این موضوع فقط به نوع تسلیحات نظامی ارتش‌ها مربوط نمی‌شود. قدرت واقعی در نرم افزاری است که آن‌ها را هدایت می‌کند.

یک استارت‌آپ پیشرو در زمینه هوش مصنوعی در اروپا به نام «هلسینگ – Helsing»، این ایده را مطرح کرده است که در این دوره و زمانه نرم افزارهای پیشرفته و هوش مصنوعی برای موفقیت نظامی بسیار مهم هستند. این موضوع همزمان شده با اینکه دولت‌های اروپایی عزم خود را جزم کردند تا مبالغ زیادی از پول‌های نقد خود برای سیستم‌های نظامی و تسلیحات جدید اختصاص دهند.

گانبرت شِرف، یکی از بنیانگذاران و یکی از مدیران اجرایی هلسینگ در مصاحبه‌ای با نشریه پولیتیکو اظهار داشت: «قدرت دفاعی روز به روز به نرم‌افزار وابسته می‌شود.»

شعار «هوش مصنوعی در خدمت دموکراسی‌های ما»

هلسینگ که دفتر مرکزی آن در مونیخ آلمان قرار دارد، در ماه ژوئیه امسال، یعنی تنها چهار سال پس از آغاز به کارش به ارزش ۴.۹ میلیارد یورو رسید.

شعاری که این شرکت برای خود برگزیده «هوش مصنوعی در خدمت دموکراسی‌های ما» است، نشان‌دهنده ظهور مفهوم جدیدی تحت عنوان «مجتمع ‌فناوری‌های‌دفاعی صنعتی» به جای مفهوم قدیمی‌تر «مجتمع نظامی صنعتی» است که در واکنش به جنگ در اوکراین پدید آمده است.

این شرکت گفت که میلیون‌ها داده از حسگرها و سیستم‌های تسلیحاتی ارتش‌های اروپایی را پردازش می‌کند تا «تصمیم‌گیری سریع‌تر و بهتر» توسط انسان‌ها را ممکن کند و مرگ‌بار بودن سلاح‌ها را افزایش دهد. تاکنون با دولت های بریتانیا، آلمان، فرانسه، استونی و اوکراین قرارداد امضا کرده است.

این شرکت می‌گوید که میلیون‌ها داده از حسگرها و سیستم‌های تسلیحاتی ارتش‌های اروپایی را پردازش می‌کند تا «تصمیم‌گیری سریع‌تر و بهتر» توسط انسان‌ها را ممکن سازد و در عین حال میزان مرگ‌بار بودن سلاح‌ها را افزایش دهد. تا به امروز، هلسینگ قراردادهایی را با دولت های بریتانیا، آلمان، فرانسه، استونی و اوکراین منعقد کرده است.

آقای شِرف توضیح داد: «شما جت‌های جنگنده، ناوچه‌ها و ماهواره‌ها را می‌بینید، اما در واقع چیزی که باید به آن نگاه کنید این است که هر یک از این سیستم‌ها حجم باورنکردنی از داده را تولید می‌کنند.»

ژنرال بن هاجس، فرمانده سابق ارتش ایالات متحده در اروپا اخیرا در جریان کنفرانس امنیتی ورشو گفت که با وجود گذشت نزدیک به ۳ سال از تهاجم روسیه به اوکراین، اما اروپا هنوز در سامانه‌‌های پدافند هوایی و موشکی خود با شکاف‌هایی مواجه است.

شرف تأکید کرد که اتحادیه اروپا باید در زمینه‌های اصلی که در آن عقب افتاده است، به ویژه در زمینه هوش مصنوعی، به جایگاه «پیشقراولی در فناوری» دست یابد؛ در غیر این صورت باید به «دوستان آمریکایی خود» وابسته باشد.

نمونه‌هایی از قراردادهای مهم دولتی شرکت هلسینگ

شرکت هلسینگ تاکنون چندین قرارداد دولتی مهم از جمله:

ارتقاء سامانه جنگ الکترونیک (جنگال) در جنگنده‌های یوروفایتر آلمان با همکاری شرکت سوئدی هواپیماسازی (ساب – Saab)؛

ایجاد زیرساخت هوش مصنوعی برای ابتکار چند ملیتی موسوم به «سامانه نبرد هوایی آینده» بین آلمان، فرانسه و اسپانیا برای ساخت جنگنده‌های نسل ششم؛

و پروژه آینده‌نگرانه شرکت ایرباس موسوم به سیستم «وینگمن – Wingman» یا همان پهپاد‌های تهاجمی هم‌پَر را به دست آورده است.

هنگامی که این شرکت در سال ۲۰۲۱ تأسیس شد، هنوز چت جی‌پی‌تی پیشرفت چشمگیری را به دست نیاورده بود و تانک‌های روسی هنوز به اوکراین حمله نکرده بودند. آقای شرف خاطرنشان کرد که بسیاری در بخش فناوری تمایلی به تعامل با صنعت دفاعی ندارند.

