در دنیای فناوری و صنعت نرم افزار، نقش مدیر محصول به عنوان یکی از مهم ترین نقش ها در فرآیند توسعه و مدیریت محصولات دارای اهمیت بسیاری است. با توجه به پیچیدگی و رقابت فزاینده در بازار، داشتن یک Product manager موفق و کارآمد، برای موفقیت و رشد شرکت ها و محصولاتشان اساسی است.
در این مقاله، به بررسی نقش Product manager و مسئولیت های آن در موفقیت محصولات و شرکت ها پرداخته خواهد شد. با توجه به تغییرات رو به رشد و نیازهای متغیر بازار، فهم دقیق این نقش و اهمیت آن برای توسعه و رشد کسب و کارها ضروری است.
مدیر محصول چیست؟
مدیر محصول یا Product Manager، شخصی است که نیازهای مشتریان و اهداف کلان کسب و کار را که یک محصول یا ویژگی خاص باید آن را برآورده کند، شناسایی و تعریف می کند. او باید تعیین نماید که موفقیت برای یک محصول چگونه تعریف می شود و سپس یک تیم را برای تبدیل این تصویر به واقعیت تجهیز کند.
متاسفانه نقش Product manager اغلب به دلیل تازگی این حرفه در عرصه فناوری و کسب و کار، مبهم است. در حالی که حرفه هایی مانند طراحی و مهندسی توانسته اند خود را دقیق تر تعریف کنند، مدیران محصول هنوز در حال تعریف دقیق نقش و مسئولیت های خود هستند.
مارتین اریکسون، رهبر محصول برجسته و بنیانگذار ProductTank ، این نقش را در یک نمودار ون ساده توضیح داده و Product manager را در تلاقی کسب و کار، فناوری و تجربه کاربری قرار داده است. بن هورویتز، مدیر عامل Opsware، مدیر محصول را “مدیر عامل محصول” نامیده است.
بسیاری از افراد فکر می کنند مدیران محصول باید محصول را بین همه سه حوزه (تجربه کاربری، فناوری و کسب و کار) مدیریت کنند. در حالی که واقعیت این است که آن ها باید نیازهای هر سه حوزه را تعادل بخشند و تصمیم های دشوار و معاملاتی بگیرند.
مسئولیت های مدیر محصول شامل چه مواردی می گردد؟
مسئولیت های مدیر محصول بسته به اندازه سازمان متغیر است. در سازمان های بزرگ، مدیران محصول داخل تیم های تخصصی جای می گیرند. در این سازمان ها پژوهشگران، تحلیل گران و بازاریابان به مدیر کمک می نمایند تا ورودی ها را جمع آوری کند، طرح ها را تهیه نماید، پروتوتایپ ها را آزمایش کند و اشکالات را پیدا نماید. بدون شک مدیران محصول در این سازمان ها از کمک بیشتری برخوردارند اما باید زمان بیشتری را برای تطبیق نظرات مختلف صرف نمایند. از سوی دیگر، مدیران محصول در سازمان های کوچکتر زمان کمتری را برای رسیدن به توافق جمعی صرف می کنند و عمده زمان را برای انجام کارهای کاربردی می گذرانند. به طور کلی، یک Product manager خوب باید وقت خود را بر روی چندین وظیفه اصلی قرار دهد.
- درک و برنامه ریزی روی نیازهای کاربر
- نظارت بر بازار و توسعه تحلیل رقابتی
- تعریف یک دیدگاه هدفمند برای یک محصول
- اولویت بندی ویژگی ها و قابلیت های محصول
- ایجاد یک مغز مشترک در تیم های بزرگ برای توانمندسازی بیشتر
تفاوت مدیر محصول و مالک محصول در چیست؟
مدیر محصول و مالک محصول دو نقش اساسی در توسعه محصول دارند اما دارای وظایف و مسئولیت های متفاوتی هستند. این تفاوت ها بسته به متدولوژی توسعه نرم افزار و ساختار سازمانی متغیر می باشد. در کل می توان به تفاوت های زیر اشاره کرد:
- تعریف محصول و تعیین جهت: Product manager ، مسئولیت تعیین جهت کلی محصول را دارد. او با بررسی بازار، ارتباط با مشتریان و تحلیل رقبا و فرصت ها، چشم انداز کلی محصول را تعیین می کند و استراتژی را برای دستیابی به اهداف تعیین می نمایند. در حالی که مالک محصول مسئول اجرای استراتژی و اهداف تعیین شده توسط مدیر محصول است. او باید مطمئن شود که تیم توسعه به درستی روی اهداف و ویژگی های تعیین شده تمرکز دارد و محصول به طور مداوم بهبود می یابد.
