تیک‌تاک قصد داشت خارج از کشور خود پیشرفت کند و اوج بگیرد؛ بنابراین به نفع بایت‌دنس نیست که مخفیانه این شرکت را در اختیار چین قرار دهد. انگیزه‌های تجاری در این بازار نقش مهم‌تری ایفا می‌کنند.

به گفته‌ی ساکس، تیک‌تاک برای بسیاری از افراد حاضر در حوزه سیاست و فناوری، به چنان تهدیدی تبدیل شده که استقرار دفتر مرکزی آن در آمریکا و انگلیس یا استخدام یکی از مدیران اجرایی دیزنی‌لند به‌عنوان مدیرعامل شرکت، اوضاع را بهتر نخواهد کرد. شرایط استفاده و الگوریتم جعبه سیاه تیک‌تاک تقریباً با سیاست‌های فیسبوک یکسان‌اند، اما موفقیت نهایی این شرکت می‌تواند پایانی بالقوه بر تسلط پایدار سیلیکون‌ولی محسوب شود. به‌همین‌دلیل توقیف و اخراج تیک‌تاک از آمریکا مصداق محافظه‌کاری و حتی بیگانه‌هراسی است.

از طرف دیگر این تصمیم با منافع تجاری آمریکا در تضاد است و در صورت عملی‌شدن آن، سایر کشورها نیز می‌توانند رویکردی مشابه در پیش بگیرند؛ «ما به روشی که شرکت‌های سیلیکون‌ولی داده‌هایمان را مدیریت می‌کنند، اعتماد نداریم، پس بیایید آن‌ها را هم ممنوع کنیم.»

با توجه‌ به اینکه اروپا و هند در حال افزایش سهم خود از بازار فناوری‌های دیجیتال هستند، هرگونه واکنش متقابلی شدیداً به ضرر آمریکا تمام می‌شود. رسانه‌های اجتماعی نقش مهمی در داده‌های موردنیاز یادگیری ماشین و هوش‌ مصنوعی بازی می‌کنند و همه‌ی شرکت‌ها برای دسترسی به مجموعه عظیم داده‌های بین‌المللی باید در این رقابت حضور داشته باشند.

به عقیده‌ی این گروه از کارشناسان، دولت‌ها به‌جای فیلترینگ و توقیف پلتفرم‌ها باید یک قانون جامع فدرال برای حفظ حریم خصوصی داده‌های کاربران تنظیم کنند. این قانون باید برای تمامی پلتفرم‌ها و نه صرفاً پلتفرم‌های چینی اعمال شود و استانداردهایی برای امنیت داده‌ها، شفافیت الگوریتمی و مدیریت بهتر محتوای آنلاین ایجاد کند.

هیچ‌کس منکر نقص‌ها و معایب تیک‌تاک نیست. تاکنون شایعات و تئوری‌های توطئه متعددی بدون بررسی و نظارت در این پلتفرم منتشر و وایرال شده‌اند؛ اما هیچ مدرکی مبنی بر اینکه خرابکاری‌های فوق به دولت چین ربطی داشته باشد، وجود ندارد.

آیا پرونده‌سازی و محدودیت شرکت‌های چینی، مشکلاتی را که کاربران آمریکایی شبکه‌های اجتماعی با آن دست به گریبان‌اند، مانند انتشار اطلاعات نادرست، عدم شفافیت و تعدیل محتوا، حل می‌کند؟ یا این اقدام باعث می‌شود شرکت‌های سیلیکون‌ولی مانند فیسبوک به تقلید از ابتکارات رقبا ادامه دهند و بزرگ‌تر و قدرتمندتر شوند؟

همان‌طور که گفتیم، نخستین گام‌های ممنوعیت تیک‌تاک در آمریکا در دولت ترامپ رقم خورد. رئیس‌جمهور وقت آمریکا در سال ۲۰۲۰ فشار زیادی به مایکروسافت وارد کرد تا این شرکت را خریداری کند، اما تلاش‌های اولیه‌ی او با شکست مواجه شد. دولت چین اعلام کرد با هرگونه تلاشی که در راستای وادار کردن بایت‌دنس به فروش سهام خود در آمریکا صورت بگیرد، مخالفت خواهد کرد.

پس از آن اوراکل، پیشنهاد خود را برای تبدیل‌شدن به «شریک فناوری قابل‌ اعتماد» تیک‌تاک در ایالات‌متحده ارائه کرد. این پیشنهاد پس از فرازونشیب‌های زیاد پذیرفته شد و تیک‌تاک موافقت کرد داده‌های کاربران آمریکایی را با اتحاد اوراکل محافظت کند.

ژوئن ۲۰۲۲، تیک‌تاک ارسال داده‌های کاربران آمریکایی به زیرساخت ابری اوراکل را آغاز کرد. هم‌زمان شرکت اوراکل بررسی الگوریتم‌های این پلتفرم و مدل‌های تعدیل محتوای آن را در دستور کار خود قرار داد تا مطمئن شود که مقامات چینی هیچ فرایند و جزئیاتی را دستکاری نمی‌کنند. تمامی این اقدامات بخشی از پروژه‌ی تگزاس بودند.

