فرارو- موضوع نفوذ اسرائیل به شبکه دوربین‌های شهری تهران و استفاده از داده‌های آن در جریان جنگ ۱۲ روزه، همچنان با روایت‌ها و تکذیب‌ها، همچنان در هاله‌ای از ابهام است.
به گزارش فرارو، هرچند ابعاد زیادی از زوایای مختلف جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران نامشخص باقی مانده، اما موضوع ترور مقامات و دانشمندان ایران، حمله به نقاط سرّی و شیوه‌های جمع‌آوری اطلاعات بیش از پیش از ابهام است. پس از اظهارات غلامرضا جلالی درباره وجود امکانی در دوربین‌های شهری برای ارسال سیگنال به کشور سازنده این تجهیزات، بار دیگر این موضوع داغ شد و البته مقامات شهرداری نیز واکنش‌های تندی به آن نشان دادند. هرچند هنوز مشخص نیست کدام روایت به حقیقت نزدیک‌تر است اما اصل موضوع، مسئله‌ایست که می‌تواند مورد تحلیل و بررسی قرار بگیرد.
مرور چند حمله مشابه در ایران و اسرائیل
یکی از نقاط جلب توجه به این سناریو، اقدام مشابه ایران و اسرائیل در دوران جنگ و دوران پیش از آن است. درگیری سایبری میان تهران و تل‌آویو یکی از رشته درگیری‌های قدیمی است که که معمولاً ادامه داشته اما گاهی بخش‌هایی از آن رسانه‌ای می‌شود و هیچ وقت هیچ طرف مسئولیتی درباره آنها نمی‌پذیرد؛ این مسیر درگیری با عنوان گروه‌های هکری انجام می‌شود.
بلومبرگ روز ۳۰ خرداد ۱۴۰۴ (هشتمین روز جنگ) گزارش داد: «ایران از دوربین‌های امنیتی خصوصی در اسرائیل برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌کند. ایران توانسته به دوربین‌های خانگی دسترسی پیدا کند و از طریق آنها در داخل اسرائیل [سرزمین‌های اشغالی] اطلاعات لحظه‌ای در مورد مکان‌های حملات خود جمع‌آوری کند و دقت موشک‌های خود را بیشتر بهبود بخشد.»
۲۰ دسامبر ۲۰۲۲ (۲۹ آذر ۱۴۰۱)، تایمز اسرائیل در گزارشی با اشاره به یک گزارش افشاگرانه منتشر شده در تلویزیون کان اسرائیل نوشت: «نهاد امنیتی اسرائیل از یکسال پیش مطلع بوده است که گروه هکر ایرانی کنترل دهها دوربین مداربسته اسرائیل را به دست گرفته، اما با وجود آن که گروه مزبور چندین ویدئو از سراسر اسرائیل، از جمله فیلمی از یک تأسیسات تسلیحاتی در سال گذشته و یک حمله تروریستی در اورشلیم در ماه قبل آپلود کرد، کاری برای توقف شان انجام نشد.» این خبر یک سال قبل در رسانه‌های داخلی ایران منعکس شده بود.
خبرگزاری تسنیم، ۸ بهمن ۱۴۰۰ گزارش داد: «گروه هکری عصای موسی که همزمان با روز جهانی صیانت از اطلاعات داده‌ها پرده از برخی از فعالیت‌های خود علیه رژیم صهیونیستی برداشته، از یک غافلگیری برای وزارت جنگ این رژیم سخن گفت. مشاهده تصاویر منتشر شده در کانال این گروه نشان می‌دهند که ظاهرا این تصاویر از دوربین‌های امنیتی مدار بسته گرفته شده است، به گفته این گروه تصاویر متعلق به دوربین‌های مدار بسته شرکت پدافندی اسرائیلی رافائل هستند.»
تیر ۱۴۰۰ حمله‌ای به تاسیسات ساخت سانتریفیوژ ایران در کرج (تِسا) رخ داد که رسانه‌های اسرائیلی ادعا کردند در جریان این حمله پهپادی خسارت‌های سنگینی به ایران وارد شد و رسانه‌های ایران نیز آن را ناموفق ارزیابی کردند. نکته مهم درباره این حمله اما مسئله دوربین‌های مداربسته آژانس بود که در این مکان نصب بودند. آن زمان این فرض به نقل از مقامات دولت ایران منتشر شد که امکان هک این دوربین‌ها و استفاده از اطلاعات برای حمله وجود داشته است. این سه نمونه صرفاً به برخی موارد مربوط به دوربین‌های مداربسته محدود شد اگر نه گستره این درگیری‌ها میان دو طرف به حوزه‌های مختلف از شبکه برق تا شبکه توزیع سوخت و دیتاسنترها می‌رسد.
