندهیم. جشنواره‌های پیش‌رو، از سینماحقیقت و فیلم کودک و نوجوان گرفته تا جشنواره ملی و جهانی فجر، بستر مناسبی برای نمایش این آثار هستند.
وی همچنین به ظرفیت‌های نهاد‌های زیرمجموعه سازمان سینمایی اشاره کرد و توضیح داد: در حال حاضر، سازمان سینمایی متولی پنج جشنواره اصلی است که در این مسیر نقش مؤثری دارند.
فریدزاده با اشاره به فراخوان‌های منتشرشده برای دریافت طرح‌ها و فیلم‌نامه‌های مرتبط با موضوع جمعیت گفت: در بسیاری از این جشنواره‌ها، موضوع جمعیت به عنوان محور کلیدی اعلام شده و آثار خوبی نیز دریافت شده است. حتی شب گذشته یکی از تهیه‌کنندگان مطرح سینما، طرحی را ارائه داد که پیوندی میان مسئله فرزندآوری، وقایع اخیر و جنگ تحمیلی ۱۲روزه برقرار کرده بود.
وی در ادامه، به پیشنهاد ویژه‌ای در حوزه حمایت از خانواده‌های پرجمعیت اشاره کرد و گفت: پیشنهاد می‌کنم زیرساختی فراهم شود تا مادران دارای بیش از سه فرزند بتوانند حداقل فصلی یک‌بار، همراه با خانواده به تماشای فیلم بنشینند. اگرچه سینما هنوز یکی از ارزان‌ترین تفریحات خانوادگی است، اما برای برخی از دهک‌های پایین جامعه، همین هزینه هم بالاست. روز‌های نیم‌بهای سه‌شنبه‌ها نشان می‌دهد که هنوز استقبال خوبی وجود دارد، ولی اگر یارانه‌های فرهنگی در قالبی هدفمند به خانواده‌های کم‌برخوردار اختصاص یابد، تأثیر زیادی خواهد داشت. همچنین مؤسسه «سینما شهر» آمادگی دارد در این زمینه زیرساخت‌های لازم را فراهم کند، می‌توان طرحی با عنوان «کارت فرهنگ» یا «سینما کارت» تعریف کرد.
آمادگی ستاد ملی جمعیت برای همراهی با تولیدات دغدغه‌محور سینمایی
فریدزاده گفت: اگر می‌خواهیم در رویداد‌های ملی و بین‌المللی تأثیرگذاری مؤثر داشته باشیم، باید هرچه سریع‌تر همکاری متقابل میان سازمان سینمایی و ستاد ملی جمعیت را آغاز کنیم. حوزه تولید محتوا و عرضه آثار نیازمند برنامه‌ریزی منسجم، هدفمند و هم‌افزا است.
فیلم کودک، نقطه اتصال بنیاد فارابی و ستاد ملی جمعیت
حامد جعفری مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی نیز با اشاره به مأموریت فرهنگی این بنیاد گفت: بنیاد فارابی در سال‌های اخیر تلاش کرده است با نگاهی فرهنگی به تولیدات سینمایی ورود کند؛ به‌ویژه در حوزه‌هایی که نیازمند روایت‌های اندیشه‌محور و اثرگذار هستند.
وی با اشاره به فراخوان‌های منتشرشده و رویکرد دوگانه بنیاد برای حمایت از آثار، افزود: ما از دو مسیر در تولیدات مرتبط با موضوع جوانی جمعیت پیش می‌رویم. یک مسیر، پاسخ به تقاضای سینماگران علاقه‌مند است و مسیر دیگر، تولیداتی است که بنیاد به‌صورت مستقیم یا مشارکتی روی آنها سرمایه‌گذاری می‌کند. در جریان جنگ ۱۲ روزه، چند طرح و فیلم‌نامه نیز دریافت شد که برخی از آنها دارای پیوند موضوعی میان فرزندآوری و تحولات اجتماعی بودند.
جعفری به برخی موفقیت‌های اخیر در گیشه اشاره کرد و گفت: برخی آثار با محوریت خانواده و ارزش‌های فرهنگی در سال گذشته فروش بالایی داشتند؛ این تجربه نشان می‌دهد که حرکت به‌سمت مخاطب، شرط موفقیت در این عرصه است.
مدیرعامل بنیاد فارابی در ادامه اظهار داشت: در داوری آثار کودک، از متخصصان حوزه‌های گوناگون بهره گرفتیم تا بتوانیم هم از منظر جامعه‌شناسی و هم روان‌شناسی، آثار درخور را به مخاطب ارائه کنیم؛ لذا از داوران توانمند و صاحب اندیشه در این زمینه استفاده شد تا این اطمینان حاصل شود که انتخاب‌ها تخصصی و مخاطب‌محور باشند.
