اقتصاد دیجیتال به استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای انجام فعالیت‌های اقتصادی و تجاری اطلاق می‌شود و یکی از محورهای اصلی تحول اقتصادی در جهان امروز است. این اقتصاد مبتنی بر داده‌ها، اطلاعات و ارتباطات دیجیتال بوده و در آن فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) نقشی کلیدی ایفا می‌کند. در این بستر، اینترنت و پلتفرم‌های دیجیتالی، بسترهایی را فراهم می‌آورند که افراد و کسب‌وکارها بتوانند به روش‌های نوین با هم تعامل داشته باشند، کالا و خدمات را ارائه دهند و ارزش‌های جدیدی خلق کنند. با این مقدمه در گزارش پیش رو ابتدا به ضرورت مهاجرت از اقتصاد سنتی به اقتصاد دیجیتال می پردازیم و سپس در ادامه تفاوت‌های اساسی اقتصاد دیجیتال با اقتصاد سنتی مورد بررسی قرار می دهیم. در خاتمه گزارش نیز به این می پردازیم که در حال حاضر بازیگر اصلی این مهاجرت لاجرم از حرکت به سمت دیجیتالی شدن در کشور ما کدام مجموعه یا سازمان بوده است.
نیاز و ضرورت مهاجرت به اقتصاد دیجیتال
مهاجرت به اقتصاد دیجیتال برای کشورها و شرکت‌ها ضروری است، زیرا اقتصاد جهانی به سرعت در حال دیجیتالی شدن است و برای رقابت‌پذیری، افزایش بهره‌وری و بهبود کیفیت زندگی، اقتصادها باید به این سمت حرکت کنند. در ادامه به برخی از ضرورت‌ها و مزایای مهاجرت به اقتصاد دیجیتال می پردازیم:
افزایش بهره‌وری و کارایی
استفاده از فناوری‌های دیجیتال مانند هوش مصنوعی، داده‌کاوی و اینترنت اشیا، فرآیندهای تجاری را بهبود می‌بخشد و به شرکت‌ها امکان می‌دهد سریع‌تر و با دقت بیشتری فعالیت کنند.
ایجاد فرصت‌های جدید شغلی
تحول دیجیتال باعث ایجاد نیاز به مهارت‌های جدید و در نتیجه ایجاد مشاغل جدید می‌شود. از توسعه‌دهندگان نرم‌افزار و تحلیل‌گران داده گرفته تا متخصصان امنیت سایبری، مشاغل جدیدی ایجاد می‌شوند که بر اساس فناوری‌های دیجیتال هستند.
دسترسی به بازارهای جدید
با کمک فناوری‌های دیجیتال، شرکت‌ها می‌توانند به راحتی محصولات و خدمات خود را به بازارهای جهانی عرضه کنند و مشتریان بیشتری جذب کنند. کسب‌وکارهای آنلاین به صورت ۲۴/۷ فعال بوده و محدودیت جغرافیایی ندارند.
بهبود تجربه مشتری
ابزارهای دیجیتال، امکان شخصی‌سازی و بهبود تجربه مشتری را فراهم می‌کنند. شرکت‌ها می‌توانند از داده‌ها برای ارائه پیشنهادات هدفمند استفاده کنند و خدمات بهتری به مشتریان خود ارائه دهند.
کاهش هزینه‌ها
استفاده از فناوری‌های دیجیتال می‌تواند هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهد. به عنوان مثال، استفاده از پردازش ابری به جای زیرساخت‌های محلی می‌تواند هزینه‌های IT را کاهش دهد.
افزایش انعطاف‌پذیری و تطبیق‌پذیری
فناوری‌های دیجیتال به شرکت‌ها امکان می‌دهند سریع‌تر به تغییرات بازار پاسخ دهند. با استفاده از داده‌های آنی و تحلیل‌ها، سازمان‌ها می‌توانند تصمیم‌گیری‌های بهتری در زمان‌های بحرانی داشته باشند.
ارتقای شفافیت و امنیت
با دیجیتال شدن اطلاعات و فرآیندها، ردیابی و شفافیت در فعالیت‌های مالی و عملیاتی افزایش می‌یابد و همچنین استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته به بهبود امنیت سایبری کمک می‌کند.
حفظ رقابت‌پذیری
در دنیای امروز، سازمان‌هایی که به فناوری‌های دیجیتال نمی‌پیوندند، به مرور زمان در رقابت با شرکت‌های نوآور عقب می‌مانند. دیجیتالی شدن به سازمان‌ها امکان می‌دهد در بازاریابی، فروش، تولید و سایر بخش‌ها کارآمدتر باشند.
بهبود نوآوری و خلاقیت
محیط‌های دیجیتال به افراد و تیم‌ها امکان می‌دهند که خلاقانه‌تر و نوآورانه‌تر عمل کنند. به عنوان مثال، استفاده از داده‌ها و تحلیل‌ها می‌تواند به شناسایی نیازهای جدید بازار و ایجاد محصولات نوآورانه کمک کند.
