معاون علمی در عصر چالش‌های نوظهور (۶)؛

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور باید جوان، دانشگاهی و آشنا به مدیریت فناوری و نوآوری باشد. او باید به بحث پیوست فناوری و تکمیل زنجیره ارزش تولیدات دانش‌بنیان توجه بیشتری داشته باشد و از افراد متخصص آشنا به فناوری و تجارت به عنوان رایزن فناوری استفاده کند.

بابک مختاری عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز و بنیانگذار یک شرکت دانش‌بنیان به ویژگی‌ها و مشخصاتی که معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور باید در دولت جدید برخوردار باشد، اشاره کرد و در این‌باره به خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ در حوزه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری کار‌های خیلی خوبی صورت گرفته که مهم‌ترین آن بحث نمایشگاه فروشگاه تجهیزات آزمایشگاهی ساخت داخل است؛ اقدامی که یک نوع بازسازی برای شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه تولید تجهیزات آزمایشگاهی محسوب می‌شد.

وی بیان کرد: مصرف کنندگان این حوزه عموماً دولتی یا خصولتی هستند؛ بنابراین ایجاد شبکه سازی کار خیلی سختی نیست. این بخش را می‌تواند از طریق بخش نامه و دستورالعمل پای کار آورد. اگر بازار‌های منسجمی برای شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور ایجاد شود، به این حوزه کمک زیادی می‌تواند بکند. 

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه اکنون شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان بیشتر در قالب تسهیلات و معافیت‌های مالیاتی حمایت می‌شوند. یک مقدار از این مرحله عبور کرده ایم، اما کافی نیست باید از این مرحله عبور کنیم و به سمتی برویم که بازار آنها را گسترش دهیم. اگر بازار آنها را گسترش دهیم نقش آنها در اقتصاد داخلی در تولید ناخالص داخلی بیشتر خواهد شد و اثرش را در پسوند اقتصاددانش‌بنیان معاونت علمی بهتر نشان خواهد داد. 

بحث پیوست فناوری باید مورد توجه قرار گیرد

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: بحث پیوست فناوری از جمله بحث‌هایی است که به یکی از بند‌های قانونی کشور اضافه شده است. طبق بحث پیوست فناوری هر قراردادی که با شرکت‌های خارجی یا شرکت‌های بزرگ داخلی امضا می‌شود، شرکت‌های دانش‌بنیان نیز باید به آن شرکت‌هایی که قرار است فناوری را خریداری کنند یا بحث انتقال دانش فنی را داشته باشد، متصل شوند. به عنوان مثال شرکتی یک قرارداد یک میلیارد دلاری یا ۵۰۰ میلیون تومانی با شرکت خارجی بسته است.۲ الی ۵ درصد آن باید به بحث پیوست فناوری منتقل شود.

وی یادآورشد: همانگونه که در پروژه‌های عمرانی بحث پیوست زیست محیطی و پیوست فرهنگی را داریم. بحث پیوست فناوری نیز به آن هم اضافه شده است. اگر بحث پیوست فناوری ۲۰ تا ۳۰ درصد در حوزه انرژی به خصوص وزارت نیرو، وزارت نفت و وزارت صمت اجرایی شود، بازار بسیار بزرگی برای شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور ساخته خواهد شد. این شرکت‌ها دیگر نیازی نخواهند داشت تا از تسهیلات کم بهره دولتی استفاده کنند یا تمام همّ و غمّ شان را روی بحث معافیت‌های مالیاتی بگذارند. اگر چنین کاری انجام شود، این شرکت‌ها آنقدر قوی خواهند شد که به اقتصاد داخلی کشور کمک کنند.

وی بیان کرد: همچنین طی سه سال گذشته مجموعه بنیاد ملی نخبگان که وابسته به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری است و ریاست آن برعهده این معاونت است، فعالیت خوبی نداشته است. طرح‌های بسیار خوب شهید احمدی روشن و شهید بهشتی باید ادامه پیدا کنند. این طرح‌ها باید زمین گذاشته نشوند.

