به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، محمد گل‌محمد*، محقق حوزه انرژی و عضو هیئت علمی پژوهشگاه وزارت نیرو در قالب یادداشتی به موضوع «چالش‌های موجود در حوزه بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور و همچنین گام‌های توسعه‌ای وزارت نیرو برای احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر» پرداخت که آنرا در اختیار خبرگزاری علم و فناوری آنا قرار داد.
متن این یادداشت به شرح زیر است؛
« استفاده از منابع انرژی پاک برای تولید برق به کاهش اثرهای گاز‌های گلخانه‌ای و تغییرات اقلیمی کمک می‌کند. یکی از منابع اصلی تولید انرژی پاک، منابع انرژی‌های تجدیدپذیر هستند که در کشور‌های توسعه یافته و در حال توسعه به شدت مورد توجه قرار گرفته‌اند. به این ترتیب که ظرفیت نصب شده انرژی‌های تجدیدپذیر در دنیا در سال‌های اخیر از کل ظرفیت نصب شده قبل از سال ۲۰۱۵ بیشتر است. همچنین پیشبینی می‌شود در دوره سال‌های ۲۰۲۳-۲۰۲۸، بیش از ۳۷۰۰ گیگاوات ظرفیت تجدیدپذیر به ظرفیت نیروگاهی در دنیا اضافه شود. البته بخش اعظمی از این افزایش ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر، مربوط به انرژی خورشیدی و بادی با توجه به پتانسیل این فناوریها است. در ایران نیز توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در برنامه توسعه قرار گرفته بود که خوشبختانه در سال‌های اخیر این برنامه با شتاب بیشتری در حال پیگیری است.
در حال حاضر ظرفیت تولید در نیروگاه‌های تجدیدپذیر به نزدیک ۱۲۰۰ مگاوات رسیده است. همچنین با توجه به ناترازی انرژی در سال‌های اخیر و با توجه به اینکه یکی از اصلی‌ترین راه‌حل‌ها به این ناترازی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است، شورای عالی انرژی با حضور معاون اول رئیس جمهور و امضای رئیس جمهور توسعه ۱۵۰۰۰ مگاواتی نیروگاه‌های تجدیدپذیر را مصوب کرده است.
البته در جهت تحقق این افزایش تولید تجدیدپذیر چالش‌هایی وجود دارد از جمله مدل‌های توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و عدم جذابیت در بخش خانگی، مشکلات اجرایی ساخت نیروگاه‌ها، ساختار توزیع برق، مشکلات در سرمایه‌گذاری بین‌المللی و وابستگی تامین انرژی در کشور به سایر کشورها.
برای هر یک از این چالش‌ها پیشنهاد‌هایی در وزارت نیرو مطرح شده و در حال پیگیری است از جمله اینکه برای مدل توسعه علاوه بر مدل خرید تضمینی برق، مدل‌های دیگری در قالب بخش‌های خانوار‌های کم‌برخوردار، خانگی و صنعت تبیین و مدل‌های اقتصادی جدیدی ارائه شده است. جهت حل مسائل و مشکلات واگذاری زمین هماهنگی‌های لازم با سازمان امور اراضی و محیط زیست انجام شده است. همچنین در زمینه ساختار توزیع برق، توانیر به عنوان متولی موضوع در حال انجام اقدامات لازم جهت فراهم آمدن مقدمات این توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است.
در نهایت در زمینه جلوگیری از وابستگی به کشور‌های خارجی؛ توسعه دانش فنی ساخت توربین باد (جهت توسعه فناوری بادی) در کشور توسط پژوهشگاه نیرو و یکی از شرکت‌های بزرگ نیروگاهی بومی سازی شده است و همچنین در زمینه فناوری خورشیدی فعالیت‌هایی آغاز شده است. در زمینه فناوری خورشیدی با توجه به پتانسیل بالای کشور، پیرو پیشنهاد وزارت نیرو، برنامه توسعه سامانهها و زنجیره تولید برق خورشیدی توسط هیئت وزیران در انتهای سال ۱۴۰۲ تصویب و مقرر شد برنامه ملی توان تولید داخلی برای استقرار ۸۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی تا سال ۱۴۰۷ پیگیری شود.
در این برنامه حلقه‌های مختلف زنجیره تولید پنل خورشیدی و ادوات مورد نیاز اصلی نیروگاه جهت بومی‌سازی مورد توجه قرار گرفته است. این برنامه ملی در صورت تامین منابع مالی مورد نیاز، وابستگی کشور را در تامین تجهیزات و ادوات ساخت نیروگاه خورشیدی به حداقل می‌رساند.
البته علیرغم تمامی مزایای انرژی‌های تجدیدپذیر، یکی از معضلات اصلی خصوصا انرژی خورشیدی و بادی عدم دسترسی ۲۴ ساعته به این انرژی‌ها است. البته با مدیریت بخش تولید امکان مدیریت بار و سمت مصرف وجود دارد ولی با توسعه بیش از پیش نیروگاه‌های تجدیدپذیر نیاز به ذخیرهسازی انرژی ضروری است. در کشور‌های توسعه یافته بحث ذخیرهساز‌های انرژی از سال‌های گذشته با جدیت دنبال شده است ولی متاسفانه در کشورمان این موضوع مغفول مانده است.
البته تلاش‌هایی در این زمینه صورت گرفته از جمله طرح کلان توسعه باتری‌های لیتیومی که با توجه به عدم وجود متولی مشحص و عدم حمایت مغفول مانده است. در حال حاضر بحث استفاده از ذخیرهساز‌ها در کنار انرژی‌های تجدیدپذیر و توسعه این فناوریها، امکان جلوگیری از ازدیاد تولید و استفاده بهینه از انرژی تولیدی را فراهم میسازد. همچنین با توجه به کاربرد سیستمهای ذخیرهساز خصوصا باتری‌های لیتیومی در بخش‌های مختلف علاوه بر انرژی‌های تجدیدپذیر (مثلا خودرو برقی یا کاربرد‌های دفاعی و …) به نظر می‌رسد وزارتخانه‌های ذینفع باید برنامه مدونی برای توسعه سیستمهای ذخیرهسازی خصوصا باتری‌های لیتیومی تهیه و به عنوان برنامه ملی پیگیری کنند.»
*معاون پژوهشگاه وزارت نیرو و عضو هیئت علمی پژوهشگاه انرژی و محیط زیست پژوهشگاه نیرو
source