فناوری پلاسما پزشکی، راهکاری نوین در ضدعفونی تجهیزات پزشکی، درمان زخم‌های مزمن و مقابله با عفونت‌های مقاوم است. این فناوری با استفاده از گازهای یونیزه‌شده، توانسته است افق‌های تازه‌ای در علم پزشکی گشاید. پلاسما پزشکی به دلیل عدم وابستگی به مواد شیمیایی مضر و کاهش مقاومت میکروبی، راهکاری امیدوارکننده برای آینده درمان‌های پزشکی محسوب می‌شود.
کارشناسان علوم پزشکی حدس می‌زنند که در آینده نهانی، این فناوری می‌تواند جایگزین معینی برای درمان‌های سنتی شود. یکی از مهم‌ترین کاربردهای پلاسما، ضدعفونی تجهیزات پزشکی حساس به حرارت و مواد شیمیایی است. پلاسما در عین حال می‌تواند در کاهش مقاومت میکروبی نیز مؤثر باشد. با وجود مزایای فراوان، چالش‌هایی نیز در توسعه این فناوری وجود دارد که با پیشرفت‌های علمی، انتظار می‌رود پلاسما پزشکی به‌عنوان یک روش استاندارد در بهداشت و درمان گسترش یابد.
عرفان تمنده، کارشناس ارشد فیزیک پلاسما پزشکی، در این باره به ایسنا می‌گوید: پلاسما پزشکی به‌عنوان روشی پیشرفته در استریلیزاسیون تجهیزات پزشکی، درمان زخم‌های مزمن و مقابله با عفونت‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک، توانسته جایگاه ویژه‌ای در علم پزشکی به خود اختصاص دهد. وی می‌افزاید: این فناوری با استفاده از گازهای یونیزه شده، محیطی ایجاد می‌کند که باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر میکروارگانیسم‌های مضر را از بین می‌برد؛ بدون اینکه به سلول‌های سالم آسیبی وارد کند.
تمنده با بیان اینکه پلاسما در حوزه‌های مختلف پزشکی کاربردهای گسترده‌ای دارد، ادامه می‌دهد: در زمینه ضدعفونی زخم‌ها، این فناوری با خاصیت ضد میکروبی قوی در استریلیزاسیون زخم‌های عفونی، درمان زخم‌های مزمن مانند زخم‌های دیابتی، زخم‌های سوختگی و عفونت‌های بیمارستانی بسیار مؤثر است. در بحث استریلیزاسیون تجهیزات پزشکی نیز پلاسما راهکاری ایده‌آل برای ضدعفونی ابزارهای حساس به حرارت مانند ایمپلنت‌ها، تجهیزات جراحی و آندوسکوپی محسوب می‌شود.
وی اضافه می‌کند: پلاسما در حوزه دندانپزشکی نیز کاربرد گسترده‌ای دارد. از این فناوری نه‌تنها برای ضدعفونی ابزارهای پزشکی، بلکه برای پاکسازی کانال‌های ریشه دندان، پیشگیری از پوسیدگی و حذف باکتری‌های موجود در حفره‌های دهانی نیز استفاده می‌شود. وی با بیان اینکه درمان عفونت‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک یکی دیگر از کاربردهای مهم پلاسما پزشکی است، اظهار می‌کند: این فناوری به‌عنوان روشی جایگزین برای مقابله با باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک شناخته شده است و با کاهش وابستگی به آنتی‌بیوتیک‌ها، احتمال مقاومت میکروبی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
تمنده می‌افزاید: پلاسما در مهندسی بافت و پزشکی ترمیمی نیز نقش مؤثری دارد. این فناوری قادر است سلول‌های بنیادی را فعال کرده و موجب رشد و افزایش فعالیت آن‌ها شود. این ویژگی در درمان زخم‌های مزمن و آسیب‌های پوستی بسیار مؤثر است. او خاطرنشان می‌کند: پلاسما پزشکی با چندین مکانیزم، سطوح و بافت‌های آلوده را ضدعفونی می‌کند. یکی از مهم‌ترین مکانیسم‌ها، وجود گونه‌های فعال اکسیژن و نیتروژن (ROS/RNS) است که این ترکیبات با غشای سلولی، پروتئین‌ها و DNA میکروارگانیسم‌ها واکنش داده و آن‌ها را از بین می‌برند.
وی می‌گوید: ایجاد تنش اکسیداتیو یکی دیگر از مکانیزم‌های مؤثر است که با ایجاد اختلال در غشای سلولی باکتری‌ها، ساختار آن‌ها را تخریب کرده و در نهایت موجب مرگ هوشمند میکروارگانیسم‌ها می‌شود. این فرایند با افزایش نفوذپذیری غشای سلولی، موجب خروج مواد حیاتی از درون باکتری و در نهایت نابودی آن می‌شود.
در راستای چشم‌انداز آینده این فناوری، تمنده بیان می‌کند: اگرچه هنوز چالش‌هایی در راه توسعه پلاسما پزشکی وجود دارد، اما انتظار می‌رود با پیشرفت‌های علمی، این فناوری به‌عنوان یک روش استاندارد در بهداشت و درمان گسترش یابد. آن‌ها می‌گویند که با ارتقای تحقیقات و فناوری، این فناوری می‌تواند در جهت بهبود عوارض جانبی، کنترل هزینه‌ها و تعین دُز و زمان بهینه برای استفاده از پلاسما پیش برود.
سرانجام او می‌گوید: پیشرفت‌های فناوری پلاسما پزشکی احتمالاً منجر به توسعه این فناوری در زمینه‌های مختلف پزشکی شود و انتظار می‌رود که این فناوری به‌عنوان یک روش استاندارد در مدتی نهانی در بهداشت و درمان گسترش یابد.