کما اینکه کارمندان گوگل در سال ۲۰۱۸ به مشارکت این شرکت در برنامه پنتاگون موسوم به «پروژه مِی‌و‌ِن – Project Maven» اعتراض کردند. آن‌ها معتقد بودند که این پروژه از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل تصاویر ویدیویی برای بهبود هدف‌گیری در حملات پهپادی استفاده می‌کند. سایر شرکت‌های بزرگ فناوری نیز در روابط خود با قراردادهای نظامی مشکل داشتند.

علت عقب ماندگی اروپا از آمریکا و اسرائیل چیست؟

ایالات متحده، اسرائیل و چندین کشور دیگر مدت‌ها پیش‌ پیوندهای عمیقی بین ارتش خود و صنایع فناوری مدرن که در عصر اینترنت ظهور کرده بودند، ایجاد کردند. در مقابل، کشورهای اروپایی نتوانستند برنامه‌های جامع و کارآمد برای سرمایه‌گذاری هنگفت در حوزه فناوری‌های نوین دفاعی از طریق مشارکت با شرکت‌های فناوری محلی برقرار کنند.

شرف که قبل از راه‌اندازی هلسینگ در وزارت دفاع آلمان کار می کرد، گفت که فکر می کند تنها راهی که فناوری را می‌توان وارد سیستم اروپایی کرد این است که شرکت یا نهادی (مانند هلسینگ) آن را بسازد.

مدیرعامل استارت‌آپ هلسینگ گفت: « شکافی وجود داشت که از نظر ساختاری، هیچ کس نمی‌توانست یا نمی‌خواست آن را حل کند. ما شرکت [هلسینگ] را با این انگیزه راه‌اندازی نکردیم که چون همه قرار است این کار را انجام دهند پس ما هم انجام دهیم. بلکه ما این شرکت را راه‌اندازی کردیم چونکه فکر می‌کردیم هیچ‌کس قرار نیست این کار را انجام دهد.»

مشکلی که اروپا از نظر پیشرفت فناوری دفاعی با آن مواجه است به دلیل کمبود استعداد نبوده است؛ کما اینکه اروپا به طور مداوم در بخش تحقیق و توسعه (R&D) حضور قوی داشته است. گانبرت شِرف در این خصوص به حضور مراکز مهم شرکت‌های بزرگ فناوری مانند مایکروسافت، گوگل و آمازون در اروپا به عنوان شاهد مثال خود اشاره کرد.

مشکل پول بود – و از جهاتی هنوز هم هست. در حقیقت،‌ اینکه شرکت نوپای هلسینگ توانست در دور سوم جذب سرمایه‌ برای خود ۴۵۰ میلیون یورو جذب کند به لطف شرکت سرمایه‌گذاری آمریکایی جنرال بود.

آقای شِرف در این خصوص اذعان کرد که جذب پول برای حوزه‌های خطرپذیر در اروپا چالش‌برانگیز است و صندوق‌های بازنشستگی معمولاً در فناوری دفاعی سرمایه‌گذاری نمی‌کنند.

او گفت که اولین دور جذب سرمایه‌ هلسینگ با مشارکت افراد بریتانیایی، فرانسوی و آلمانی که به رسالت این شرکت ایمان داشتند، تکمیل شد. بعداً، دانیل اک، بنیانگذار شرکت سوئدی پخش موسیقی اسپاتیفای، ۱۰۰ میلیون یورو از طریق صندوق سرمایه‌گذاری خود وارد این پروژه شد که با انتقاد برخی از هنرمندان مواجه شد.

چه شد که طرز فکر اروپایی‌ها به یکباره تغییر کرد؟

از زمان شروع جنگ در اوکراین، طرز فکر اروپایی‌ها به آرامی شروع به تغییر کرده است.

تا پیش از این، بانک سرمایه گذاری اروپا (EIB) برای سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری‌های دو منظوره (فناوری که می‌تواند برای اهداف نظامی و غیرنظامی استفاده شود) محدودیت‌های وضع کرده بود که به موجب آن فقط از پروژه‌هایی حمایت می‌کرد که بیش از ۵۰ درصد درآمد آن از منابع غیرنظامی باشد. تا اینکه این بانک در ماه مه امسال این محدودیت‌ها را برداشت؛ ولی با این حال، بخش دفاعی از آن زمان همچنان به دنبال برداشته شدن قید و بندهای بیشتر است.

آقای شرف اظهار داشت که اگر اروپا می‌خواهد که پیشرفته‌ترین فناوری موجود در صنایع نظامی را داشته باشد، باید بر تردید‌های خود برای سرمایه‌گذاری مستقیم در نیروهای مسلح فائق آید.

شرف با اشاره به سیاست‌های محدودساز بانک سرمایه‌گذاری اروپا گفت که «چرا باید دائماً بر مفهوم استفاده دوگانه در فناوری‌های دو منظوره تکیه کنیم؟»

وی تصریح کرد: «یا به نیروهای مسلح دموکراتیک خود ایمان داریم و با بهترین فناوری از آن‌ها حمایت می‌کنیم، یا اینکه بحث بر سر چیز دیگری است.»

منبع: یورونیوز