- تعامل با ذینفعان: Product manager معمولاً با ذینفعان خارجی مانند مشتریان، بازاریابان و مدیران سطح بالا برای درک نیازها و تعیین استراتژی همکاری می کند در حالی که مالک محصول بیشتر با تیم توسعه و ذینفعان داخلی مانند توسعه دهندگان، تست کنندگان و مدیران پروژه همکاری می کند تا اطمینان حاصل شود که نیازها به درستی تفسیر شده اند و محصول با کیفیت تولید می شود.
- مسئولیت‌های عملیاتی: مدیر محصول مسئولیت هایی مانند تعیین اولویت ها، تعیین ویژگی ها و ریسک ها و ارتباط با تیم های مختلف برای اطمینان از اجرای درست استراتژی را دارد در حالی که مالک محصول مسئولیت هایی مانند مدیریت backlog تیم توسعه، ارائه راهنمایی در مورد نیازمندی ها و تضمین اینکه ویژگی ها به درستی پیاده سازی می شوند و ارزش به مشتریان ارائه می شود، را بر عهده دارد.
مهارت هایی که مدیر محصول باید از آن ها برخوردار باشد چه مواردی هستند؟
مدیران محصول برتر همواره به یک سری مهارت ها و روش های عملی نیاز دارند. در ادامه بهترین روش ها و نکات رای تبدیل شدن به یک Product manager برتر آورده شده است:
- بهینه سازی منابع و نیروهای در دسترس: مدیر محصول باید مانند یک سیاستمدار، منابع محدود خود را به بهترین شکل ممکن برای دستیابی به یک هدف بزرگ استفاده کند. او باید در هر لحظه بین انتخاب هایی مانند توسعه یک ویژگی که ممکن است یک مشتری بزرگ را خوشحال کند اما ممکن است 100 مشتری کوچک را ناراضی کند، تصمیم گیری نماید.
- شناخت محیط: مدیران محصول باید بهتر از دیگران محیط را بشناسند. عموما آن ها به چیزی که قبلاً توسعه داده شده است، می پیوندند. از این رو اگر بدون داشتن زمینه های لازم شروع به اجرای کاری کنند، تصمیمات بدی می گیرند.
- دادن اختیار درست و اصولی به اعضای تیم: مدیران محصول نمی توانند همه تصمیمات را تکی بگیرند. یکی از کلیدهای مدیریت محصول برتر، توانایی اعطای اختیار به تیم برای اتخاذ تصمیمات است.
- یادگیری نحوه تأثیرگذاری: برای تبدیل شدن به یک Product manager برتر، باید بتوانید روی افراد بدون اعمال قدرت تأثیر بگذارید. یکی از راه های این کار، گوش دادن به مردم و درک نحوه تأثیرگذاری بر آن ها است. یافتن راهی برای انطباق نظرات مختلف با دیدگاه خود و شگردهای مختلف تأثیرگذاری بر افراد می تواند به شما کمک کند تا بدون داشتن اختیار مستقیم، تیم را هدایت کنید.
جمع بندی
Product manager نقش بسیار مهمی در فرآیند توسعه و مدیریت محصولات دارد. وظایف این نقش شامل تعیین استراتژی ها، تعیین اولویت ها، ارتباط با تیم های مختلف و کمک به ایجاد محصولاتی هستند که نیازهای بازار را برطرف می نمایند و به موفقیت کسب و کار کمک کنند. مدیران محصول باید توانایی تصمیم گیری در مواقع دشوار و تنظیم اولویت های مختلف را داشته باشند.