وی با اشاره به پروژه‌های در دست بررسی در حوزه فرزندآوری گفت: در حال حاضر، حدود ۱۸ طرح در این حوزه دریافت کرده‌ایم که برخی از آنها ظرفیت بالایی برای جذب مخاطب دارند. با حمایت‌های لازم می‌توان تولیدات را توسعه داد و الگو‌های موفقی ایجاد کرد تا حتی بخش خصوصی نیز برای ورود به این حوزه ترغیب شود.
جعفری یکی از نقاط اتصال میان بنیاد فارابی و ستاد ملی جمعیت را جشنواره بین‌المللی فیلم کودک دانست و افزود: این جشنواره بستر خوبی برای ارتباط با خانواده‌ها و کودکان است. به عنوان مثال، در المپیاد فیلم‌سازی نوجوانان، سالانه بیش از ۱۲۰ نوجوان فعال می‌شوند و هزاران خانواده با این جریان همراه می‌شوند. این فضا ظرفیت ارزشمندی برای انتقال پیام‌های اجتماعی و فرهنگی دارد.
او در پایان با اشاره به یکی از طرح‌های جدید بنیاد گفت: یکی از پروژه‌های پیشنهادی ما، نگاه به مسئله روان‌شناختی کودکانی است که قرار است صاحب خواهر یا برادر شوند؛ به‌ویژه در خانواده‌هایی که فرزند اول مدت‌ها تنها بوده است. این موضوع می‌تواند دست‌مایه آثاری تأثیرگذار قرار گیرد که هم برای کودکان آموزنده باشد و هم برای والدین الهام‌بخش. اگر منابع لازم تأمین شود، این دست پروژه‌ها هم از نظر هنری و هم از نظر جذب مخاطب، قابلیت اجرا دارند.
«سقط جنین» برای مرکز گسترش یک اولویت جدی است
محمد حمیدی‌مقدم مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی گفت: موضوع «جوانی جمعیت» و مباحث مرتبط با آن، از جمله «سقط جنین»، برای مرکز گسترش یک اولویت جدی بوده؛ نه از منظر موج‌های اجتماعی یا حمایت‌های مقطعی، بلکه به‌عنوان یک ضرورت زیستی که نیازمند توجه ریشه‌ای است. ما در جشنواره سینماحقیقت طی سه تا چهار سال اخیر، دو محور کلیدی را به‌عنوان خط توجه در نظر گرفته‌ایم: یکی مسئله جمعیت و دیگری مسئله آب.
وی گفت: با همین نگاه، در مرکز گسترش، فیلمی با محوریت مسئله جمعیت تولید کردیم. طبیعتاً تولید آثار سفارشی و فرمایشی در سینمای مستند چندان پاسخ‌گو نیست. ما ایده را مطرح می‌کنیم، موضوع را باز می‌گذاریم، اما بازگشت اثر باید از دل خود هنرمند برآید.
وی گفت: نمونه موفق این رویکرد، فیلم «نَفَس» است؛ اثری تأثیرگذار از خانم دکتری که خود در نیشابور تجربه‌ای واقعی از فشار خانواده برای سقط جنین فرزند دوشش داشت. اما پایان‌بندی داستان با تعلیقی زیبا نشان می‌دهد که این فرزند، بعد‌ها تبدیل به روحانی مؤثری در مسجد محل می‌شود و همین تجربه، آن دکتر را به روان‌درمانگر زنان در منطقه بدل کرده که نقش چشم‌گیری در کاهش سقط‌های ناخواسته داشته است. «نَفَس» حالا به یکی از آثار شاخص کشور در زمینه سقط جنین بدل شده؛ فیلمی که در تلویزیون با استقبال مواجه شد و در فضای مجازی و جشنواره‌هایی، چون عمار نیز بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد.
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی گفت:، اما باید اذعان کنم که ساخت فیلم‌هایی با این کیفیت نیازمند زیرساخت، زمان و حمایت مالی است. ما در مرکز گسترش به دلیل محدودیت‌های منابع، فقط توانسته‌ایم یکی دو اثر در این حوزه تولید کنیم. مسئله جمعیت تنها یکی از ده‌ها اولویت ماست؛ مطالبه‌گری، عدالت‌خواهی، آب، آموزش، خانواده و… هرکدام نیازمند توجه ویژه هستند. جلسات متعددی هم با نهاد‌های فرهنگی و دولتی داشته‌ایم، اما تاکنون به حمایت مادی و عملیاتی منجر نشده است.
وی گفت: یکی از نمونه‌های کار ما فیلم «بحران خاموش» به کارگردانی محمدحسین حقیقی است؛ اثری درباره سالمندان و روند پیرشدن جمعیت که موئد عوارض پیر شدن جمعیت است. این فیلم با دغدغه‌ای شخصی و خارج از فضای رایج مستند ساخته شد، اما علی‌رغم وعده‌های فراوان، نه به مرحله حمایت دولتی رسید و نه زمینه لازم برای دیده‌شدنش فراهم شد.
