به گزارش سینا از ایسنا؛ عبارت “لحظه یورکا” یا “تجربه یورکا” به لحظه‌ای اشاره دارد که در آن فرد ناگهان به یک کشف یا بینش مهم دست می‌یابد. این اصطلاح از داستانی معروف درباره ارشمیدس، دانشمند یونان باستان، گرفته شده است.

طبق داستان، ارشمیدس زمانی که در وان حمام بود، متوجه شد که آب با فرو رفتن او در آن بالا می‌رود. این مشاهده به او ایده‌ای داد که می‌تواند حجم یک جسم نامنظم را با اندازه‌گیری مقدار آب جابه‌جا شده تعیین کند. او به قدری از این کشف هیجان‌زده شد که از حمام بیرون دوید و فریاد زد  “یورکا! یورکا! ” که در یونانی به معنای یافتم! یافتم! است.

این داستان ممکن است به مرور زمان دچار تغییرات و اغراق‌هایی شده باشد، اما اصل آن نشان‌دهنده لحظه‌ای از درک ناگهانی و کشف علمی است که از طریق تأمل و مشاهده به دست آمده است. لحظه یورکا به طور کلی به زمانی اشاره دارد که شخص به طور ناگهانی راه‌حلی برای یک مشکل یا درک عمیقی از یک موضوع پیدا می‌کند، که اغلب بعد از یک دوره طولانی فکر کردن و تلاش به دست می‌آید. این لحظه‌ها معمولاً با احساس شادی و هیجان همراه هستند.

اکنون در یک مطالعه جدید که مفاهیم قدیمی را به چالش می‌کشد، پژوهشگران یک روش تحقیقاتی جدید را به منظور تعیین دقیق فرآیندهای شناختی آگاهانه و کشف مکانیسم‌های مغز پیشنهاد می‌کنند. این روش با استفاده از تجزیه و تحلیل تغییرات رفتاری و جهش‌هاش یادگیری در تجارب ناگهانی یادگیری انسان به نام «لحظات یورکا» رخ می‌دهد.

محققان مدت‌هاست که منشا و مکانیسم‌های هوشیاری در مغز را مورد بررسی قرار داده‌اند. برای شناسایی زمان‌های پردازش آگاهانه، پروفسور Ekrem Dere، تعریف مراحل آگاهانه را از طریق مشاهدات رفتاری و منحنی‌های یادگیری، با استفاده از بینش‌های ناگهانی پیشنهاد می‌کند.

به گفته او، آگاهی بر حسب وظیفه متفاوت است و مطالعه این مراحل می‌تواند مکانیسم‌های مغز را از طریق تصویربرداری آشکار کند.

یادگیری اغلب یک فرآیند تدریجی نیست، بلکه به صورت جهشی و ناگهانی صورت می‌گیرد. می‌توان گفت که انسان‌ها و حیوانات هرازگاهی دریافت‌های ناگهانی به نام «لحظات یورکا» را تجربه می‌کنند و این احتمال وجود دارد که این تجربیات پیش از فرآیندهای آگاهانه رخ دهد.

سطوح مختلف هوشیاری 

آگاهی یک فرآیند همه یا هیچ نیست. Ekrem Dere از مرکز تحقیقات و درمان سلامت روان در بوخوم و نیز یکی  اعضای دانشگاه سوربن پاریس می‌گوید: سطوح هوشیاری متفاوتی وجود دارد، برای مثال بسته به اینکه در حال خواب هستیم یا ایمیل می‌نویسیم،   سطح هوشیاری متفاوت است.

با این حال، مشکل اصلی این است که یک انسان یا حیوان ممکن است از پردازش اطلاعات شناختی آگاهانه در کل زمان پردازش استفاده نکند که در این صورت ممکن است دریافت‌های ناگهانی به نام «لحظات یورکا» را تجربه کند.

لحظه یورکا مُهر زمان است

در نهایت، Dere با پیشنهاد منحنی‌های یادگیری به منظور محدود کردن مراحل پردازش آگاهانه اطلاعات، می‌گوید: عملکرد یادگیری اغلب به صورت پیوسته بهبود نمی‌یابد، بلکه به صورت جهشی یا مرحله‌ای بهبود می‌یابد و این به اصطلاح “یادگیری ناپیوسته” پس از درک و دریافت بینش می‌تواند به‌عنوان یک مُهر زمان عمل کند.

این پژوهشگر می‌گوید: پردازش اطلاعات شناختی آگاهانه در همین مرحله و احتمالاً در لحظات نزدیک به آن رخ می‌دهد. با استفاده از این دانش، می‌توانیم از روش‌های تصویربرداری یا الکتروفیزیولوژیک برای مشاهده مغز در حین پردازش اطلاعات شناختی آگاهانه استفاده کنیم. این امر محققان را قادر می‌سازد تا دریابند که مغز از کدام مکانیسم‌ها و در کدام ناحیه برای پردازش اطلاعات آگاهانه استفاده می‌کند.

رویکرد جدید پروفسور Dere را که ممکن است هم برای انسان‌ها و هم برای حیوانات اعمال شود، در مقاله‌ای در مجله Frontiers in Behavioral Neuroscience منتشر شده است.

منابع:

https://scitechdaily.com/

https://www.livescience.com/

https://education.nationalgeographic.org/