مدتی بعد پروژه‌ی کلاور (Project Clover) با رویکردی مشابه برای ذخیره محلی داده‌های کاربران اروپایی در ایرلند و نروژ راه‌اندازی شد.

دسامبر ۲۰۲۲، سنای آمریکا قانون جدیدی را تصویب کرد که براساس آن استفاده از شبکه اجتماعی تیک‌تاک در دستگاه‌های دولتی ایالات متحده ممنوع می‌شد.

دو ماه بعد، دولت بایدن به سازمان‌های فدرال ۳۰ روز مهلت داد تا اپلیکیشن تیک‌تاک را از تمامی سیستم‌ها و ابزارهای دیجیتال خود حذف کنند. کاخ سفید اعلام کرده بود که این اقدام تلاشی برای ایمن نگه‌داشتن داده‌های ایالات‌متحده است و ترافیک اینترنت آژانس‌های دولتی را از دسترسی به تیک‌تاک منع خواهد کرد.

اما نکته جالب این بود که درست یک ماه قبل از این اتفاق، کمپین انتخاباتی جو بایدن به تیک‌تاک پیوسته بود تا رأی جوانان بیشتری را به‌دست آورد. نظرسنجی‌ها نشان می‌داد محبوبیت بایدن از تاریخ شروع ریاست‌جمهوری مدام در حال کاهش بوده و او برای انتخاب مجدد، به رأی جوانان زیر ۳۰ سال بیشتر نیاز دارد. هم‌زمان نامزدهای حزب جمهوری‌خواه مانند نیکی هیلی و ران دیسانتیس مخالفت خود را با پلتفرم‌های چینی به‌طور آشکار ابراز کرده بودند.

یک ماه پس از بیانیه کاخ سفید، شو زی چو مدیرعامل تیک‌تاک در مجلس نمایندگان آمریکا حاضر شد و در یک جلسه‌ی استماع در برابر قانون‌گذاران که شدیداً از ممنوعیت این برنامه حمایت کرده بودند، از شرکت خود دفاع کرد.

مونتانا اولین ایالت آمریکا بود که قانون ممنوعیت تیک‌تاک را امضا کرد. اگرچه چندین ایالت دیگر آمریکا تحت رهبری جمهوری‌خواهان قانون حذف اپلیکیشن از دستگاه‌های دولتی را تصویب و اجرا کرده بودند، مونتانا نخستین ایالتی بود که حکم به ممنوعیت کامل این برنامه برای همه‌ی شهروندان داد.

یک ماه بعد یک قاضی فدرال این حکم ایالتی را پیش از آنکه به مرحله اجرای برسد، لغو کرد.

سرانجام سیزدهم مارس ۲۰۲۴، مجلس نمایندگان آمریکا لایحه‌ای را به‌اتفاق آرا (۳۵۲ رأی موافق در مقابل ۶۵ رأی مخالف) تصویب کرد که بایت‌دنس را وادار می‌کند طی ۱۶۵ روز مالکیت تیک‌تاک را واگذار کند.

جو بایدن حمایت خود را از این لایحه اعلام کرد و قول داد اگر این قانون در مجلس سنا رأی بیاورد، او نیز آن را امضا می‌کند. در این‌ صورت تیک‌تاک از روی اپ‌استورهای ایالات‌متحده حذف خواهد شد. اما آیا اجرای چنین قانونی، نهایتاً به چالش‌های پنج سال اخیر پایان می‌دهد؟

مدیرعامل تیک‌تاک در یک بیانیه ویدیویی به کاربران خود قول داد که به‌سادگی تسلیم نشود. او گفت:

برای محافظت از پلتفرم شگفت‌انگیزی که با همراهی شما ساخته‌ایم، از تمامی حقوق قانونی خود استفاده می‌کنیم و هر کاری که بتوانیم، انجام می‌دهیم.

اما در مجلس سنا لایحه‌ی فوق موافقان و مخالفان سرسختی دارد. مخصوصاً از زمانی‌که تیک‌تاک از کاربران خود خواست با نمایندگان ایالاتی که در آن ساکن هستند، تماس بگیرند و به این تصمیم اعتراض کنند، بسیاری از سناتورها در مورد رأی پیشین خود مردد شدند.

سناتور مارک وارنر که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رهبران ممنوعیت تیک‌تاک شناخته می‌شود، لایحه‌ی مجلس را خالی از اشکال نمی‌بیند. درواقع او از قوانین گسترده‌تری حمایت می‌کند که سایر شرکت‌های فناوری خارجی را نیز مهار کند؛ اما به عقیده‌ی او با شرایط فعلی، تصویب لایحه بهترین راه برای محافظت از حریم خصوصی کاربران آمریکایی است.