او در ادامه با بیان اینکه، فیلمسازان دغدغه‌مند هستند؛ مستندساز‌ها جامعه را خوب می‌شناسند و توان تحلیل و پیش‌بینی شرایط را دارند، گفت: مهم این است که برای آنان سازوکار معیشتی و حرفه‌ای ایجاد کنیم تا آثارشان به جریان‌سازی منجر شود. به‌نظر من، سازمان سینمایی با چهار درگاه ارتباطی مؤثرش، ظرفیت کم‌نظیری برای پیوند میان حاکمیت، نخبگان، روشنفکران و مخاطبان سینما است. باید از این ظرفیت بهره‌برداری کنیم تا در حوزه‌هایی مثل جمعیت، خانواده و سلامت اجتماعی به نقطه‌ای اثربخش برسیم.
ظرفیت بالای فیلم کوتاه در گفتمان‌سازی و جریان‌سازی فرهنگی در حوزه جمعیت
بهروز شعیبی مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران با تأکید بر ظرفیت بالای فیلم کوتاه در گفتمان‌سازی و جریان‌سازی فرهنگی گفت: امروز اگر آماری دقیق از رفتار مخاطبان گرفته شود، درمی‌یابیم که بخش بزرگی از جامعه ما به‌صورت ناخودآگاه مخاطب فیلم کوتاه هستند. این ارتباط از طریق فضای مجازی و پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب، آپارات و اینستاگرام به وجود آمده است و مخاطب با فیلم‌های کوتاه درگیر شده است.
وی با اشاره به هم‌افزایی صورت‌گرفته در دوره اخیر افزود: ما تلاش کردیم در تولیدات‌مان، متناسب با توانمندی فیلمسازان جلو برویم. در جریان جنگ ۱۲ روزه نیز فیلمسازان خودجوش فعالیت‌های گسترده‌ای برای ایجاد پویشی موثر را ترتیب دادند. در دل همان پویش، آثاری تولید شد که در دو حوزه «جوانی جمعیت» و «روایت مقاومت» به صورت هم‌زمان ورود داشتند.
شعیبی از همکاری و ارتباط فعال انجمن، با معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری خبر داد و گفت: نتیجه این ارتباط ورود به تولید ۱۰ اثر با موضوع جوانی جمعیت است. این آثار در مراحل مختلف تولید قرار دارند و مهم‌تر اینکه متعلق به استان‌های مختلف کشورند؛ از زنجان و قزوین و تهران گرفته تا کرج، کرمانشاه، خمینی‌شهر و زاهدان و …. این نشان می‌دهد که تولیدات ما صرفاً معطوف به پایتخت نیست و شبکه استانی ما کمک بزرگی در گسترش جغرافیای تولید محتوا کرده است.
لزوم تدوین برنامه اقدام مشترک برای گفتمان‌سازی موضوع جمعیت در سینما
سیدحامد برکاتی معاون برنامه‌ریزی، پایش و ارزیابی عملکرد دبیرخانه ستاد ملی جمعیت نیز در ادامه نشست هم‌اندیشی با مدیران فرهنگی و مسئولان سازمان سینمایی، با اشاره به تجربیات موفق برخی کشور‌ها در استفاده از ابزار تصویر برای گفتمان‌سازی گفت: در مستند‌ها دیدیم که در کشور‌هایی مانند فرانسه و ژاپن به صورت مشخص بر تغییر نگاه و گفتمان در حوزه جمعیت با ابزار‌های تصویری کار شده، هرچند هنوز شاهد تغییرات محسوس در شاخص‌های فرزندآوری آن کشور‌ها نیستیم، اما بهره‌گیری از این تجربه‌ها برای ما یک ضرورت است. سینمای ما هم ظرفیت‌های خوبی دارد و باید از آن استفاده کنیم.
وی با تأکید بر لزوم حرکت عملیاتی، افزود: سالانه بار‌ها جلساتی درباره جمعیت برگزار می‌شود، اما این جلسات باید منتهی به برنامه اقدام مشترک شوند. اگر قرار است به هم‌افزایی برسیم، این برنامه باید همگرا و منسجم باشد و فرم‌ها و شاخص‌های ارزیابی آن به‌درستی طراحی شود. بسیاری از فرم‌های موجود در وزارت ارشاد، عملاً بلااستفاده مانده‌اند و خانه‌های خالی زیادی در آنها هست.
برکاتی با اشاره به موضوع حمایت تبلیغاتی و فرهنگی گفت: بحث‌هایی مثل یارانه، یا تبلیغ روی بسته‌های مصرفی مثل چای، خشکبار، مواد غذایی و … نه بودجه می‌خواهد و نه فرایند پیچیده. فقط خواست و تصمیم می‌خواهد. ولی متأسفانه سیاست‌گذاری دقیق در این حوزه اتفاق نیفتاده است. ما بررسی کردیم، خیلی جا‌ها طراحی اولیه انجام شده ولی عملیاتی نشده است، لذا فرایند باید اصلاح شود، چون بدون مشارکت دستگاه‌ها نوشته شده است.
source