مهاجرت به اقتصاد دیجیتال یک ضرورت برای کشورهای در حال توسعه نیز به شمار می‌رود تا بتوانند به رشد و توسعه پایدار دست یابند. به طور کلی تحول دیجیتال باعث می‌شود اقتصادها به شکلی پویا‌تر و سازگارتر با دنیای امروز عمل کنند و توان رقابت خود را در سطح بین‌المللی افزایش دهند.
تفاوت‌های اساسی اقتصاد دیجیتال با اقتصاد سنتی
اقتصاد دیجیتال و اقتصاد سنتی تفاوت‌های عمده‌ای دارند که بر چگونگی عملکرد کسب‌وکارها و تعاملات اقتصادی تاثیر می‌گذارند.
تفاوت در زیرساخت‌ها
در اقتصاد سنتی، زیرساخت‌ها بیشتر به صورت فیزیکی و ملموس هستند، مانند ساختمان‌ها، ماشین‌آلات، و شبکه‌های توزیع. اما در اقتصاد دیجیتال، زیرساخت‌ها بیشتر مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند. این شامل سرورها، شبکه‌های داده، سیستم‌های ابری، و پلتفرم‌های دیجیتال می‌شود که به کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان امکان دسترسی به محصولات و خدمات را به صورت آنلاین می‌دهند.
تغییر از ارائه خدمات به ایجاد تجربه
در اقتصاد سنتی، تاکید بر ارائه خدمات یا فروش محصولات به صورت مستقیم است، اما در اقتصاد دیجیتال، شرکت‌ها بیشتر به دنبال ایجاد تجربه‌های منحصر به فرد برای کاربران هستند. این تجربه‌ها معمولاً از طریق تعاملات شخصی‌سازی شده و مستمر با مشتریان و استفاده از داده‌های مشتری برای بهبود محصولات و خدمات حاصل می‌شود. این رویکرد مشتریان را بیشتر درگیر می‌کند و به ایجاد رابطه‌ای پایدارتر با آنها کمک می‌کند.
ظهور اکوسیستم‌های صنعتی
در اقتصاد سنتی، زنجیره تامین معمولاً به صورت خطی و مشخص بوده و همکاری‌ها محدودتر است. اما در اقتصاد دیجیتال، شاهد ظهور اکوسیستم‌های صنعتی هستیم که در آنها شرکت‌های مختلف از صنایع گوناگون با یکدیگر همکاری می‌کنند تا محصولات و خدمات نوآورانه‌ای را ارائه دهند. این اکوسیستم‌ها شامل شرکت‌های تکنولوژی، تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و حتی استارتاپ‌های کوچک می‌شود که با همکاری مشترک ارزش بیشتری را به مشتریان ارائه می‌دهند.
بزرگترین لوکوموتیو اقتصاد دیجیتال در ایران کیست
در ایران شرکت‌های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی در پیشبرد اقتصاد دیجیتال دارند و بزرگترین “لوکوموتیوهای” اقتصاد دیجیتال به شمار می‌روند. این شرکت‌ها شامل استارتاپ‌ها، شرکت‌های بزرگ فناوری و بازیگران اصلی در زمینه خدمات دیجیتال هستند.
برای مثال می توان از شرکت‌هایی مانند دیجی‌کالا به عنوان بزرگترین فروشگاه آنلاین ایران، اسنپ به عنوان اولین و بزرگترین پلتفرم تاکسی اینترنتی در ایران و شرکت‌های پینکت، الوپیک و بامیلو که در حوزه خدمات تجارت الکترونیک و خدمات ارسال و حمل‌ونقل فعالیت دارند، اشاره کرد.
کافه بازار و دیوار هم به عنوان بزرگترین پلتفرم‌های عرضه اپلیکیشن و سایت‌های نیازمندی آنلاین و نیز سازمان‌های دولتی مانند وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در رونق بخشیدن به حرکت دیجیتالی در طی سال‌های گذشته موثر بوده‌اند.
اما نقش اساسی برای حرکت به سوی دیجیتالی شدن با توجه به فاکتورهای بررسی شده در بخش قبلی این گزارش بر عهده شرکت نام آشنای مخابراتی یعنی همراه اول بوده است.
همراه اول به عنوان بزرگترین اپراتور تلفن همراه ایران، نقشی کلیدی و اساسی در حرکت کشور به سمت دیجیتالی شدن ایفا کرده است. این شرکت از طریق توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، پشتیبانی از استارتاپ‌ها و نوآوری‌ها، ایجاد پلتفرم‌های دیجیتال متنوع، فعالیت در آموزش و آگاهی‌بخشی، گسترش خدمات مبتنی بر داده‌های بزرگ و هوش مصنوعی و ایجاد اشتغال و توسعه پایدار نه تنها به نیازهای ارتباطی کاربران پاسخ می‌دهد، بلکه با نوآوری و سرمایه‌گذاری در اکوسیستم دیجیتال، به توسعه پایدار اقتصاد دیجیتال و رشد ایران در حوزه فناوری‌های نوین کمک می‌کند.
source