مصوبه شورای عالی فضای مجازی درباره «بررسی راهکارهای افزایش میزان سهم ترافیک داخلی و مقابله با پالایش‌شکن‌ها» ابلاغ شد. با ابلاغ این مصوبه استفاده از فیلترشکن‌ها به‌طور رسمی ممنوع شد.

این مصوبه که مربوط به نودوششمین جلسه شورای عالی فضای مجازی در ۲۳ آبان امسال است، در ۶ ماده بر اقدامات لازم برای افزایش استفاده از پلتفرم‌های داخلی و ممنوعیت استفاده از فیلترشکن‌ یا آنطور که در مصوبه آمده «پالایش‌شکن‌» تمرکز دارد.

این مصوبه که حالا به قوه قضاییه، وزارت ارشاد، وزارت اطلاعات، سپاه پاسداران، فرماندهی کل انتظامی، کارگروه تعامل‌پذیری دولت الکترونیکی، تمامی تنظیم‌گران بخشی، مرکز ملی فضای مجازی، وزارت ارتباطات، دادستانی کل کشور، سازمان صداوسیما و وزارت امور اقتصاد و دارایی ابلاغ شده، حاوی جزئیاتی است که در ادامه می‌آید.

• ماده ۱ این مصوبه مربوط به ترغیب کردن تولیدکنندگان کسب‌وکارهای فعال در پلتفرم‌های خارجی به حضور در سکوهای داخلی است.

بر اساس تبصره این ماده، این طرح باید به‌گونه‌ای آماده شود که ظرف ۶ ماه پس از ابلاغ، حداقل ۵۰ درصد تولیدکنندگان محتوای صفحات و کانال‌های پرمخاطب فعالیتشان را به پلتفرم‌های داخلی منتقل کنند. مرجع تعیین شاخص صفحات و کانال‌های پرمخاطب، مرکز ملی فضای مجازی کشور است.

• طبق ماده ۲ تبلیغ اشخاص در پلتفرم‌های خارجی غیرمجاز ممنوع است.

• ماده ۳ وزارت ارتباطات را موظف کرده که امکان ارائه خدمات دولتی را به‌صورت انحصاری در سکوهای داخلی فراهم کند.

بر پایه تبصره این ماده، وزارت ارتباطات مکلف است امکان ارائه حداقل دو مورد از خدمات فراگیر و ضروری دولتی در سکوهای داخلی را تا شش ماه پس از ابلاغ فراهم کند. مرجع تعیین فراگیر و ضروری́ بودن خدمت هم، مرکز ملی فضای مجازی است.

• ماده ۴ این مصوبه، مربوط به ایجاد دسترسی کاربران به سکوهای پرکاربرد خارجی اما در قالب‌های حکمرانی‌پذیر است.

تبصره این ماده می‌گوید در صورت اختلاف بین تنظیم‌گر بخشی و درخواست‌کننده مجوز، کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور، مرجع رسیدگی به اختلاف است.

دبیر شورای عالی فضای مجازی به‌تازگی درباره «امکان دسترسی به سکوهای خارجی با سازوکارهای حکمرانی‌پذیر» که بسیاری آن را مبهم خوانده بودند توضیحاتی داده که مربوط به همین ماده است.

• ماده ۵ می‌گوید که برای مقابله با تحریم‌ها در حوزه فناوری، وزارت ارتباطات موظف است که خدمت رایگان «تحریم‌شکن» را فراهم کند. البته جزئیات این خدمت و کارکرد آن روشن نیست.

• در نهایت ماده ۶ درباره استفاده از فیلترشکن‌ است. این ماده می‌گوید: «استفاده از ابزارهای پالایش‌شکن ممنوع می‌باشد، مگر مواردی که دارای مجوز قانونی می‌باشند.»

در تبصره این ماده توضیح داده شده که برای بررسی وضعیت ابزارهای فیلترشکن، کارگروهی هفت‌نفره با عضویت دادستان کل کشور، وزرای اطلاعات و ارتباطات، نماینده سپاه پاسداران و دو نفر از اعضای شورای عالی نتایج بررسی خود را به این شورا ارائه کنند.

اعمال محدودیت برای استفاده از فیلترشکن‌ها در حالی است که پیش از این نیز ماده 20 طرح صیانت از فضای مجازی یا همان «طرح حمایت از حقوق کاربران فضای مجازی و خدمات پایه کاربردی» فروش این خدمات را ممنوع کرده بود:

هرگونه فعالیت تجاری در زمینه تولید، توزیع، تکثیر و عرضه غیرمجاز نرم‌افزارها یا ابزارهای دسترسی بدون پالایش (نظیر وی‌پی‌ان و فیلترشکن) ممنوع بوده و مرتکب، به حبس و جزای نقدی درجه شش محکوم می‌شود. انتشار عمده این گونه نرم‌افزارها یا ابزارها ولو به قصد غیرتجاری نیز مشمول این ماده است. کمیسیون عالی مصادیق «انتشار عمده» را تعیین و اعلام خواهد نمود. وزارت ارتباطات مکلف است بطور مستمر و مؤثر این نرم‌افزارها را شناسایی و غیرقابل استفاده نماید.

ابلاغ این مصوبه و ایجاد محدودیت برای استفاده از فیلترشکن‌ها درحالی است که وی‌‌پی‌ان‌ها از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های کاربران ایرانی به‌شمار می‌آیند.