رایزنان فرهنگی باید با فناوری و تجارت آشنایی داشته باشند

رئیس پیشین پارک علم و فناوری خوزستان به سیاست‌های داخلی و خارجی که باید معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در پیش بگیرد، اشاره کرد و گفت: اقتصاد کشور به سیاست‌های داخلی و خارجی گره خورده است. معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری برنامه خوب رایزن فناوری دارد. در این برنامه باید از افراد متخصص در حوزه سیاست خارجی و سفارتخانه‌ها استفاده کند.

وی افزود: رایزنان فناوری که برای جا‌های مختلف منصوب می‌شوند باید با اصول تجارت و فناوری آشنایی داشته باشند. به عنوان مثال فناوری در یک کشوری رونمایی شده و کاربرد پیدا کرده است. اگر رایزن فناوری آن فناوری و تجارت آن حوزه را بشناسد و بداند آینده آن فناوری به کجا ختم می‌شود، ۳ تا ۴ شرکت داخلی را به شرکتی که آن فناوری را آورده است، متصل می‌کند. او می‌داند که این فناوری‌ها را باید به نحوی وارد کشور کنیم یا براساس توانمندی‌های داخلی مان برطرف سازیم.

مختاری بیان کرد: متاسفانه اشکالی که وجود دارد، تصور می‌کنند هر فردی که در دانشگاه اروپایی تحصیل کرده و متخصص است، اگر رایزن فرهنگی شود، موفق‌تر خواهد بود. این تصور کاملا اشتباه است. حتی اگر یک فرد دانشگاهی را هم می‌خواهند به این سمت منصوب کنند باید سابقه فعالیت او را مشاهده کنند. آیا شرکت دانش‌بنیان تاسیس کرده است؟ آیا فعالیت تجاری موفق یا حتی ناموفق داشته است؟ آیا با اصول اولیه تجارت و شرکت داری آشنایی دارد. 

به گفته وی، برنامه رایزن فناوری یا رایزن اقتصاد فناوری یا اقتصاد دانش‌بنیان برنامه خوبی می‌تواند باشد و در حوزه سیاست خارجی مان نیز می‌تواند به تقویت اقتصاد و شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کند.

معاون علمی و فناوری باید جوان باشد

بنیان گذار یکی از شرکت دانش‌بنیان ایران گفت: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان حوزه‌ای فردمحور است. در این حوزه ساختار و سیستم چندان اهمیتی ندارد. کسانی که در این حوزه فعالیت دارند می‌توانند کارایی آن مجموعه را بالا ببرند از اینرو جوان بودن معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان می‌تواند در این زمینه مثمر ثمر باشد. 

به گفته وی، تغییرات این حوزه فوق العاده سریع است از اینرو یک فرد جوان خیلی بهتر می‌تواند تغییرات را درک کند و خودش را با تغییرات آپدیت کند. افراد مسن بهتر است به عنوان مشاور در این زمینه فعالیت داشته باشند.

وی افزود: همچنین معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان باید هم در داخل و هم در خارج از کشور تحرک زیادی داشته باشد. خودش و تیمش باید مدام فناوری‌ها را رصد کنند. کار آنها جهادی و میدانی است. کار ستادی و پشت میز نشستن و صدور چهارتا بخش نامه نیست. به عنوان مثال سال‌ها پیش اپلیکیشن‌هایی مانند تپسی و اسنپ برای فعالیت شان درگیری‌هایی با دو مجموعه شهرداری و وزارت کشور داشتند. در آن زمان دکتر ستاری با پیگیری‌هایی که انجام داد، مشکلات این فناوران را برطرف کرد.

وی اظهارکرد: معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان باید جوان و اهل تعامل و ترجیحا دانشگاهی باشد. فرد دانشگاهی که کار صنعتی کرده است و با حوزه مدیریت فناوری و نوآوری آشنایی دارد. چنین فردی خیلی می‌تواند کمک کند تا فردی که دانشگاهی بوده، اما هیچ کدام از این کار‌ها را نکرده است یا فردی باشد که در حوزه تجارت آدم موفقی بوده، اما در حوزه مدیریت نواوری و فناوری و در حوزه آینده پژوهی این حوزه اطلاعات خوبی ندارد.