بازار شب یلدا در آستانه این مناسبت به‌طور سنتی شاهد افزایش تقاضا است. خانواده‌ها برای برگزاری جشن یلدا و تهیه سینی‌های آجیل و میوه، به خرید این محصولات روی می‌آورند. ولی در سال جاری هم به مانند سال‌های قبل، با وجود اعلام قیمت‌های مصوب، قیمت آجیل و دیگر اقلام سفره یلدا به‌طرز قابل توجهی افزایش یافته تا حدی که بسیاری عطای گذاشتن آجیل بر سفره‌های یلدایی را به لقایش بخشیدند یا گروهی نیز به تهیه اقلامی مشغول شده‌اند که کیفیت آن کمتر است یا اینکه برخی از اقلام را خواسته و ناخواسته حذف می‌کنند. این در حالی است که بسیاری از مسئولان در این صنف اعلام کرده‌اند هیچ مشکلی در تهیه آجیل با قیمت مناسب نیست و البته در عین حال فروش آجیل بی‌کیفیت با قیمت آجیل‌های مرغوب را نیز از سوی برخی فروشندگان رد نکرده‌اند.

چالش‌های نظارتی

به گزارش «آرمان ملی»، برخی از فروشندگان به بهانه افزایش هزینه‌ها، قیمت‌های غیرمنصفانه‌ای را برای آجیل‌های بی‌کیفیت تعیین کرده‌اند. این تخلفات به‌ویژه در مورد آجیل‌هایی که به‌صورت فله‌ای عرضه می‌شوند، بیشتر مشهود است. خریداران گزارش‌هایی از مشاهده آجیل‌های کهنه و بی‌کیفیت با قیمت‌های بالا ارائه داده‌اند که این موضوع نارضایتی‌های زیادی را به همراه داشته است. با وجود نظارت‌های صورت‌گرفته از سوی نهادهای مربوطه، به نظر می‌رسد که این نظارت‌ها به‌طور کامل مؤثر نبوده و تخلفات در بازار آجیل ادامه دارد. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که عدم شفافیت در قیمت‌گذاری و نبود سیستم‌های نظارتی قوی، به بروز این مشکلات دامن زده است. به گفته برخی از فعالان در این صنف، برای جلوگیری از این تخلفات و بهبود کیفیت عرضه آجیل، نیاز به اقدامات جدی‌تری از سوی نهادهای نظارتی و دولتی وجود دارد. افزایش بازرسی‌ها و نظارت‌های میدانی بر بازار آجیل و خشکبار برای جلوگیری از تخلفات، ایجاد سامانه‌های آنلاین برای اطلاع‌رسانی به خریداران درباره قیمت‌های مصوب و کیفیت محصولات، ارائه تسهیلات و مشاوره‌های لازم به تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان برای حفظ کیفیت محصولات و جلوگیری از افزایش قیمت‌های غیرمنصفانه، آموزش به خریداران و مصرف‌کنندگان درباره نحوه تشخیص آجیل با کیفیت و قیمت‌های مناسب و… از جمله راهکارهایی است که می‌تواند این بازار را به ویژه درآستانه شب یلدا سالم نگه دارد.

وضعیت بازار

غلامرضا خدامی، رئیس اتحادیه صنف فروشندگان آجیل و خشکبار تهران، در آستانه شب یلدا و در پاسخ به این پرسش که آیا در حال حاضر کمبودی در زمینه آجیل و خشکبار وجود دارد یا خیر، اظهار داشت: در حوزه خشکبار کمبودی نداریم، بجز چند نوع کالا که در حال انجام مذاکرات لازم برای واردات (یا تهاتر کالابه‌کالا) با تعرفه مناسب هستیم. او همچنین بیان کرد: آجیل یلدا شامل مجموعه‌ای متنوع از میوه‌های خشک، مغزها، پسته و دیگر اقلام است که تنوع ویژه‌ای را به همراه دارد. خدامی تاکید کرد: حداکثر قیمت آجیل ممتاز شب یلدا (بدون نخودچی و بادام زمینی) ۷۰۰ هزار تومان تعیین شده است. رئیس اتحادیه صنف فروشندگان آجیل و خشکبار تهران ادامه داد: با توجه به اینکه نوع، مقدار و درصد اجناس موجود در آجیل تأثیر زیادی بر قیمت واقعی آن دارد، برخی افراد به منظور کاهش قیمت به‌طور سلیقه‌ای از نخودچی، بادام زمینی و میوه‌های خشک ارزان استفاده می‌کنند، در حالی که برخی دیگر با استفاده از مغز فندق، بادام هندی و میوه‌های با کیفیت، آجیل را تهیه می‌کنند. وی گفت: از کسبه محترم و اعضای صنف آجیل‌فروشان درخواست می‌شود که با توجه به درصد و کیفیت اجناس، انصاف و مشتری‌مداری را رعایت کرده و نهایت همکاری را با هموطنان عزیز داشته باشند تا ان‌شاءا… همه خانواده‌ها بتوانند بزرگ‌ترین شب سال را در کنار یکدیگر به خوشی سپری کنند.

