در این حالت، DNS با تطبیق آدرس هر سایت با IP اختصاصی آن، به DNS سرور می‌فهماند که شما تمایل دارید به چه سایتی وارد شود. این سازوکار بر اساس سرعت اینترنت شما، حتی می‌تواند در واحد میلی‌ثانیه انجام شود و بلافاصله شما را به همان سایتی که در نظر دارید هدایت کند.

اگر متوجه روند کلی کارایی DNS نشدید، با یک مثال ساده، این روند را مجدداً توضیح می‌دهیم. تصور کنید که شما می‌خواهید وارد سایت گوگل شوید و آدرس Google.com را در مرورگر خود تایپ می‌کنید. این آدرس، در سرورهای دی‌ان‌اس با IP عددی ۲۱۶.۲۳۹.۳۸.۱۲۰ در DNS ذخیره شده است.

پس از فشردن دکمه‌ی اینتر توسط شما، DNS وارد عمل می‌شود و با بررسی این آدرس و مطابقت‌دادن آن با IP خاصی که از قبل برای این آدرس در سرور DNS ثبت شده بود، سایت گوگل را برای شما باز می‌کند. همان‌طور که گفتیم، این روند در بازه‌ی زمانی بسیار کوتاهی انجام می‌شود و شما را از حفظ‌کردن هزاران IP مختلف که حتی گاهی به‌صورت مداوم تغییر می‌کنند، بی‌نیاز می‌کند.

گاهی اوقات، برخی کاربران به‌اشتباه تصور می‌کنند که IP و DNS، مشابه یا حتی یکسان هستند؛ درصورتی‌که چنین نیست. IP (مخفف Internet Protocol) یک رشته اعدادی محسوب می‌شود که در قالب چهار عدد با تعداد ارقام متفاوت تعیین می‌شود و برای هر آدرس دامنه یا نام سرور، منحصربه‌فرد است. به‌طور مثال، IP گوگل (۲۱۶.۲۳۹.۳۸.۱۲۰) از چهار عدد ۱۲۰، ۳۸، ۲۳۹ و ۲۱۶ تشکیل می‌شود.

هر چهار عدد IP، می‌توانند یکی از اعداد بازه‌ی ۰ تا ۲۵۵ باشد. به‌عبارت‌دیگر، کمترین IP برابر با ۰.۰.۰.۰ و بیشتری آن برابر با ۲۵۵.۲۵۵.۲۵۵.۲۵۵ است. انتخاب IP به‌صورت تصادفی انجام نمی‌شود و سازمانی به نام IANA (مرجع واگذاری اعداد در اینترنت) این اعداد را به‌صورت اختصاصی برای هر سایت یا سرور خاص تعیین می‌کند.

از آنجا که IP هر سایت یا سرور، به‌صورت منحصربه‌فرد و صرفاً مخصوص به همان سایت یا سرور است، با میلیون‌ها IP مختلف در اینترنت روبه‌رو هستیم که امکان حفظ‌کردن تمام آن‌ها، غیرممکن خواهد بود و به ابزاری نیاز داریم که کار ما را برای دسترسی به سایت دلخواهمان آسان‌تر و البته، سریع‌تر کند؛ اینجا است که تفاوت اصلی میان DNS و IP مشخص می‌شود.

DNS برخلاف IP، یک مشخصه‌ی اختصاصی برای یک سایت نیست. در واقع، این ابزار، صرفاً چند نوع مختلف دارد که بر اساس شرایط درخواست کاربر، وارد عمل می‌شوند تا آدرس واردشده از سمت کاربر را با IP آن آدرس در DNS سرور تطبیق دهند و درصورتی‌که DNS و IP کاربر، از سوی DNS سرور به‌عنوان غیرمجاز شناسایی نشوند، سایتی که مطابق IP ذخیره‌شده برای آدرس آن است، به کاربر نمایش داده شود.

یکی از حیاتی‌ترین کاربردهای DNS در کشورهایی مانند ایران که با تحریم‌های مختلف از سوی شرکت‌های کوچک و بزرگ فناوری درگیر است، دورزدن این تحریم‌ها برای دستیابی به سایت و خدمات این شرکت‌ها محسوب می‌شود.

عبارت‌هایی مانند تغییر DNS برای PS5 یا تغییر DNS برای گوگل پلی، یکی از رایج‌ترین جست‌وجوهای گوگل برای کاربران ایرانی هستند؛ درخواست‌هایی که همگی، کارایی مؤثر و غیرقابل‌ انکار DNS برای دورزدن تحریم‌های شرکت مختلف علیه کاربران ایرانی را نشان می‌دهد، اما DNS چطور این کار را انجام می‌دهد؟

هر سرویس ارائه‌دهنده‌ی خدمات اینترنت، برای هر کاربر یک IP خاص تعریف می‌کند؛ علاوه بر این، خود این سرویس نیز، از تعدادی DNS استفاده می‌کند که آدرس‌های واردشده از سوی کاربر را به DNS سرورهای بین‌المللی هدایت می‌کنند تا فرایند تطبیق IP و آدرس واردشده، انجام شود.

برای کشورهای درگیر تحریم مانند ایران، این DNS-ها توسط شرکت‌هایی که از این تحریم‌ها تبعیت می‌کنند، غیرمجاز می‌شود. در این حالت، شما آدرس را در مرورگر وارد می‌کنید یا می‌خواهید به سرور بازی دلخواهتان در کنسول پلی استیشن یا کنسول ایکس باکس متصل شوید، اما ازآنجاکه DNS سرویس‌های ارائه‌دهنده‌ی اینترنت در ایران، از سوی شرکت مورد نظرتان، غیرمجاز شناخته شده است، نمی‌توانید به آن سایت یا بازی دسترسی داشته باشید.

در این حالت، با خطای کلاینت که با نام خطای ۴۰۳ نیز شناخته می‌شود، روبه‌رو خواهید شد و DNS سرور، مانع از اتصال شما به سایت یا بازی دلخواهتان می‌شود و چاره‌ای به جز تغییر DNS در ویندوز، تغییر DNS برای ایکس باکس یا استفاده از یک DNS متفاوت برای هر دستگاهی که از آن استفاده می‌کنید، نخواهید داشت.

حالا که می‌دانیم DNS چیست و تفاوت آن با IP را یاد گرفتیم، زمان آن رسیده است که به سراغ یادگیری نحوه‌ی کار DNS برویم. پیش‌ از این کار، باید با انواع سرورهای DNS نیز، آشنا شویم که در ادامه، به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

Recursive resolver

سرور حل‌کننده‌ی بازگشتی DNS، اولین مقصد پس از ایجاد کوئری DNS است. زمانی که شما آدرس یک سایت را در مرورگر خود تایپ می‌کنید، سرور Recursive resolver درون ISP (مخفف Internet Service Provider) یا همان سرویس ارائه‌دهنده‌ی خدمات اینترنتی شما (مثلاً اینترنت مخابرات) این کوئری یا درخواست شما را با داده‌های کش ذخیره‌شده در خود مقایسه می‌کند.

اگر قبلاً این آدرس را جست‌وجو کرده باشید، IP مرتبط با آن در حافظه کش سرور Recursive resolver ذخیره شده است و سرور با دورزدن مسیر ارتباط با سرور بعدی، در مدت‌زمان سریع‌تری به درخواست شما پاسخ می‌دهد. درصورتی‌که برای اولین‌بار این کوئری DNS به سرور Recursive resolver رسیده باشد یا اینکه سرور نتواند پاسخ مناسبی برای کوئری پیدا کند، درخواستی را برای سرور DNS root name ارسال می‌کند.