اظهارات دو مقام ارشد
صحبت‌های غلامرضا جلالی در برنامه ماجرای جنگ که اواسط آبان منتشر شد، توجه‌ها را به این احتمال جلب کرد اما محمود نبویان، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی، مهرماه این فرض را مطرح کرده بود. با توجه به این که نحوه ترور سردار شادمانی، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیاء نیز همچنان مبهم باقی مانده و موضوع حمله به این شهید در خیابان‌ها از سوی دخترش مطرح شد، با حساسیت خاصی به این موضوع نگاه می‌شود.
روز ۸ مهر نیز نبویان گفته بود: «تمام دوربین‌های چهار راه های کشور توسط اسرائیل رصد می‌شود و اسرائیل محل جلسه سران قوا را از طریق دوربین‌های سطح شهر و تردد خودروهای پزشکیان و اژه‌ای و قالیباف متوجه شد و به آنجا حمله کرد.»
دوربین‌های مرموز
در چنین شرایطی بود به صورت طبیعی، نگاه‌ها به سمت شهرداری تهران جلب شد. اکبر اختیاری، سرپرست شرکت کنترل ترافیک تهران نیز در گفت‌وگویی با رسانه‌ها چنین ادعایی را تکذیب کرد و گفت: «دوربین‌های ترافیکی در بستر داخلی امن هستند و به اینترنت وصل نمی‌شوند. بنابراین دوربین‌ها نه هک شدند، نه مشکلی برایشان پیش آمد.»
در این میان توجه به صحبت‌های حمید برادران، مدیرعامل وقت شرکت کنترل ترافیک شهرداری تهران در فروردین ماه امسال می‌تواند سرنخ‌هایی به ما بدهد: «بخش پردازشگر و هسته مرکزی دوربین‌ها معمولاً در کشور تولید نمی‌شود و آنچه تحت عنوان محصول ایرانی عرضه می‌شود، درواقع ترکیبی از سخت‌افزارهای خارجی با نرم‌افزار داخلی است. در حال حاضر، محوریت تولید این دوربین‌ها با شرکت باسلر آلمان است، اما یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های پایش شهری، تأمین ۴۳ هزار دوربین از شرکت‌های چینی خواهد بود.»
با نگاهی به این سوابق و اظهاراتی که مرور کردیم، چند سوال و فرضیه به وجود می‌آید:
۱. این موضوع صرفاً به تهران مربوط می‌شده یا همین اتفاق در دیگر شهرهای محل حملات سنگین اسرائیل (آذربایجان شرقی، کرمانشاه، کرج و …) نیز رخ داد؟
۲. در کشور چند دسته دوربین وجود دارد که دوربین‌های کنترل راه‌ها و کنترل شهری شاخص‌ترین آنها هستند. این موضوع صرفاً مربوط به دوربین‌های درون‌شهری بوده است؟
۳. با توجه به کشف این موضوع، آیا این نقص همچنان وجود دارد و شبکه دوربین‌های ایران آلوده است یا مشکل را برطرف کردند؟
۴. با توجه به شرایط تحریمی کشور و نگاهی به اخبار، قراردادهای این حوزه با کشور چین منعقد می‌شود. مثلاً در اردیبهشت ۱۴۰۳ معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری گفته بود قراردادی ۴۰۰ میلیون یورویی با چین برای خرید سخت‌افزار و نرم‌افزار دوربین‌ها منعقد شده است. نکته این که دوربین‌های مذکور و قطعات آنها یا از برندهای غیرچینی (آلمان، ایتالیا و …) هستند که با دور زدن تحریم‌ها به ایران آمدند یا محصولات این کشور محسوب می‌شوند. در هر صورت باید مشخص شود تصاویر به کدام کشور منتقل می‌شده است. حتی ممکن است این کشور یا تامین‌کننده، از موضوع باخبر نبوده و از آن محل به عنوان محل رد کردن اطلاعات استفاده می‌شده است. در نهایت باید پاسخ این سوال مشخص شود که «کشور سازنده دوربین‌ها کدام است؟»
۵. آیا امکان دارد که سناریویی مانند آنچه در موضوع پیجرهای لبنان رخ داد، در ایران و در قالب دوربین‌ها اتفاق افتاده باشد؟ با تاسیس شرکت پوششی یا لو رفتن زنجیره تامین و … . دستگاهی که تحت خرابکاری قرار می‌گیرد، حتماً نباید تبدیل به یک وسیله انفجاری شود. گاهی می‌تواند بخش دیگری از ماموریت حریف را اجرایی کند.
source