اسرائیل تا چند وقت پیش این بمب‌ها را نداشت و حتی زمانی که بحث بر سر امکان حمله هوایی اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران می‌شد، تحلیلگران تاکید می‌کردند که اسرائیل بدون حمایت آمریکا قدرت حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران را ندارد، چون برای آسیب زدن به تاسیسات هسته‌ای ایران به بمب‌های سنگرشکن احتیاج است و اسرائیل از این بمب‌ها برخوردار نیست.

به گزارش روزیاتو، با این حال، در حمله اخیر به بیروت، اسرائیل از بمب‌های سنگرشکن استفاده کرد. این نشان می‌دهد که اسرائیل توانسته این بمب‌ها را از ایالات متحده بخرد یا به نحوی به آنها دست یابد.

فارغ از چگونگی تهیه این بمب ها، پرسش این است که بمب‌های به کار گرفته شده توسط اسرائیل از چه نوعی بوده اند؟ برخی پایگاه‌های خبری مدعی شده اند که بمب‌های به کار گرفته شده در حمله به ضاحیه و مناطق دیگر بیروت از نوع بمب سنگرشکن جی بی یو ۲۸ بوده اند. اما این بمب سنگرشکن چه ویژگی‌هایی دارد و از چه زمانی به کار گرفته شد؟

ماجرای خرید بمب‌های سنگرشکن آمریکایی توسط اسرائیل

بمب سنگرشکن (Bunker busters) بمبی است که برای تخریب اهداف زیرزمینی همچون پناهگاه‌ها و سنگر‌های زیرزمینی و همچنین تاسیسات بتونی ساخته شده در عمق زمین استفاده می‌شود.

این بمب‌ها تا سال‌ها تنها در اختیار ایالات متحده بود و به دولت‌های دیگر فروخته نمی‌شد. اسرائیل اصرار زیادی داشت که این بمب‌ها را از ایالات متحده بخرد، اما واشنگتن حاضر به فروش آنها نمی‌شد.

در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ اسرائیل تلاش زیادی داشت تا بمب‌های سنگرشکن جی بی یو ۲۸ را از آمریکا بخرد. اسرائیل قصد داشت به تاسیسات هسته‌ای و مراکز موشکی ایران حمله کند، اما آمریکا در پی پیشبرد مذاکرات هسته‌ای بود و نمی‌خواست اسرائیل روند مذاکرات را نابود کند.

با این حال، با نابودی برجام توسط ترامپ و به هم خوردن وضعیت استراتژیک منطقه، اسرائیل توانست به برخی از این موشک‌ها دست یافته، لبنان را بمباران و مرکز استقرار سران حزب الله را منفجر کند.

چرا بمب‌های سنگرشکن خاص هستند؟

اکثر این نوع بمب‌ها از اورانیوم ضعیف شده در بدنه خود استفاده می‌کنند که استحکام آنها را افزایش می‌دهد. این امر آنها را به سلاح هسته‌ای تبدیل نمی‌کند، اما آلودگی رادیواکتیو را در محل برخورد پراکنده می‌کند، که می‌تواند در یک منطقه چند متری و در سطوح پایین احساس شود.

یکی دیگر از اجزاء این بمب‌های سنگرشکن فیوز هوشمندی است که برای منفجر کردن کلاهک براساس محاسبات سرعت برنامه‌ریزی شده است، چه زمانی که بمب حرکت خود را کامل کرده و به حداکثر عمق خود نفوذ کرده باشد یا در هنگام فرود، اگر هدف از بین بردن یک طبقه خاص در یک سازه زیرزمینی چند طبقه باشد.

اگرچه سرعت ضربه می‌تواند به نفوذ کمک کند، اما این بمب‌ها مجهز به موتور موشک نیستند و تنها پس از سر خوردن به سمت هدف، پس از رها شدن از جت جنگنده، سرعت می‌گیرند. از آنجایی که سنگر‌ها حرکت نمی‌کنند، برخورد دقیق با آنها مشکلی نیست. با این حال، رهاسازی بمب از هواپیما با داده‌های دقیق سرعت و ارتفاع بسیار مهم است تا در نقطه، زاویه و سرعت مناسب به هدف ضربه بزند تا قابلیت نفوذ آن به حداکثر برسد.

طی یک حمله می‌توان بمب‌های متعددی را پشت سر هم پرتاب کرد تا به عمق بیشتری نفوذ کند، اما این عملیات به کار دقیق خلبانان و هماهنگی بین هواپیما در حین رهاسازی بمب نیز نیاز دارد.

با توجه به اندازه و وزن، GBU-۲۸ فقط می‌تواند توسط جت‌های F-۱۵ حمل شود. بمب‌های سنگرشکن مانند GBU-۳۹ آمریکایی و MPR-۵۰۰ اسرائیلی را نیز می‌توان با F-۱۶ حمل کرد.

ویژگی‌های بمب‌های سنگرشکن GBU

مهم‌ترین ویژگی بمب‌های سنگرشکن وزن بسیار زیاد آنها است. برخی نمونه‌های بمب‌های سنگرشکن چند تن هستند. طول بدنه بمب حدود ۴ متر و طول کیت هدایتش ۵.۷ متر است. این بمب سنگرشکن بردی ۱۰ کیلومتری دارد و می‌تواند در بتن‌های ۶ متری و بالاتر هم نفوذ کند.

بر اساس گزارش ها، ایالات متحده نخستین بار در جنگ اول عراق (در سال ۱۹۹۱) از این بمب‌ها استفاده و انبار ذخیره سلاح ارتش بعث را منفجر کرد. در زمان جنگ عراق، آمریکایی‌ها با معضل حمل این سلاح غول پیکر مواجه بودند، اما سرانجام تصمیم گرفتند از طریق هواپیما‌های F۱۱۱ خود، این بمب‌های سنگرشکن را حمل کرده و بر سر اهداف مورد نظر پرتاب کنند.

پس از پایان یافتن جنگ خلیج فارس، آمریکا شروع به تولید بیشتر این سلاح کرد و حدود ۳۰ بمب سنگرشکن دیگر ساخت. با این حال، تغییراتی در بدنه، چاشنی و حجم آن داد. همچنین، سیستم هدایت لیزری این موشک نیز تغییراتی یافت.

آمریکا بعد از مدتی، بمب‌های سنگرشکن جدیدتری ساخت و چند نمونه از جی بی یو را به دولت‌های متحد خود فروخت.