واقعیت‌های بازار آجیل

در حالی که اتحادیه صنف فروشندگان آجیل و خشکبار تهران در شرایطی 700 هزار تومان را حداکثر قیمت آجیل اعلام کرد که یک بررسی خیلی ساده در وب سایت‌های دست کم 10 برند معروف پایتخت، این عدد را کف قیمت آجیل شب یلدا نشان می‌دهد از 850 هزار تا یک میلیون و 200، از 650 تا یک میلیون و 350 هزار، از 700 هزار تا 2 میلیون و 500 هزار تومان از جمله قیمتی‌های این برندهای معروف است که همین الان شما نیز می‌توانید اینترنتی از آنها خرید کنید!

غلامرضا خدامی: با توجه به اینکه نوع، مقدار و درصد اجناس موجود در آجیل تأثیر زیادی بر قیمت واقعی آن دارد، برخی افراد به منظور کاهش قیمت به‌طور سلیقه‌ای از نخودچی، بادام زمینی و میوه‌های خشک ارزان استفاده می‌کنند

هندوانه و انار؛ رنگ پریده!

با نزدیک شدن به شب یلدا، علاوه بر آجیل، دیگر اقلام اصلی مانند هندوانه و انار نیز در کانون توجه قرار دارند. اما این محصولات نیز با افزایش قیمت‌های قابل توجهی مواجه شده‌اند که باعث شده خانواده‌ها برای خرید این اقلام هم مردد شوند. هندوانه به‌عنوان یکی از میوه‌های اصلی سفره یلدا، در سال‌های گذشته با قیمت‌های مناسبی عرضه می‌شد. اما امسال، قیمت این میوه به‌طرز قابل توجهی افزایش یافته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت هندوانه در برخی بازارها به ۲۰ هزار تومان برای هر کیلوگرم رسیده است، این افزایش قیمت باعث شده تا بسیاری از خانواده‌ها از خرید هندوانه صرف‌نظر کنند و به دنبال گزینه‌های ارزان‌تر باشند، انار نیز به‌عنوان یکی دیگر از اقلام اصلی شب یلدا، با افزایش قیمت‌های قابل توجهی مواجه شده است. قیمت انار در بازار به‌طور میانگین به ۳۰ هزار تومان برای هر کیلوگرم رسیده است. افزایش قیمت انار به‌ویژه در آستانه شب یلدا در حالی افزایش می‌یابد که مدیران میادین میوه و تره بار از نبود مشکلی و نظارت کامل در بازار میوه‌های شب یلدایی خبر می‌دهند. البته آنچه که قابل انتظار است اینکه، هرساله با نزدیک شدن به شب یلدا و افزایش تقاضا برای برخی میوه‌ها، فرصتی کاذب است که باعث می‌شود که رشد تقاضا به افزایش قیمت‌ها دامن بزند.

نظارت و حفظ سنت‌ها

در هر حال به نظر می‌رسد، با توجه به افزایش قیمت آجیل، هندوانه و انار، خانواده‌ها در آستانه شب یلدا مردم امسال هم مانند سال‌های قبل، با چالش‌های جدی در تأمین اقلام مورد نیاز خود مواجه هستند، این وضعیت نیازمند توجه و اقدام جدی از سوی نهادهای نظارتی و دولتی برای کنترل قیمت‌ها و حفظ کیفیت محصولات است. با توجه به اهمیت شب یلدا و سنت‌های مرتبط با آن، ضروری است که نهادهای مربوطه به‌طور جدی‌تری به مشکلات موجود در بازار آجیل پرداخته و با اتخاذ تدابیر لازم، شرایط را برای عرضه آجیل با کیفیت و قیمت مناسب فراهم کنند. در غیر این صورت، نارضایتی‌های عمومی و کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان به بازار شب یلدا اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.